Οι πολίτες του Ισημερινού απέρριψαν, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα του πρόσφατου δημοψηφίσματος, την επάνοδο ξένων στρατιωτικών βάσεων στη χώρα και την κατάρτιση νέου Συντάγματος.
Το αποτέλεσμα αυτό συνιστά ήττα για τον πρόεδρο Ντανιέλ Νομπόα, ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ των προτάσεων αυτών και διατηρεί στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ.
Συγκεκριμένα, το 61% των ψηφοφόρων αντιτάχθηκε στην άρση της απαγόρευσης εγκατάστασης ξένων στρατιωτικών βάσεων, ενώ το 62% απέρριψε τη σύγκληση συντακτικής συνέλευσης για νέο θεμελιώδη νόμο, όπως ανακοίνωσε το εθνικό εκλογικό συμβούλιο (CNE).
Ο πρόεδρος Νομπόα δήλωσε μέσω X πως «σεβόμαστε τη βούληση του λαού του Ισημερινού», διαμηνύοντας παράλληλα ότι «η δέσμευσή μας δεν αλλάζει, ενισχύεται».
Η απόφαση των πολιτών αποτρέπει την επιστροφή των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στην παλιά αεροπορική βάση της Μάντα, που στο παρελθόν είχε χρησιμοποιηθεί για επιχειρήσεις κατά της διακίνησης ναρκωτικών.
Το δημοψήφισμα διεξήχθη σε περίοδο αυξημένης έντασης στη Λατινική Αμερική, με τις ΗΠΑ να ενισχύουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην περιοχή.
Ο πρόεδρος Νομπόα επιδίωκε τη στήριξη της Ουάσιγκτον για την αντιμετώπιση των συμμοριών και των διεθνών καρτέλ ναρκωτικών, καθώς ο Ισημερινός έχει μετατραπεί σε σημαντικό κόμβο διαμετακόμισης κοκαΐνης από την Κολομβία και το Περού.
Παράλληλα, είχε υποστηρίξει την ανάγκη νέου Συντάγματος, υποστηρίζοντας ότι το ισχύον πλαίσιο είναι υπερβολικά επιεικές απέναντι στους εγκληματίες.
Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε σε ένα περιβάλλον πρωτοφανούς βίας στη χώρα, με τον πρόεδρο να εφαρμόζει αυστηρή πολιτική κατά των συμμοριών. Ωστόσο, η δικαιοσύνη έχει μπλοκάρει αρκετές από τις πρωτοβουλίες του, επικαλούμενη παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Σχεδόν 14 εκατομμύρια πολίτες κλήθηκαν να απαντήσουν σε τέσσερα ερωτήματα, με υποχρεωτική συμμετοχή. Εκτός από το ζήτημα των ξένων στρατιωτικών βάσεων και του Συντάγματος, το δημοψήφισμα περιλάμβανε ερωτήματα για τη διακοπή κρατικής χρηματοδότησης στα πολιτικά κόμματα και τη μείωση του αριθμού των μελών του κοινοβουλίου.
Κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας, ο πρόεδρος Νομπόα ανακοίνωσε τη σύλληψη του επικεφαλής της ισχυρότερης συμμορίας της χώρας, «Πίπο» Τσαβαρία, στην Ισπανία, όπως διευκρίνισε ο υπουργός Εσωτερικών Τζον Ρέιμπεργκ.
Ασφάλεια και κοινωνικές αντιδράσεις
Η εγκληματικότητα στον Ισημερινό έχει εκτοξευθεί, με τον δείκτη ανθρωποκτονιών να φτάνει τις 39 ανά 100.000 κατοίκους, σύμφωνα με τον ιστότοπο InSight Crime, το υψηλότερο ποσοστό στη Λατινική Αμερική. Το Παρατηρητήριο Οργανωμένου Εγκλήματος προβλέπει ότι ο αριθμός αυτός θα φτάσει τις 52 εντός του έτους, διπλασιάζοντας τον μέσο όρο της περιοχής.
Πολλοί πολίτες εκφράζουν την απογοήτευσή τους για την κατάσταση. «Δεν έχουμε ούτε υγεία, ούτε ασφάλεια», σχολίασε χαρακτηριστικά μια εκλογέας στην πρωτεύουσα, ενώ άλλοι θεωρούν ότι ενδεχομένως να χρειαστεί η συνδρομή ξένων στρατιωτών για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ορισμένοι ψηφοφόροι στήριξαν επιμέρους προτάσεις, όπως τη μείωση των μελών του κοινοβουλίου, αλλά απέρριψαν τις αλλαγές στο Σύνταγμα και την επιστροφή ξένων βάσεων, χαρακτηρίζοντας τις σχετικές προτάσεις ως «απάτη».
Από τον Νοέμβριο του 2023, ο κ. Νομπόα έχει κηρύξει «πόλεμο» κατά των συμμοριών, αναπτύσσοντας στρατό στους δρόμους και φυλακές και εξαπολύοντας επιχειρήσεις κατά των διακινητών ναρκωτικών. Ωστόσο, οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επικρίνουν τη στρατηγική αυτή.
Μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, ο Ισημερινός έχει ενισχύσει τη συμμαχία του με την Ουάσιγκτον, στηρίζοντας την ανάπτυξη στρατιωτικών μέσων στην Καραϊβική και τις επιχειρήσεις κατά διακινητών ναρκωτικών, που έχουν οδηγήσει στο θάνατο δεκάδων υπόπτων.