Δέσμη έκτακτων μέτρων για την ενίσχυση του τραπεζικού τομέα, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, εξετάζουν οι ευρωπαϊκές αρχές στο πλαίσιο της ανακούφισης των επιπτώσεων της πανδημίας του κοροναϊού και της ενίσχυσης της εμπιστοσύνης, ειδικά μετά την κατακόρυφη πτώση των τιμών των μετοχών.
Τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην σημερινή συνεδρίαση του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπου οι αγορές ήδη έχουν προεξοφλήσει έκτακτες κινήσεις για τη στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας με μείωση του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων και ενίσχυση του προγράμματος στοχευμένης χρηματοδότησης επιχειρήσεων.
Παράλληλα, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) Αντρέα Ένρια θα προχωρήσει σήμερα σε σημαντικές ανακοινώσεις για τη θωράκιση του τραπεζικού συστήματος στο περιθώριο της συνεδρίασης της ΕΚΤ.
Την κατεπείγουσα ανάγκη λήψης μέτρων φωτίζει χθεσινή, μακροσκελής επιστολή της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Τραπεζών (European Banking Federation - EBF) στην Κομισιόν, την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, όπου τονίζεται ότι «η επιδημία του κοροναϊού αποτελεί παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και έχει γρήγορα εξελιχθεί από ένα ζήτημα δημόσιας υγείας σε πηγή σοβαρής πρόκλησης για την οικονομία».
Οι τράπεζες μέλη της EBF ζητούν από τις εποπτικές αρχές ευελιξία για να μπορέσουν να ξεπεράσουν τα ρυθμιστικά εμπόδια που εμποδίζουν τη χρηματοδότηση δανειοληπτών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν προσωρινές δυσκολίες.
Μεταξύ άλλων, προτείνεται να επιτραπεί στις τράπεζες να αναδιαρθρώνουν το πρόγραμμα πληρωμής δανείων, όταν οι δανειολήπτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες εξαιτίας της επιδημίας, με αναφορά αυτού του μορατόριουμ στις υγιείς επιχειρήσεις που έχουν προσωρινά προβλήματα και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα αναγνωρίζονται τα καθυστερούμενα δάνεια. Ουσιαστικά ζητείται μια προσωρινή αλλαγή στον τρόπο αξιολόγησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε προσωρινά οι τράπεζες που παρέχουν διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις να μην επιβαρύνονται με την εγγραφή μη εξυπηρετούμενων δανείων στα βιβλία τους.
Προτείνεται, επίσης, να μην υποχρεωθούν τώρα οι τράπεζες αντλήσουν νέα κεφάλαια για να δημιουργήσουν «μαξιλάρια» πρόσθετης κεφαλαιακής επάρκειας για περιπτώσεις οικονομικής επιβράδυνσης, αλλά και να επιτραπεί στις τράπεζες να χρησιμοποιήσουν την πλεονάζουσα ρευστότητα για τη χρηματοδότηση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Επιπλέον, να διευρυνθεί και να επεκταθεί χρονικά το πρόγραμμα στοχευμένης χρηματοδότησης μακροχρόνιας διάρκειας της ΕΚΤ (TLTRO), με το οποίο οι τράπεζες μπορούν να δανείζονται ακόμη και με αρνητικό επιτόκιο, εφόσον επιτυγχάνουν καθορισμένους στόχους παροχής νέων δανείων.
Υπενθυμίζεται, εξάλλου, ότι το 2020 είναι έτος stress test για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, ενώ οι εγχώριες τράπεζες υλοποιούν εξαιρετικά φιλόδοξα πλάνα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, πλάνα που είναι πολύ δύσκολο να υλοποιηθούν εάν οι αγορές δεν λειτουργούν ομαλά. Σύμφωνα με αναλυτές, τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη χρονική μετάθεση των stress test, χαλάρωση των εποπτικών απαιτήσεων, των κανόνων σε ότι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κ.α.
Σημειώνεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα η ιταλική κυβέρνηση ανακοίνωσε την αναστολή πληρωμής φόρων καθώς και στεγαστικών δανείων, μετά την απόφαση για την επιβολή καραντίνας σε όλη τη χώρα.
Παράλληλα, σύμφωνα με ορισμένες άλλες πηγές, εξετάζονται και άλλα έκτακτα μέτρα για την ενίσχυση των τραπεζών μέσω κατεπείγουσας ειδικής διαδικασίας, που προβλέπεται για ακραίες καταστάσεις φυσικών καταστροφών.
Η ελληνική ιδιαιτερότητα
Αναλυτές σημειώνουν ότι μια δέσμη μέτρων ενίσχυσης των τραπεζών θα αποτελούσε μια μείζονος σημασία εξέλιξη και για τον τραπεζικό τομέα ωστόσο διατυπώνουν ερωτηματικά εάν θα είναι αρκετά για τις ελληνικές τράπεζες οι οποίες, με NPEs που ξεπερνούν το 40% αποτελούν, μια πολύ ιδιάζουσα περίπτωση στην ευρωζώνη. Επιπλέον, ένα κρίσιμο ζήτημα είναι αν τα μέτρα θα έχουν εφαρμογή στην Ελλάδα, η οποία τα προηγούμενα χρόνια είχε αποκλειστεί από προγράμματα ενίσχυσης ρευστότητας, όπως το QE, εξαιτίας της χαμηλής πιστοληπτικής της αξιολόγησης.
Στο πλαίσιο αυτό, τονίζουν ότι για την Ελλάδα χρειάζονται μεγαλύτερης εμβέλειας μέτρα και κυρίως στο σκέλος της δημοσιονομικής χαλάρωσης η οποία θα μπορούσε να αντισταθμίσει τις πιέσεις της επιδημίας στην οικονομία. Η δραστική μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα ή το πάγωμα του στόχου για ένα έτος θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να κινηθεί περισσότερο ουσιαστικά, και με μεγαλύτερη δύναμη πυρός, στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της επιδημίας.
Σημειώνεται ότι o δείκτης των τραπεζικών μετοχών στην Ελλάδα εμφανίζει από τις αρχές του έτους πτώση της τάξης του -50% ενώ οι ευρωπαϊκές τράπεζες υποχωρούν σε ποσοστό μικρότερο του -30%.
Υπάρχουν πολλές εστίες ανησυχίας για τις ελληνικές τράπεζες με βασικότερη τον κίνδυνο εκτροχιασμό των business plan εξαιτίας της σημαντικής επίπτωσης της επιδημίας στην εγχώρια οικονομία. Μεγάλη ανησυχία υπάρχει για την υλοποίηση των σχεδίων μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την πραγματοποίηση των πωλήσεων μεγάλων πακέτων «κόκκινων» δανείων που προωθούνται στο πλαίσιο του σχεδίου «Ηρακλής».