Υπάρχουν στις μεγάλες πόλεις του κόσμου κάποιοι δρόμοι, των οποίων το όνομα παραπέμπει αμέσως σε επαγγελματική αριστεία: Το άκουσμα της Harley Street στο Λονδίνο παραπέμπει αμέσως σε περίφημους ιατρούς, η Via Veneto στη Ρώμη ή η Rue Saint-Honore στο Παρίσι αναγνωρίζονται ως προπύργια της μόδας, ενώ στη Νέα Υόρκη ξεχωρίζουν το Broadway για το θέατρο και η Madison Avenue για τη διαφήμιση.
Τυχαίνει να φιλοξενούμαι κοντά σε έναν δρόμο όχι τόσο γνωστό παγκοσμίως όσο οι παραπάνω αλλά που αναφέρεται με ευλάβεια από όλους τους επίδοξους Bill Gates. Είναι η Sand Hill Road, ο Δρόμος του Αμμόλοφου στη Silicon Valley όπου είναι εγκατεστημένες οι πιο σημαντικές εταιρίες που ειδικεύονται στη χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.
Είναι απλός όσο και ιδιοφυής ο κανόνας με τον οποίο αποφασίζουν τη χρηματοδότηση ή μη ενός επιχειρηματικού εγχειρήματος: Πρέπει το γινόμενο (Πιθανότητα επιτυχίας) x (Μέγεθος κέρδους σε περίπτωση επιτυχίας) να παίρνει ικανοποιητικό βαθμό.
Μπορεί δηλαδή να επενδυθούν χρήματα σε κάποια ιδέα που έχει μικρές πιθανότητες επιτυχίας αλλά τεράστια προοπτική κέρδους αν «βγει», ενώ δεν θα χρηματοδοτηθεί ένα εγχείρημα με αρκετές πιθανότητες επιτυχίας επειδή το ύψος της προσδοκώμενης κερδοφορίας είναι αμελητέο.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι περισσότερες επενδύσεις πηγαίνουν στα Τάρταρα αλλά, χάρη στις λίγες και καλές, η Sand Hill Road καλά κρατεί.
Επηρεασμένος από τη νοοτροπία του Αμμόλοφου, αποφάσισα να μοιραστώ μαζί σας τρεις προτάσεις που συζήτησαν μαζί μου ισάριθμοι φίλοι του οικοδεσπότη μου, που έχουν και οι τρεις (προειδοποιώ τον αναγνώστη) μικρές πιθανότητες επιτυχίας αλλά τεράστιο όφελος σε περίπτωση θετικής έκβασης.
Ψεκασμένα Παγόβουνα
Η πρώτη, μια πρωτοβουλία που φέρει τον τίτλο Ice911, επιχειρεί να μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μειώνοντας το ρυθμό με τον οποίο λειώνουν οι πάγοι της Αρκτικής. Αν αυξάνονταν το ποσοστό της ακτινοβολίας του ηλίου που αντανακλάται από την επιφάνεια των πάγων και μειώνονταν αντίστοιχα το ποσοστό που απορροφάται, θα μπορούσε, κατά τους επιστήμονες, το λειώσιμο των πάγων να είναι μέχρι και 50% μικρότερο από αυτό που ήδη συμβαίνει. Προτείνεται λοιπόν η εναπόθεση πάνω στα παγόβουνα της Αρκτικής ενός υλικού που αυξάνει την ανακλαστικότητά τους.
Το ερώτημα βέβαια είναι πιο υλικό: σε πόσο μεγάλες εκτάσεις, πόσο συχνά, με πιο τρόπο εναπόθεσης και η τελευταία και πάντα επίμονη ερώτηση, με τι κόστος. Παραθέτω τις απαντήσεις που μου έδωσαν σε όλα τα ερωτήματα οι καλοί ιδρυτές της Ice 911, σε ένα φιλικό γεύμα στο Palo Alto:
- Η πιο εύκολη απάντηση αφορά το υλικό που είναι μια πούδρα σιλικόνης που έχει ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία σε παγωμένες λίμνες στη Βόρειο Αμερική. Οι εκτάσεις ανέρχονται σε πολλές δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικών χιλιομέτρων αρχίζοντας από το στενό του Φραμ βορειοανατολικά της Γροιλανδίας. Η εναπόθεση, που πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, προτείνεται να γίνεται με εκτόξευση της πούδρας από καράβια με αξιοποίηση των ανέμων που επικρατούν. Το κόστος, τέλος, υπολογίζεται σε πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Στο σχόλιό μου ότι αυτά ακούγονται πολύ δύσκολα και ακριβά, παίρνω την απάντηση: «Ναι, αλλά αν δεν κάνουμε κάτι τέτοια, η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής είναι από χέρι χαμένη».
Λιγνιτικά κοράλλια
Η δεύτερη πρόταση ανήκει στη γνωστή κατηγορία CCUS, (Δέσμευση Αποθήκευση και Χρήσης του Άνθρακα) με την οποία τα αέρια που εκπέμπονται στην ηλεκτροπαραγωγή από καύση λιγνίτη, όχι μόνο δεν μολύνουν την ατμόσφαιρα, αλλά παράγουν ένα χρήσιμο υλικό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το διοξείδιο του άνθρακα μετατρέπεται σε ασβεστολιθικά πετρώματα που είναι χρήσιμα σε πολλές εφαρμογές.
Για να γίνει κατανοητή στον μη ειδήμονα η βασική ιδέα, οι υποστηρικτές της θυμίζουν ότι στη φύση, το διοξείδιο του άνθρακα που απορροφάει το θαλασσινό νερό, μετατρέπεται, κάτω από ορισμένες συνθήκες, σε κοραλλιογενείς ύφαλους και ότι αυτές τις «ορισμένες συνθήκες» έχουν επιτύχει να δημιουργήσουν τεχνικά, με μεθόδους που προστατεύονται από πολλά διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Το εγχείρημα δεν βρίσκεται απλά σε επίπεδο εργαστηρίου αλλά αποτελεί αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης από εταιρία που ονομάζεται Blue Planet που έχει προμηθεύσει υλικά κατασκευασμένα με τη μέθοδό της, σε εγκαταστάσεις του αεροδρομίου του San Francisco.
Νυκτόβιος Ήλιος
Η τρίτη, που επιτυγχάνει παραγωγή ηλεκτρισμού από τον ήλιο τη νύχτα, πρωτοαναφέρθηκε από τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Isaac Asimov στο βιβλίο του «Reason» που κυκλοφόρησε το μακρινό 1941. Ο Assimov, σε ρόλο σύγχρονου τότε Ιουλίου Βερν, περιγράφει μια συσκευή που βρίσκεται στο Διάστημα όπου δεν νυχτώνει ποτέ, (σήμερα θα την ονομάζαμε δορυφόρο), η οποία παράγει ηλεκτρισμό από τον ήλιο (σήμερα θα την ονομάζαμε φωτοβολταϊκό), την μετατρέπει σε ράδιο-κύματα που στέλνονται στη γη, όπου μετατρέπονται πάλι σε ηλεκτρισμό.
Πολλά χρόνια αργότερα, το 1968, ο Αμερικανός επιστήμων Peter Glaser της έδωσε επιστημονική οντότητα σε μελέτη που δημοσίευσε το περιοδικό Science. Ακόμη πιο πρόσφατα, το 2009, η εταιρεία ηλεκτροπαραγωγής PG&E του San Francisco, έδωσε τόση σοβαρότητα στην ιδέα, ώστε υπέγραψε σύμβαση με την εταιρεία Solaren, η οποία ανέλαβε να κατασκευάσει συγκρότημα ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 200 μεγαβάτ με την ίδια ακριβώς μέθοδο. Σύμφωνα με τη σχετική σύμβαση, το έργο έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί γύρω στο 2016, αλλά ο παράγων κόστος, που είναι ο μεγάλος εχθρός πολλών καλών επιστημονικών επινοήσεων, έκανε πάλι την κακόβουλη παρέμβασή του και το μεγαλεπήβολο έργο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Η ιδέα όμως δεν έχει εγκαταλειφθεί και κάθε τόσο κάποιο εργαστήριο ερευνών ή κάποιος επίδοξος Bill Gates την φέρνει ξανά στο προσκήνιο.
Υλικό για σκέψη για Έλληνες επιστήμονες και ευέλπιδες επενδυτές….
* Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι επίτιμος πρόεδρος του ΙΟΒΕ. Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, διοικητής της ΔΕΗ, πρόεδρος της ΑΒ Βασιλόπουλος, της Αττικό Μετρό, της ΔΕΠΑ και του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής. Έχει εκδώσει δυο βιβλία «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
