Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά χθες Πέμπτη 31η Δεκεμβρίου στις 23:00 (τοπική ώρα· στη 01:00 σήμερα ώρα Ελλάδας), αποπερατώνοντας έτσι την ιστορική ρήξη του με την Ευρωπαϊκή Ένωση, έπειτα από 47 χρόνια μιας περιπετειώδους ένωσης.
Από σήμερα 1η Ιανουαρίου 2021 η Βρετανία παύει να εφαρμόζει τους κανόνες της ΕΕ, από την οποία έχει αποχωρήσει επισήμως ήδη την 31η Ιανουαρίου 2020, αφού συνήφθη παραμονή των Χριστουγέννων συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στο Λονδίνο και τους 27.
O βρετανικός Τύπος σχολιάζει τη νέα εποχή
To Ηνωμένο Βασίλειο ξαναπαίρνει στα χέρια του «την τύχη του», όμως η αποχώρησή του από την ΕΕ έγινε «χωρίς τυμπανοκρουσίες» τέσσερα χρόνια μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, υπογράμμιζαν σήμερα οι βρετανικές εφημερίδες.
Σύμφωνα με την εθνικιστική ταμπλόιντ Daily Express, η σημερινή είναι μία ημέρα γιορτής: «Δικό μας μέλλον, δική μας Βρετανία, δικό μας πεπρωμένο» ήταν ο θριαμβευτικός τίτλος της εφημερίδας, η οποία στο πρωτοσέλιδό της έχει τη φωτογραφία μιας βρετανικής σημαίας με τη λέξη «Ελευθερία» γραμμένη πάνω της.
Το Brexit και το εμβόλιο κατά της covid-19 που παρασκευάστηκε στη Βρετανία θα αποτελέσουν «τη βάση για την εθνική ανάκαμψη» το 2021, διαβεβαίωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον μιλώντας στην εφημερίδα The Daily Telegraph. Σε άρθρο της συντηρητικής αυτής εφημερίδας, που τασσόταν υπέρ του Brexit στην οποία έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος ο Τζόνσον, ο Βρετανός πρωθυπουργός υποσχέθηκε μια χρονιά «αλλαγής και ελπίδας», την ώρα που η χώρα έχει πληγεί σφοδρά από την πανδημία και διέρχεται μια ιστορική, οικονομική κρίση.
Άλλες εφημερίδες είναι πιο επιφυλακτικές, όπως η The Independent: «Γλιτώσαμε ή μας άφησαν στην τύχη μας;», διερωτάται. Στην πρώτη της σελίδα η εφημερίδα παρουσιάζει διάφορους παράγοντες του Brexit, από τον Μπόρις Τζόνσον ως τα ψάρια, ένα κλείσιμο του ματιού σε ένα από τα θέματα που δυσκόλεψαν τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ.
«Βυθισμένο σε κρίση, χωρίς τυμπανοκρουσίες, το Ηνωμένο Βασίλειο τερματίζει επιτέλους την ευρωπαϊκή εποχή», παρατηρεί η αριστερή εφημερίδα The Guardian. «Ο Τζόνσον γιορτάζει το ‘απίστευτο’ μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου», σχολιάζουν οι Times.
Άλλες εφημερίδες προτίμησαν να αφιερώσουν τις πρώτες σελίδες τους στα εμβόλια κατά της covid-19 που είναι κρίσιμα για την ανάσχεση της εξάπλωσης της επιδημίας, από την οποία έχουν πεθάνει περισσότεροι από 73.500 άνθρωποι στη Βρετανία.
«Να ένας λόγος να χαμογελάμε ξανά το 2021», αναφέρει η Daily Mirror, ενώ η Sun, η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη χώρα, αφιέρωσε όλη την πρώτη της σελίδα σε μια έκκληση προς τους Βρετανούς να πάνε να εμβολιαστούν.
Τι θα ισχύει στις σχέσεις ΕΕ - Ηνωμένου Βασιλείου
Αγαθά
Η συμφωνία εγγυάται ανταλλαγές χωρίς δασμούς, τελωνειακούς ελέγχους και ποσοστώσεις για «όλα τα αγαθά που πληρούν τους κανόνες προέλευσης». Πρωτοφανές για εμπορική συμφωνία.
Η συμφωνία αποτρέπει την διάσπαση των αλυσίδων παραγωγής και αποφεύγει την επιβολή δασμών του 10% για τον τομέα του αυτοκινήτου, του 25% για τα προϊόντα μεταποίησης με βάση αλιεύματα και του 50% για το βόειο κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα πουλερικά, το χοιρινό, το αρνί, τα δημητριακά, την ζάχαρη και σειρά μεταποιημένων προϊόντων διατροφής.
Ωστόσο, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να καταθέτουν τελωνειακά έγγραφα και στις δύο κατευθύνσεις και τα προϊόντα να περνούν από υγειονομικούς ελέγχους.
Ανταγωνισμός
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύονται να τηρούν τους όρους ισότιμου ανταγωνισμού. Το Λονδίνο αποδέχεται να μην αναθεωρήσει επί τα χείρω το σύνολο των κοινωνικών, εργασιακών, περιβαλλοντικών και κλιματικών ευρωπαϊκών νόμων και κανόνων που βρίσκονται σε ισχύ στις 31 Δεκεμβρίου 2020 και να προσαρμόζεται στην εξέλιξή τους.
Η συμφωνία προβλέπει την δυνατότητα εφαρμογής μονομερών μέτρων εξισορρόπησης, κυρίως με την επιβολή δασμών, σε περίπτωση σημαντικών αποκλίσεων οι οποίες μπορούν να επιφέρουν αύξηση του κόστους παραγωγής και κατά συνέπεια, μειονεκτική θέση στον ανταγωνισμό.
Διαφορές
Αν το Ηνωμένο Βασίλειο ή η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν τηρούν τους όρους της συμφωνίας, ένας μηχανισμός επίλυσης διαφορών θα επιφορτίζεται με την διευθέτησή τους, όπως ισχύει στις περισσότερες εμπορικές συμφωνίες.
Λόγω της αντίθεσης του Λονδίνου, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα παρεμβαίνει στην διαδικασία. Ένα «κοινό Συμβούλιο» θα εποπτεύει την ερμηνεία και την εφαρμογή των όρων της συμφωνίας
Αλιεία
Η συμφωνία προβλέπει ότι οι Ευρωπαίοι αλιείς διατηρούν πρόσβαση στα βρετανικά ύδατα για μεταβατική περίοδο πεντέμισι ετών, μέχρι το 2026. Κατά την διάρκεια της περιόδου αυτής, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα πρέπει προοδευτικά να μειώσει κατά 25% την αξία των αλιευμάτων της στα βρετανικά ύδατα, που αντιστοιχεί σε 650 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Αν το Ηνωμένο Βασίλειο περιορίσει την πρόσβαση ή τα αλιεύματα της ΕΕ, η Ενωση δύναται να λάβει ανταποδοτικά μέτρα επιβάλλοντας δασμούς στα προϊόντα αλιείας και άλλα βρετανικά αγαθά, μέχρι και να διακόψει την ισχύ μεγάλου μέρους της εμπορικής συμφωνίας διατηρώντας παράλληλα ανέπαφους τους κανόνες ισότιμου ανταγωνισμού.
Μεταφορές
Η συμφωνία εγγυάται διαρκή αεροπορική, οδική, σιδηροδρομική και θαλάσσια σύνδεση, αλλά κατά πολύ λιγότερο προνομιακό τρόπο σε σχέση με ό,τι θα ίσχυε αν το Ηνωμένο Βασίλειο είχε παραμείνει στην ενιαία αγορά.
Η συμφωνία διασφαλίζει ισότιμο ανταγωνισμό ανάμεσα στους φορείς των μεταφορών ώστε να μην διακυβευθούν τα δικαιώματα των επιβατών, των εργαζομένων και η ασφάλεια των μεταφορών».
Προγράμματα
Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να συμμετέχει σε ορισμένα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2021-2027, όπως το πρόγραμμα 'Ερευνας και Καινοτομίας Horizon Europe, υπό τον όρο ότι θα συμβάλλει στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Όμως, το Ηνωμένο Βασίλειο θα βρεθεί εκτός του προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών Erasmus.
Δικαστική συνεργασία
Η συμφωνία εισάγει ένα νέο πλαίσιο στον τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας, «ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της διασυνοριακής εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας».
Οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν να μοιράζονται στοιχεία DNA, δακτυλικά αποτυπώματα και πληροφορίες για τους επιβάτες και θα συνεργάζονται μέσω της Europol.
Η συνεργασία αυτή θα μπορεί να διακόπτεται εάν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή εγκαταλείψει την εφαρμογή της σε εθνικό επίπεδο.
Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες
Από την 1η Ιανουαρίου, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα ωφελείται πλέον από τις αρχές της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων, της ελεύθερης διάθεσης των υπηρεσιών και της ελευθερίας εγκατάστασης έδρας.
Τα βρετανικά ιδρύματα θα χάσουν το αυτόματο δικαίωμα προσφοράς υπηρεσιών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση και θα πρέπει να μεταφερθούν στην ΕΕ για να συνεχίσουν να ασκούν τις δραστηριότητές τους.
Δεν θα συμμετέχουν πλέον στην προσέγγιση της «χώρας προέλευσης» ή στο σχήμα του «διαβατηρίου», σύμφωνα με το οποίο οι άδειες που εκδίδονται από ένα κράτος μέλος βάσει των κανόνων της ΕΕ επιτρέπουν την πρόσβαση στο σύνολο της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.
Πνευματική ιδιοκτησία
Όλες οι προστατευόμενες γεωγραφικές ονομασίες που υπάρχουν στην Ένωση σήμερα θα παραμείνουν προστατευόμενες και στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά οι Βρυξέλλες δεν έχουν εξασφαλίσει εγγυήσεις για τις προστατευόμενες γεωγραφικές ονομασίες που θα εγγραφούν στο μέλλον.
Προστασία δεδομένων
Το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει εντός του ρυθμιστικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά την μεταφορά δεδομένων για έξι μήνες το πολύ, όσο χρειάζεται ώστε οι Βρυξέλλες να ορίσουν εάν το καθεστώς προστασίας δεδομένων που προτείνεται από το Λονδίνο αντιστοιχεί στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Εποπτεία της συμφωνίας
Η συμφωνία θα εποπτεύεται από μικτή επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν και οι δύο πλευρές. Η σχέση ανάμεσα στην 'Ενωση και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορεί να τροποποιείται κάθε πέντε χρόνια. Για μονομερή έξοδο από την συμφωνία πρέπει να προηγείται ειδοποίηση ένα έτος πριν.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
