Προειδοποιούν οι ευρωβουλευτές ότι οι κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα νησιά της ΕΕ απαιτούν στοχευμένες, βιώσιμες και αποτελεσματικές περιφερειακές πολιτικές και δράσεις για τα νησιά, τα οποία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγή και αντιμετωπίζουν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, απερήμωση και συχνές φυσικές καταστροφές.
Επιπλέον, οι περιοχές αυτές εξαρτώνται από τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, έχουν συνήθως δύσκολη μορφολογία και αντιμετωπίζουν σοβαρές κοινωνικές δυσκολίες, όπως η μείωση του πληθυσμού, η «διαρροή εγκεφάλων» και δεξιοτήτων και η ανεργία.
Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων το ψήφισμα με θέμα «Νήσοι και πολιτική συνοχής: τρέχουσα κατάσταση και μελλοντικές προκλήσεις», που ενέκρινε πρόσφατα το Ευρωκοινοβούλιο, με 577 ψήφους υπέρ, 38 κατά και 10 αποχές.
Με το ίδιο ψήφισμα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη οράματος της ΕΕ για τα ευρωπαϊκά νησιά και ζητεί να αναληφθεί σειρά δράσεων για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των νησιών και των εξόχως απόκεντρων περιφερειών από τη μία και των πλέον ανεπτυγμένων περιφερειών από την άλλη.
Προτάσεις για συγκεκριμένες ενέργειες
Οι ευρωβουλευτές επιθυμούν η Επιτροπή να κηρύξει το 2024 Ευρωπαϊκό Έτος Νήσων, να ζητήσει πρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη και να προτείνει τη σύσταση ειδικής ομάδας για τα νησιά. Ζητούν επίσης την επαναξιολόγηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις και ζητούν μια πιο ευέλικτη προσέγγιση, ιδίως όσον αφορά τις αεροπορικές και θαλάσσιες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε νησιωτικές περιοχές.
Ακόμη, ζητούν να διερευνηθούν οι συνέπειες της νέας νομοθεσίας, όπως η δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55% στις περιοχές αυτές, ενώ τονίζουν την ανάγκη για έκτακτα μέτρα που θα επιτρέψουν στα νησιά να τις αντιμετωπίσουν. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιθυμεί μια πραγματική ευρωπαϊκή ατζέντα και μια ευρωπαϊκή στρατηγική, ζητώντας την κατάρτιση ενός «συμφώνου για τα νησιά».
Μετά την ψηφοφορία, ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Younous Omarjee (Αριστερά, Γαλλία) τόνισε: «Δημιουργήθηκε ένα πολιτικό μέτωπο για να διασφαλιστεί η διαμόρφωση μιας πραγματικής ευρωπαϊκής νησιωτικής πολιτικής, η οποία είναι πια επείγουσα προτεραιότητα. Οι ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χαρακτήρα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν χαράσσονται ευρωπαϊκοί κανόνες και να αποτελούν αντικείμενο ειδικών πολιτικών, καθώς τα νησιά έχουν συγκεκριμένες αδυναμίες και πλεονεκτήματα. Αυτή η ευρωπαϊκή φιλοδοξία για τα νησιά πρέπει να επιτευχθεί έως το 2023. Ολοκληρώσαμε την ατζέντα για τις πόλεις και τις αγροτικές περιοχές, ήρθε πλέον η ώρα των νησιών. Αυτό είναι απαραίτητο για να είναι η Ευρώπη κοντά στους πολίτες της. Η Επιτροπή πρέπει να θεσπίσει συγκεκριμένους κανόνες για να διαχειριστούμε τις πραγματικές συνθήκες των περιοχών αυτών και να εφαρμόσει με δυναμικό τρόπο το άρθρο 174».
Η ΕΕ έχει τρεις νησιωτικές χώρες, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι νησιωτικές περιοχές της ΕΕ έχουν πληθυσμό άνω των 20.000.000 κατοίκων ή 4,6% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ, κατανεμημένο σε περίπου 2.400 νησιά που ανήκουν σε 13 κράτη μέλη.