Το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2025 απονεμήθηκε στους Τζον Κλαρκ, Μισέλ Ντεβορέ και Τζον Μαρτίνις για τα «πειράματα που αποκάλυψαν την κβαντική μηχανική εν δράσει», σύμφωνα με ανακοίνωση της Επιτροπής Νόμπελ.
Όπως επισημαίνει η επιτροπή απονομής, το φετινό βραβείο ανοίγει νέες προοπτικές για την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς κβαντικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της κβαντικής κρυπτογραφίας, των κβαντικών υπολογιστών και των κβαντικών αισθητήρων.
Οι τρεις επιστήμονες, που εργάζονται σε πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών, πραγματοποίησαν πειράματα με ηλεκτρικά κυκλώματα. Μέσω αυτών των πειραμάτων, κατέδειξαν επίπεδα κβαντομηχανικής σήραγγας και κβαντοποίησης της ενέργειας σε συστήματα αρκετά μεγάλα ώστε να χωρούν στην παλάμη, σύμφωνα με τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών.
Ένα από τα σημαντικά ερωτήματα στη φυσική αφορά το μέγιστο μέγεθος ενός συστήματος που μπορεί να παρουσιάσει φαινόμενα κβαντικής μηχανικής.
Η κβαντική μηχανική περιγράφει τη συμπεριφορά της ύλης σε εξαιρετικά μικρές κλίμακες, όπως τα σωματίδια. Τα βραβευμένα πειράματα της δεκαετίας του 1980 απέδειξαν ότι ένα σωματίδιο μπορεί να διαπερνά ένα «φράγμα δυναμικού» ακόμη και όταν δεν διαθέτει αρκετή ενέργεια, φαινόμενο γνωστό ως «φαινόμενο σήραγγας».
Ο Τζον Κλαρκ, γεννημένος στη Βρετανία, είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ.
Ο Μισέλ Ντεβορέ, με καταγωγή από τη Γαλλία, διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Γέιλ και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, όπου είναι επίσης καθηγητής ο Τζον Μαρτίνις.
Το βραβείο απονέμεται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών και συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 1,2 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ).