ΕΕ: Ανοιχτά σύνορα από τον Ιούνιο, «αγκάθι» τα προσωπικά δεδομένα

Διαβατήριο για την ελευθερία ή μήπως διάκριση εναντίον εκείνων που δεν έκαναν το εμβόλιο; Όλα δείχνουν ότι το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό εμβολιασμού έρχεται για να …μείνει. Μεσογειακές χώρες, όπως η Ελλάδα, το θεωρούν απαραίτητο για την τουριστική σεζόν, αναφέρει η ελληνική έκδοση της Deutsche Welle. Άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, κάνουν λόγο για επιπλέον «διευκολύνσεις» στον κάτοχο του πιστοποιητικού, όπως η επίσκεψη σε μουσεία, συναυλίες ή ποδοσφαιρικούς αγώνες. Σε κάθε περίπτωση, εξηγεί ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Γιερούν Λένερς, εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών της Ευρωβουλής, το πιστοποιητικό δεν πρέπει να κάνει διακρίσεις. «Κατ΄αρχάς θα αλλάξουμε το όνομα και θα το ονομάσουμε πιστοποιητικό Covid 19» λέει ο Ολλανδός πολιτικός στη Deutsche Welle. «Για το Κοινοβούλιο είναι σημαντικό να μην γίνονται διακρίσεις ανάμεσα σε εκείνους που έκαναν και εκείνους που δεν έκαναν εμβόλιο. Θεωρούμε ότι ο κόσμος ούτως ή άλλως δεν είχε επιλογή για το πότε θα κάνει εμβόλιο. Οι νέοι άνθρωποι αναγκαστικά θα εμβολιαστούν μετά τους ηλικιωμένους. Εμείς θέλουμε όχι μόνο να περιλαμβάνονται στο πιστοποιητικό τα αρνητικά τεστ, αλλά να γίνονται και δωρεάν. Μόνο έτσι θα αποφύγουμε πραγματικά τις διακρίσεις».

Την Τετάρτη, το Ευρωκοινοβούλιο αναμένεται να εγκρίνει προσχέδιο για το πιστοποιητικό εμβολιασμού, δίνοντας το έναυσμα για μία διαπραγμάτευση με το Συμβούλιο, που όλοι ελπίζουν να ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι. Όπως λέει η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μαρία Σπυράκη «το πιστοποιητικό αυτό είναι το κλειδί για να αρχίσουμε να αποκαθιστούμε σταδιακά μία από τις θεμελιώδεις ελευθερίες μας, που είναι η ελευθερία μετακίνησης εντός ΕΕ. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι μέσα από αυτήν την επιλογή, που πρότεινε και υποστήριξε θερμά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, η Ευρώπη αρχίζει να ξαναβρίσκει τον χαμένο της εαυτό. Νομίζω πως εκεί πρέπει να μείνουμε κατ΄αρχήν». Από την πλευρά του ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πέτρος Κόκκαλης θεωρεί το πιστοποιητικό μία «λύση ανάγκης». Και αυτό γιατί, όπως εξηγεί, «είναι μία προσωρινή λύση για όσο κρατάει αυτή η καταστροφή, αυτή η έκτακτη ανάγκη, εν αναμονή των αλλαγών που πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από αυτό που ονομάζουμε τον ‘καιρό των πανδημιών’. Και πρέπει να το εξηγήσουμε αυτό: δεν μιλάμε για το τέλος της πανδημίας και δυστυχώς δεν είναι ούτε το εμβόλιο το τέλος, αλλά είναι μόνο μία προσωρινή ανάπαυλα, να δούμε πόσων μηνών...»

Αν έτσι είναι τα πράγματα, γίνεται ακόμα πιο έντονη η ανησυχία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Από όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα εκδίδεται μόνο κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερόμενου και θα περιλαμβάνει τρία στοιχεία: τον τύπο και τη δόση του εμβολίου, τα αρνητικά τεστ που έχει κάνει και τα αντισώματα που διαθέτει σε περίπτωση που έχει περάσει την ασθένεια. Όμως πολλοί φοβούνται ότι στο μέλλον η ψηφιακή μνήμη θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα εκτεταμένο βιβλιάριο υγείας, περιλαμβάνοντας περισσότερα στοιχεία, ίσως και ευαίσθητα ιατρικά και γενετικά δεδομένα. «Δεν πρέπει να υποχωρήσουμε καθόλου στην πρώτη δυσκολία από τους κανόνες για τη συλλογή και χρήση δεδομένων που έχουν ψηφιστεί με τον κανονισμό GDPR, που ήταν μία πολύ μεγάλη κατάκτηση ενόψει της νέας ψηφιακής εποχής» λέει στη Deutsche Welle ο Πέτρος Κόκκαλης. «Αντιθέτως είναι χρέος μας να αποδείξουμε πως μπορούμε και να υπηρετήσουμε τη δημόσια υγεία, αλλά και να διαφυλάξουμε τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών».

Πολλές φορές το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναλαμβάνει ρόλο θεματοφύλακα των προσωπικών δεδομένων και των ατομικών ελευθεριών. Αρκεί όμως η εφαρμογή του ούτως ή άλλως περίπλοκου κανονισμού GDPR, για να προστατευθούν τα ευαίσθητα δεδομένα του πολίτη σε ένα ψηφιακό πιστοποιητικό; «Εμείς είχαμε συνεχή διαβούλευση με τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων», διαβεβαιώνει ο Ολλανδός Γιερούν Λένερς «και έχουμε συμπεριλάβει τις συστάσεις του στη νέα νομοθεσία. Σε γενικές γραμμές η αρχική πρόταση της Κομισιόν παραμένει, αλλά έχουμε αλλάξει ορισμένα σημεία και θα προσπαθήσουμε να αλλάξουμε μερικά ακόμη στη διαπραγμάτευση με το Συμβούλιο. Αυτό το πιστοποιητικό δεν παραβιάζει προσωπικά στοιχεία και ατομικά δικαιώματα, αλλά αντιθέτως μας βοηθά να ανακτήσουμε και πάλι τα ατομικά μας δικαιώματα και ιδιαίτερα την ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ».

Στη χώρα προέλευσης τα δεδομένα

Πού θα συγκεντρώνονται όμως τα δεδομένα του κάθε ενδιαφερόμενου; Στη χώρα προορισμού, εκεί όπου πηγαίνει για τις διακοπές του, ή στη χώρα προέλευσης, όπου κατά τεκμήριο έχει και τη μόνιμη κατοικία του; «Η πρώτη εικόνα που έχουμε είναι ότι το πιστοποιητικό εκδίδεται από τη χώρα προέλευσης» λέει η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μαρία Σπυράκη. «Για παράδειγμα εγώ εμβολιάστηκα στο Βέλγιο, θα ξαναεμβολιαστώ στο Βέλγιο για τη δεύτερη δόση και είμαι στα αρχεία του Βελγίου με έναν συγκεκριμένο αριθμό, που δείχνει ότι έχω εμβολιαστεί. Αυτό θα είναι αναγνωρίσιμο στην Ελλάδα με το πιστοποιητικό, όταν αποφασίσω να ταξιδέψω».