Με τις πολεμικές δαπάνες των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον της Χαμάς να υπολογίζονται για το 2023 -2024 στα 180 δισ. σέκελ (περί τα 48 δισ. δολάρια) το οικονομικό επιτελείο του Ισραήλ στρέφεται κυρίως στην τοπική αγορά ομολόγων για να καλύψει τις ανάγκες του, καθώς δανείζεται σε τοπικό νόμισμα με κόστος χαμηλότερο από επιτόκια των αμερικανικών ομολόγων.
Η βασική ομάδα τεχνοκρατών του ισραηλινού υπουργείου Οικονομικών σχεδόν σε καθημερινή βάση – από την 7η Οκτωβρίου μετά την επίθεση της Χαμάς – καταγράφει το κόστος των πάντων: από την αναχαίτιση ενός πυραύλου, έως το κόστος για τους εφέδρους που «ρίχνονται» στον πόλεμο.
Ο πόλεμος, ο οποίος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, κοστίζει στην οικονομία περίπου 270 εκατομμύρια δολάρια κάθε μέρα, θα έχει δημοσιονομικό κόστος που εκτιμάται σε 180 δισεκατομμύρια σέκελ (48 δισ. δολ.) το 2023-2024, σύμφωνα με τη Leader Capital Markets, ένα οικονομικό ινστιτούτο της χώρας. Το Ισραήλ πιθανότατα θα επιβαρυνθεί με τα δύο τρίτα του συνολικού κόστους, σημειώνει η Leader, με τις ΗΠΑ να πληρώνουν το υπόλοιπο.
Χαμηλότερο από τις ΗΠΑ το κόστος δανεισμού
Η κυβέρνηση θα πρέπει σε μεγάλο βαθμό να δανειστεί και ο άνθρωπος που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση του αποθέματος χρέους του Ισραήλ ύψους 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχει επίγνωση των κινδύνων. «Προχωράμε με ένα βασικό σενάριο που παραπέμπει σε αρκετούς μήνες μάχης και έχουμε δουλέψει με πρόσθετα αποθέματα ασφαλείας», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Γιάλι Ρόθενμπεργκ, υπεύθυνος για έσοδα και δαπάνες στο υπ. Οικονομικών. «Είμαστε σε θέση να χρηματοδοτήσουμε το κράτος του Ισραήλ ακόμη και στα πιο ακραία σενάρια πολέμου»
Παρόλο που η κυβέρνηση έχει εκδώσει διεθνές χρέος σε γεν, ευρώ και δολάρια με ιδιωτικές τοποθετήσεις μέσω τραπεζών της Wall Street, όπως η Goldman Sachs, βασίζεται στην εσωτερική αγορά για να απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος των χρηματοδοτικών της αναγκών. Το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη πουλήσει 18,7 δισεκατομμύρια σέκελ τοπικών ομολόγων από τις 7 Οκτωβρίου, σε σύγκριση με ένα μηνιαίο μέσο όρο λίγο πάνω από 5 δισεκατομμύρια σέκελ μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Η ζήτηση για τους τίτλους του παρέμεινε αρκετά ανθεκτική και ήταν εξαπλάσια σε σύγκριση με την προσφορά σε ορισμένες δημοπρασίες. Ο οίκος αξιολόγησης Moody's Investors Service εκτιμά ότι οι ακαθάριστες ανάγκες δανεισμού της κυβέρνησης θα ανέλθουν σε περίπου 10% του ΑΕΠ, από 5,7% το 2022.
Τα επιτόκια έχουν αυξηθεί λιγότερο στο Ισραήλ από ό,τι σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, καθιστώντας σχετικά φθηνό για την κυβέρνηση να δανείζεται στο εσωτερικό. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου σε σέκελ έχει ανέβει από την έναρξη της σύγκρουσης, αλλά έκλεισε στα μέσα της εβδομάδας στο 4,2% -χαμηλότερη από εκείνη των αμερικανικών κρατικών ομολόγων της ίδιας διάρκειας.
Εν μέρει χάρη στις πρωτοφανείς παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας, το ισραηλινό νόμισμα έχει ανακτήσει πλήρως τις απώλειές του μετά την έναρξη του πολέμου και διαπραγματεύεται τώρα κοντά στο ισχυρότερο επίπεδο από τον Αύγουστο έναντι του δολαρίου. «Αν εξετάσουμε την κατάσταση πριν από τον πόλεμο, το σέκελ ήταν σχετικά αδύναμο και οι τοπικές κεφαλαιαγορές υπολειτουργούσαν. Ίσως αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα ενδιαφέρον σημείο επένδυσης στην ισραηλινή οικονομία», σημειώνει ο Ρόθενμπεργκ.
Καθώς η σύγκρουση ανάγκασε την κυβέρνηση να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες, τον Οκτώβριο εμφάνισε δημοσιονομικό έλλειμμα που ήταν περισσότερο από επτά φορές μεγαλύτερο από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα, με το κενό να υπολογίζεται πλέον στο 2,6% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Ο Ρόθενμπεργκ δήλωσε ότι είναι λογικό να αναμένεται σωρευτικό δημοσιονομικό έλλειμμα περίπου 9% για τα επόμενα δύο χρόνια.
Ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς έχει υποβάλει αναθεωρημένο προϋπολογισμό για το υπόλοιπο του 2023 με αύξηση των δαπανών κατά 35 δισεκατομμύρια σέκελ, η οποία θα χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό με δανεισμό. Το Ισραήλ θα πρέπει επίσης να αναπληρώσει περίπου 15 δισεκατομμύρια σέκελ χαμένων εσόδων το 2023 και, στη συνέχεια, το επόμενο έτος, να ξαναγεμίσει ένα ειδικό κυβερνητικό ταμείο που άδειασε από 18 δισεκατομμύρια σέκελ για να πληρώσει τα έξοδα μετά το ξέσπασμα του πολέμου.
Η έκδοση ομολόγων στο εσωτερικό αντιπροσωπεύει πάνω από το 80% του συνόλου και οι αξιωματούχοι δεν αναμένουν ότι η αναλογία θα αλλάξει πολύ, θωρακίζοντας το Ισραήλ από τις ασταθείς ροές ξένων επενδύσεων.
Οι ξένες αγορές
Το Ισραήλ αντιμετωπίζει μια λιγότερο θετική επενδυτική υποδοχή στο εξωτερικό. Το κόστος ασφάλισης των κρατικών ομολόγων του Ισραήλ έναντι χρεοκοπίας έχει περίπου διπλασιαστεί από την έναρξη του πολέμου.
Αυξημένο το κόστος ασφάλισης έναντι κινδύνου χρεοκοπίας (CDS)
Για το ισραηλινό υπ. Οικονομικών, η ανησυχία σήμαινε ότι εντείνει την προσέγγισή στους οίκους αξιολόγησης καθώς και στους ξένους και τοπικούς φορείς της αγοράς, παρέχοντας ενημερωμένα στοιχεία και εξηγώντας τις εξελίξεις σχεδόν σε καθημερινή βάση. Προσπαθεί επίσης να διευκολύνει τις εισροές στη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας μιλώντας σε δυνητικούς επενδυτές και εταιρείες που αναζητούν κεφάλαια.
«Είμαστε μια χώρα σε πόλεμο, αλλά πάντα είχαμε μια πολύ σημαντική ανάκαμψη μετά από στρατιωτικές επιχειρήσεις και πολέμους», δήλωσε ο Ρόθενμπεργκ.
Εκτός από τη στήριξη στο εγχώριο χρέος από τις 7 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση χρησιμοποίησε επίσης μια οντότητα εγγεγραμμένη στις ΗΠΑ, η οποία είναι συνδεδεμένη με το υπουργείο Οικονομικών. Εισέπραξε άνω του 1 δισ. δολαρίων μέσω ομολόγων που αγοράστηκαν από υποστηρικτές του Ισραήλ σε όλο τον κόσμο.
Η χώρα δανείστηκε επιπροσθέτως στο εξωτερικό μέσω ιδιωτικών συμφωνιών, αποφεύγοντας τον έλεγχο των δημόσιων αγορών και συγκεντρώνοντας συνολικά 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια από την έναρξη του πολέμου. Οι πρόσφατες διεθνείς τοποθετήσεις ομολόγων του Ισραήλ έγιναν σε μεγάλους θεσμικούς επενδυτές «που πραγματικά πιστεύουν στο Ισραήλ ακόμη και σε κατάσταση πολέμου», προσθέτει ο Ρόθενμπεργκ.
Η ξαφνική πίεση στα οικονομικά του Ισραήλ έφερε την οικονομία στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των τριών μεγαλύτερων οίκων αξιολόγησης, οι οποίοι μείωσαν τις προοπτικές σε αρνητικές τις εβδομάδες μετά την έναρξη του πολέμου. Αλλά το Ισραήλ έχει αποφύγει μέχρι στιγμής την πρώτη υποβάθμιση της ιστορίας του.
Κατά την άποψη του Ρόθενμπεργκ, η απόφαση των οίκων μπορεί να εξαρτηθεί από την ικανότητα του Ισραήλ να συγκρατήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα αρκετά ώστε να στηρίξει μεσοπρόθεσμα τη μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ - ο οποίος πρόκειται να αυξηθεί υψηλότερα από το σημερινό επίπεδο του 60% περίπου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
