Στις 30 Νοεμβρίου εκπνέει η προθεσμία για την κατάθεση των εθνικών σχεδίων από τα 19 κράτη-μέλη που έχουν αιτηθεί δάνεια μέσω του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας, του μηχανισμού SAFE, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Τομάς Ρενιέ, το SAFE αποτελεί μέσο έκτακτης ανάγκης και η Επιτροπή θα κινηθεί με ταχύτητα. Η αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων αναμένεται να ολοκληρωθεί πιθανότατα πριν το τέλος του έτους.
Σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης, θα απαιτηθεί τελική έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ ώστε να πραγματοποιηθεί η πρώτη εκταμίευση, που θα αντιστοιχεί έως και στο 15% του συνολικού ποσού των δανείων κάθε κράτους-μέλους.
Αυτή η αρχική εκταμίευση θα επιτρέψει στις χώρες να ξεκινήσουν επαφές με τις αμυντικές βιομηχανίες και να προχωρήσουν στα εξοπλιστικά τους προγράμματα, όπως διευκρινίστηκε από την Επιτροπή.
Σε ερώτηση σχετικά με τη συμμετοχή τρίτων χωρών, όπως η Νότια Κορέα και η Τουρκία, ο Τ. Ρενιέ ανέφερε ότι οι δύο χώρες δεν θα προλάβουν την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου, καθώς αν και έχουν καταθέσει επίσημα αίτημα, η Επιτροπή δεν έχει εξετάσει ακόμη τα αιτήματά τους.
Αναφορικά με τις διαπραγματεύσεις που έχουν ξεκινήσει με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά, ο εκπρόσωπος σημείωσε πως η Επιτροπή εργάζεται εποικοδομητικά για την επίτευξη συμφωνίας.
Τόνισε ότι, ακόμη κι αν δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι το τέλος της προθεσμίας, "η πόρτα του SAFE είναι πάντα ανοιχτή" για τις δύο χώρες, οι οποίες μπορούν να συμμετέχουν έως και στο 35% του συνολικού ποσού ενός κοινού αμυντικού προγράμματος.
Τα κράτη-μέλη οφείλουν να υποβάλουν στην Επιτροπή αναλυτικά στοιχεία για το πλαίσιο των έργων, τον προϋπολογισμό και τους εταίρους κάθε έργου έως τις 30 Νοεμβρίου. Μετά την ημερομηνία αυτή, η Επιτροπή θα ανακοινώσει πόσες και ποιες χώρες κατέθεσαν εμπρόθεσμα τα σχέδιά τους.
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει υποβάλει αίτημα για δάνεια ύψους 1,2 δισ. ευρώ από το SAFE, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση στα τέλη Ιουλίου 2025.