Μια άνευ προηγουμένου στήριξη απολαμβάνουν οι ελληνικές τράπεζες, μαζί με όλα τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα, εξασφαλίζοντας όλα τα ζωτικά σημεία προκειμένου να αντιμετωπίσουν με άνεση το «έμφραγμα» που προκαλεί στην οικονομική ζωή η πανδημία.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο επόπτης, έχει θωρακίσει πλήρως το τραπεζικό σύστημα από πλευράς ρευστότητας, «κόκκινων» δανείων και κεφαλαιακής επάρκειας, ενώ παράλληλα η Κομισιόν έχει αναστείλει σειρά κανονισμών προκειμένου τυχών πρόσθετα μέτρα κρατικής ενίσχυσης να μην πυροδοτήσουν επιπτώσεις, σε μετόχους, ομολογιούχους και καταθέτες, που ισχύουν σε κανονικές συνθήκες.
Μπορεί οι μετοχές των εγχώριων τραπεζών, παρά το χθεσινό ανοδικό ξέσπασμα του +17,84%, να έχουν σημειώσει «βουτιά» -60% από τις αρχές του χρόνου, που έχει επαναφέρει πολλές ανησυχίες, ωστόσο η τρέχουσα κρίση για τις ελληνικές τράπεζες είναι πραγματικά διαφορετική από όσες έχουμε βιώσει τα τελευταία χρόνια.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές στο διάστημα 2012 – 2015, εκ των οποίων οι δυο οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή των παλαιών μετόχων, ανακεφαλαιοποιήσεις που είχαν επιβληθεί από τις ζημιές του PSI και τη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας με αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, «χτυπώντας» τα κεφάλαια των τραπεζών. Έτσι οι κεφαλαιακές ενισχύσεις είτε οδήγησαν σε κρατικοποιήσεις τραπεζών είτε οι νέοι μέτοχοι που συμμετείχαν στις αυξήσεις, διοχετεύοντας τα απαραίτητα κεφάλαία, απέκτησαν τον πλήρη έλεγχο εις βάρος των παλαιών μετόχων.
Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ
Ωστόσο, αυτή τη φορά η κρίση στις τράπεζες είναι ριζικά διαφορετική: δεν οφείλεται στα «κόκκινα» δάνεια και την κακή κατάσταση της οικονομίας αλλά στο ξέσπασμα μιας παγκόσμιας φονικής επιδημίας που κλονίζει συθέμελα την παγκόσμια οικονομία.
Για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς αυτής κατάστασης η εποπτική αρχή, η ΕΚΤ έχει προσφέρει άπλετη βοήθεια στις τράπεζες θωρακίζοντάς τες στα τρία πιο κρίσιμα μέτωπα:
- Ρευστότητα. Η ΕΚΤ έδωσε την δυνατότητα στις τράπεζες να αντλούν όση ρευστότητα χρειάζονται, μέσω του προγράμματος στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης TLRO III, με εξαιρετικά ελκυστικούς όρους για ορίζοντα 12 μηνών. Με την άπλετη αυτή ρευστότητα οι τράπεζες θα μπορέσουν να χρηματοδοτούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Παράλληλα η ΕΚΤ αποφάσισε να προχωρήσει σε αγορές στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP), ύψους 120 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Τέλος η ΕΚΤ προχώρησε, στο πλαίσιο της προσπάθειας ανακούφισης των οικονομικών επιπτώσεων της επιδημίας, στην υλοποίηση έκτακτου προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων ύψους 750 δις. ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνονται και τα ελληνικά κρατικά ομόλογα.
- Κόκκινα δάνεια. Η ΕΚΤ προχώρησε στην ριζική αλλαγή των κανόνων που διέπουν τα μη εξυπηρετούμενα πιστωτικά ανοίγματα δίνοντας τη δυνατότητα στις τράπεζες να ρυθμίσουν κάθε δάνειο που θα εμφανίσει δυσκολίες στην εξυπηρέτησή του εξαιτίας της επιδημίας και να μην προσμετρηθούν ως «κόκκινα» δάνεια. Πρόκειται για εξαιρετικής σημασίας παρέμβαση, καθώς διασφαλίζεται ότι τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν εξαιτίας της έκτακτης κατάστασης που αντιμετωπίζουμε δεν θα χτυπήσουν την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών.
- Τέλος, η ΕΚΤ προχώρησε σε ένα ακόμα βήμα - ανάσα για τις τράπεζες απελευθερώνοντας δισεκατομμύρια κεφαλαίων, μειώνοντας τους συντελεστές κεφαλαιακής επάρκειας. Πλέον ο ελάχιστον δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας μειώθηκε στο 11,5% από 16% που ήταν μέχρι τώρα.
Η άπλετη αυτή βοήθεια που έχει δοθεί στα πλέον κρίσιμο μέτωπα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες την ρευστότητα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και την κεφαλαιακή επάρκεια δίνεται χωρίς καμία επίπτωση στους μετόχους, με στόχο την αντιμετώπιση μιας εξαιρετικά ακραίας, εξωγενούς, κατάστασης.
Δεν υπάρχει κανένα ζήτημα κρατικοποίησης των τραπεζών, κάτι που ούτως ή άλλως δεν μπορεί να γίνει χωρίς την συγκατάθεση του SSM. Το σχέδιο των αρχών επιδιώκει να δοθεί όση βοήθεια απαιτείται προκειμένου οι τράπεζες να αντεπεξέλθουν στην ακραία συγκυρία και γρήγορα να επανέλθουν σε κανονικούς ρυθμούς μόλις η επιδημία ελεγχθεί και αντιμετωπιστεί.
Σχεδόν όλες οι προβλέψεις σημειώνουν ότι οι οικονομίες θα υποστούν ένα μεγάλο βραχυχρόνιο σοκ, ωστόσο η επιδημία θα ελεγχθεί, και γρήγορα θα ακολουθήσει η ισχυρή ανάκαμψη. Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί και το παράδειγμα της Κίνας η οποία μετά από ένα σύντομης διάρκειας σοκ επανέρχεται σταδιακά στην κανονικότητα.
Ο μεγάλος κίνδυνος όχι μόνο για τις τράπεζες, αλλά για όλες τις επιχειρήσεις και όλους μας, είναι αν τα κράτη δεν καταφέρουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την επιδημία, αν το lockdown παραταθεί για πολλούς μήνες και αν το διεθνές εμπόριο και οικονομία καταρρεύσουν οδηγώντας στην βίαιη αλλαγή του status quo παγκοσμίως.
Η σημαντικότερη εστία ανησυχίας για τις τράπεζες είναι ο κίνδυνος η δύσκολη κατάσταση που δημιουργεί η επιδημία να αποτελέσει την αφορμή ενός νέου κύματος «δεν πληρώνω» και γενικευμένης αθέτησης πληρωμών και δημιουργίας μιας νέας γενιάς «κόκκινων» δανείων, καθώς επίσης και της μη αντιμετώπισης του (προ κορονοϊου) αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων σε κλίμακα που δεν δικαιολογείται από το βραχυχρόνιο (εκτός απροόπτου...) σοκ της επιδημίας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
