Τα μη ελεγχόμενα κόστη στα τρόφιμα, απόρροια της ενεργειακής κρίσης, της αναταραχής στην εφοδιαστική αλυσίδα και του πολέμου στην Ουκρανία έχουν οδηγήσει τους καταναλωτές στη δραστική μείωση των αγορών από τα σουπερμάρκετ προκαλώντας οικονομική «αρρυθμία» σε παραγωγούς και επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με το φρέσκο γάλα.
Ένα βασικό προϊόν διατροφής, ιδίως για τα μικρά παιδιά, που όμως έχει πληγεί και αυτό από τη μείωση της κατανάλωσης που αποτελεί και τη μοναδική άμυνα των πολιτών ώστε να αντιμετωπίσουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2022 η μέση πτώση σε όγκο του παστεριωμένου γάλακτος έφτασε το 7%. Ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό για το συγκεκριμένο προϊόν, που πάντα είχε περίοπτη θέση στο τραπέζι των νοικοκυριών.
Το ποσοστό αυτό είχε καταγραφεί πάλι κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης του 2015-2016. Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά: Όπως επισημαίνει παράγοντας του κλάδου, «τότε υπήρχε μείωση της κατανάλωσης, αλλά δεν υπήρχαν αυξήσεις στις τιμές. Αντιθέτως, είχαν καταγραφεί και μειώσεις. Σήμερα το μείγμα για τους καταναλωτές είναι εκρηκτικό. Έχουν καθηλωμένα εισοδήματα και βρίσκονται αντιμέτωποι με υψηλές ανατιμήσεις».
Οι δυσκολίες των γαλακτοκομικών επιχειρήσεων
Παράλληλα, κατά το εξεταζόμενο διάστημα Ιανουαρίου - Μαΐου 2022 το γάλα έχει χάσει και 3% σε αξία παρά τις ανατιμήσεις που έχουν γίνει σταδιακά στο προϊόν από τις γαλακτοβιομηχανίες και προσεγγίζουν το 10%. Αυτό δείχνει ότι η μείωση της κατανάλωσης είναι τόσο μεγάλη που παρασύρει στο διάβα της και τον προγραμματισμό των επιχειρήσεων. «Όπου υπάρχει προσφορά στο προϊόν στο ράφι, η εταιρεία, είτε πωλεί με ζημία ή με μηδενικό όφελος«, επισημαίνει στο BusinessDaily.gr ο ίδιος παράγοντας.
Υπάρχει όμως και ένας τρίτος «χαμένος» στην εφοδιαστική αλυσίδα που είναι ο παραγωγός, δηλαδή ο κτηνοτρόφος, Και αυτό γιατί η μείωση της κατανάλωσης χτυπά αντίστροφα όλη την αλυσίδα, από το τέλος έως την αρχή.
Οι κτηνοτρόφοι έχουν να αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος των ζωοτροφών αλλά και το ενεργειακό κόστος. Την αύξηση αυτή δεν μπορούν να την περάσουν στo γάλα που πωλούν στις γαλακτοβιομηχανίες και πολλοί από αυτούς βρίσκονται αντιμέτωποι με την χρεοκοπία.
Ασφυκτικές οι συνθήκες και για τους κτηνοτρόφους
Οι τιμές στις ζωοτροφές αυξήθηκαν περίπου 70% και, σε συνδυασμό με τοn διπλασιασμό στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, το κόστος παραγωγής του γάλακτος έχει αυξηθεί πάνω από 75%. Ενδεικτικά οι ανατιμήσεις στις ζωοτροφές έχουν ως εξής: Το καλαμπόκι το κιλό από 22 λεπτά έφτασε στα 45 λεπτά, το κριθάρι από 17 λεπτά σε 40 λεπτά το κιλό, η σόγια από 40 λεπτά σε 70 λεπτά το κιλό, τα πίτουρα από 15 λεπτά σε 27 λεπτά το κιλό και το τριφύλλι από 18 λεπτά σε 40 λεπτά. Στις νησιωτικές περιοχές υπάρχει λόγω των μεταφορικών ένα επιπλέον κόστος για τα παραπάνω προϊόντα της τάξης των 10-15 λεπτών.
Όλα τα παραπάνω μεταφράζονται σε ένα μέσο κόστος 0,40 ευρώ το λίτρο για τον παραγωγό μόνο για ζωοτροφές και ρεύμα. Η τιμή με την οποία πουλάει στις εταιρείες είναι 0,45 ευρώ το λίτρο, όταν στην Ιταλία είναι 0,60 ευρώ το λίτρο.
Για αυτό και έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο -από το Πάσχα μάλιστα-, ορισμένοι κτηνοτρόφοι να σφάζουν παραγωγικά ζώα ώστε να βρουν χρήματα για να ταΐσουν τα υπόλοιπα.
Η αδυναμία των κτηνοτρόφων να στηρίξουν την παραγωγή τους έχει αντίκτυπο και στην εισκόμιση γάλακτος. Το πρώτο τρίμηνο του έτους-μέχρι τότε υπήρχαν στοιχεία- η εισκόμιση γάλακτος έχει μειωθεί κατά 5%. Δηλαδή από τους 600.000 τόνους που παράγονταν μέχρι λίγο καιρό, λείπουν από την αγορά περί τους 30.000 τόνους. Πλέον μπαίνουμε σε μια περίοδο με φτωχότερη εισκόμιση λόγω εποχικότητας, ελλιπούς διατροφής ζώων αλλά και μείωσης του αριθμού των ζώων. Συμπέρασμα: λιγότερο και ακριβότερο γάλα.
Η ιδιαιτερότητα με τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας
Μια άμυνα των καταναλωτών είναι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, όπου καταγράφεται αύξηση της κατανάλωσης. Οι χαμηλές τιμές στα private label προϊόντα αφήνουν ικανοποιημένους τους καταναλωτές αλλά και τις αλυσίδες αφού οι τελευταίες κερδίζουν από τις συγκεκριμένες πωλήσεις έχοντας «κλειδώσει» ικανοποιητικά περιθώρια κέρδους.
Από την άλλη πλευρά μια μεγαλύτερη διείσδυση των private label προϊόντων δεν είναι επιθυμητή στην ελληνική αγορά των σουπερμάρκετ, καθώς οι αλυσίδες δεν θέλουν να διαταραχθεί η ισορροπία μεταξύ προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας και επωνύμων προϊόντων, αφού από τα τελευταία προέρχονται τα περισσότερα κέρδη.
Η πτώση της κατανάλωσης και το ΘΕΣγάλα
Η πτώση της κατανάλωσης στο γάλα είχε ως αποτέλεσμα ο συνεταιρισμός ΘΕΣγάλα από τη Λάρισα να κλείσει όλα τα μηχανήματα αυτόματης πώλησης γάλακτος για λόγους εξοικονόμησης κόστους. Πλέον βρίσκεται υπό κατάρτιση ένα δεύτερο σχέδιο εξυγίανσης που αυτή τη φορά προβλέπει και την είσοδο στρατηγικού επενδυτή, μια εκδοχή που δεν είχε απασχολήσει τους υπεύθυνους του συνεταιρισμού στο πρώτο σχέδιο εξυγίανσης το 2019. Θα είναι μια τελευταία ευκαιρία για τον συνεταιρισμό, που ξεκίνησε το 2013 από τη Λάρισα και αναπτύχθηκε σε όλη την Ελλάδα, αλλά η σύναψη δανεισμού για την κατασκευή δικής του παραγωγικής μονάδας σε συνδυασμό με την πτώση της ζήτησης για το προϊόν δημιούργησαν συνθήκες οικονομικής ασφυξίας.
Είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία για το φιλόδοξο εγχείρημα του 2013. Η διάσωση του ΘΕΣγάλα δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους σε αυτόν αλλά και τις 30 κτηνοτροφικές μονάδες που συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο του συνεταιρισμού.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
