Λίγες ημέρες μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα, που εύλογα δημιουργεί προσδοκίες για ενίσχυση της ροής διεθνών κεφαλαίων προς τη χώρα, μια είδηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες ήλθε να μας θυμίσει έμμεσα έναν βασικό αποτρεπτικό παράγοντα των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα: την ποιότητα της Δικαιοσύνης.
Η κατάρρευση μιας από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες συναλλαγών σε κρυπτονομίσματα, της FTX που ίδρυσε και διοίκησε ο Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ, χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως η «απάτη του αιώνα». Η κατάρρευση της FTX συντελέσθηκε στις αρχές Νοεμβρίου του 2022. Ένα χρόνο αργότερα, ο άνθρωπος που θεωρήθηκε ιθύνων νους και αυτουργός της απάτης, όπου χάθηκαν δισεκατομμύρια δολάρια επενδυτικών κεφαλαίων, καταδικάστηκε για όλες τις κατηγορίες απάτης και συνωμοσίας που του είχαν προσαφθεί από τις αρχές και περιμένει τους επόμενους μήνες να του ανακοινωθεί από τον δικαστή η ποινή του, που θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 100 χρόνια κάθειρξης.
Ήταν μια εξαιρετικά σύνθετη και περίπλοκη υπόθεση. Μέσα από ένα σχήμα, που περιελάμβανε την πλατφόρμα συναλλαγών FTX και μια συνδεδεμένη εταιρεία επενδύσεων, την Alameda, αμφότερες με έδρα στις Μπαχάμες, γνωστό φορολογικό παράδεισο, ο Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ «εξαφάνισε» δισεκατομμύρια δολάρια που είχαν κατατεθεί από πελάτες στην FTX, τα οποία χρησιμοποιούσε για κερδοσκοπικά στοιχήματα της Alameda. Παρότι οι εταιρείες αυτές είχαν την έδρα τους εκτός δικαιοδοσίας των αμερικανικών αρχών, το γεγονός ότι χάθηκαν χρήματα Αμερικανών επενδυτών προκάλεσε μεγάλη κινητοποίησή τους -χωρίς, σημειωτέον, να επηρεάζονται από τις πολιτικές διασυνδέσεις της FTX που δώριζε χρήματα και στα δύο μεγάλα κόμματα.
Σε χρόνο ασύλληπτο για τα ελληνικά δεδομένα, ήδη από τον Δεκέμβριο 2022, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) είχε καταρτίσει ένα πόρισμα που «έκαιγε» τον Σαμ Μπάνκμαν-Φριντ, για να πάρουν τη σκυτάλη οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς, που συγκρότησαν ένα κατηγορητήριο με πειστήρια εκατομμυρίων (!) σελίδων από την έρευνα που διενήργησαν, ενώ «στρίμωξαν» όλους τους συνεργάτες του ιδρυτή της FTX και απέσπασαν ενοχοποιητικές καταθέσεις. Πολύ γρήγορα, η υπόθεση εισάχθηκε στο ακροατήριο και οι ένορκοι εξέδωσαν την καταδικαστική τους ετυμηγορία. Η απάτη του αιώνα διερευνήθηκε από τις αμερικανικές αρχές και εξετάσθηκε από τη Δικαιοσύνη μέσα σε διάστημα ενός έτους!
Από την ταχύτητα... δίνης, στην ταχύτητα αραμπά
Παρακολουθώντας από την Αθήνα αυτές τις εξελίξεις, κάθε παρατηρητής δεν μπορεί παρά να κάνει συγκρίσεις με τους αντίστοιχους ρυθμούς και την αποτελεσματικότητα των ελληνικών αρχών και της Δικαιοσύνης σε μεγάλες υποθέσεις οικονομικών σκανδάλων.
Αυτόν τον καιρό, για παράδειγμα, συνεχίζεται με βασανιστικά αργούς ρυθμούς η ποινική δίκη για το σκάνδαλο της Folli Follie, που ήδη καθυστέρησε για μήνες λόγω της αποχής των δικηγόρων -έννοια άγνωστη, μάλλον, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχουν περάσει ήδη περισσότερα από πέντε χρόνια από τον Μάιο του 2018, όταν μια έκθεση του αμερικανικού hedge fund, Quintessential Capital Management (QCM) αποκάλυψε την απάτη και οδήγησε στην κατάρρευση ενός blue chip του ελληνικού χρηματιστηρίου, μιας εταιρείας διεθνούς εμβέλειας, η οποία κατέληξε όμως να γίνει «νεκροταφείο» κεφαλαίων όσων επενδυτών την εμπιστεύθηκαν, καθώς με περίτεχνες μεθοδεύσεις η διοίκησή της «φούσκωνε» συστηματικά τα οικονομικά στοιχεία.
Κάποτε, η ελληνική Δικαιοσύνη θα εκδώσει την ετυμηγορία της για αυτή την υπόθεση, αλλά είναι πλέον αδιάφορο τι ακριβώς θα αποφασίσει. Αυτό που μετράει είναι ότι αποδείχθηκε περίτρανα πως το ελληνικό σύστημα, από την Κεφαλαιαγορά και τους εισαγγελείς, ως τα ποινικά δικαστήρια, δεν μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά ποινικές συμπεριφορές που καταλήγουν στη διασπάθιση ιδιωτικής περιουσίας Ελλήνων και ξένων επενδυτών.
Για να το πούμε αλλιώς: απάτες μπορεί να γίνουν παντού, όμως ένας επενδυτής θα αισθανθεί ασφαλής για να τοποθετήσει τα κεφάλαιά του στις δικαιοδοσίες που αποδεικνύουν ότι προστατεύουν με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο την ιδιωτική περιουσία, δηλαδή, τελικά, το δικαίωμα στην ιδιοκτησία.
Αυτός είναι και ο λόγος που κάθε πλούσιος Ρώσος, για παράδειγμα, όσο πατριώτης και αν δηλώνει, θα προτιμήσει να κρατήσει τα χρήματά του στη Wall Street, παρά στη χώρα του -αυτό το προνόμιο χάθηκε, βέβαια, μετά τις κυρώσεις για την Ουκρανία. Το κορυφαίο πλεονέκτημα του αμερικανικού συστήματος, ίσως σπουδαιότερο και από τις συναλλαγές στο κυρίαρχο παγκόσμιο νόμισμα, είναι η θεσμική συγκρότηση, που εγγυάται την προστασία των επενδυτικών κεφαλαίων.
Μετά από αυτές τις σκέψεις, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι υπάρχει ένας εγγενής περιορισμός στη δυνατότητα της Ελλάδας να προσελκύσει ξένα κεφάλαια, ακόμη και τώρα που κατατάσσεται στην επενδυτική βαθμίδα. Οι σοβαρές ατέλειες των ελεγκτικών μηχανισμών και η μνημειώδης αναποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης φέρνουν πάντα σε ένα ξένο διαχειριστή κεφαλαίων δεύτερες σκέψεις, όταν δελεάζεται από τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και εξετάζει μια τοποθέτηση στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Γιατί γνωρίζει ότι το αμπέλι, όσο… καρπερό και αν φαίνεται, δεν παύει να είναι ξέφραγο.
Η κυβέρνηση που θα καταφέρει να μεταρρυθμίσει αυτό το αναποτελεσματικό σύστημα, που βεβαίως αντανακλά ευρύτερα, επίμονα και διαχρονικά προβλήματα της χώρας, θα έχει προσφέρει μια πολύτιμη υπηρεσία στην εθνική οικονομία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
