Η παραγωγή ηλεκτρισμού από πυρηνικούς αντιδραστήρες σύντηξης παραμένει, εδώ και πολλές δεκαετίες, το ιερότερο δισκοπότηρο της τεχνολογίας. Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι η ανακοίνωση ότι το Κέντρο Επιστήμης Πλάσματος και Σύντηξης του ΜΙΤ θεωρεί «αρκετά πιθανή» την κατασκευή ενός τέτοιου αντιδραστήρα ηλεκτροπαραγωγής μέσα στην προσεχή δεκαετία, θα είχε αποτελέσει παγκόσμιο πρωτοσέλιδο. Το έργο SPARC του ΜΙΤ που τρέχει εδώ και λίγα χρόνια, έφερε πάλι σε επικαιρότητα ένα πρόσφατο εκτεταμένο άρθρο στους Times της Νέας Υόρκης το οποίο κάλυψε και το MIT News. Σίγουρα όμως το θέμα δεν έγινε πρώτη είδηση.
Η εξήγηση για την έλλειψη μεγάλης δημοσιότητας είναι απλή. Δεν είναι η πρώτη φορά που ανακοινώνεται δυνατότητα δημιουργίας στη Γη της διαδικασίας με την οποία παράγει την ενέργειά του ο Ήλιος. Την έχουμε ήδη πετύχει πριν πολλά χρόνια αλλά με τη μορφή ανεξέλεγκτης έκρηξης της βόμβας υδρογόνου. Σύντηξη ελεγχόμενη σε περιβάλλον επιστημονικού εργαστηρίου, πόσο μάλλον σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ισχύος, είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πολλοί το επιχειρούν και κάθε τόσο κάποιοι ανακοινώνουν ότι είναι κοντά στην επιτυχία του. Αντίστοιχα έργα τρέχουν σήμερα στην Καλιφόρνια, στην Οξφόρδη και αλλού.Υπάρχει πάντα σε εξέλιξη η φιλόδοξη Διεθνής Θερμοπυρηνική ΙΤΕR, η οποία κατασκευάζει στη Νότιο Γαλλία μια μονάδα που μοιάζει σε τεχνολογική προσέγγιση με εκείνη του SPARC, αλλά είναι καθαρά πειραματική, καθυστερεί σε χρόνο ολοκλήρωσης και κινείται σε ασύγκριτα μεγαλύτερα μεγέθη και κόστος.
Γιατί όμως η ηλεκτροπαραγωγή από σύντηξη είναι τόσο επιθυμητή, ποιά είναι η μεγάλη δυσκολία στην επίτευξή της και τι είναι αυτό που φαίνεται να ελπίζουν ότι πετυχαίνουν στο ΜΙΤ;
Η δυνατότητα ηλεκτροπαραγωγής από σύντηξη θα συνέβαλε καθοριστικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής η οποία μοιάζει να καλπάζει με ρυθμούς που είναι αδύνατον να παρακολουθήσει η τωρινή στροφή προς την πράσινη ενέργεια. Η μη ύπαρξη οικονομικά προσιτών συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρισμού δεν επιτρέπει την απόλυτη κυριαρχία των Ανεξάντλητων Πηγών Ενέργειας. Το φυσικό αέριο, αν και πολύ πιο καθαρό από τον άνθρακα, δεν παύει να είναι ρυπογόνο. Και η κλασική πυρηνική ηλεκτροπαραγωγή παραμένει μια λύση που θεωρείται ιδανική από ορισμένους αλλά χαρακτηρίζεται κατηγορηματικά ως απευκταία από άλλους πολλούς.
Όσοι όμως είναι αντίθετοι προς τα σημερινά πυρηνικά, δεν θα έχουν λόγο να εναντιωθούν στους αντιδραστήρες σύντηξης γιατί τα ραδιενεργά στοιχεία που εκλύονται κατά τη σύντηξη των ατόμων είναι ελάχιστα και έχουν μικρή διάρκεια ζωής. Επίσης, σε αντίθεση με ότι ισχύει για τους τωρινούς αντιδραστήρες, η σύντηξη βασίζεται σε υλικά που είναι άφθονα και εύκολα προσιτά στη φύση. Θα ήταν λοιπόν η επίτευξη του εγχειρήματος του εργαστηρίου του ΜΙΤ μια μεγάλη συμβολή στην ευημερία της ανθρωπότητας.
Η δυσκολία του εγχειρήματος έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι το ιονικό αέριο που δημιουργείται κατά τη σύντηξη έχει θερμοκρασίες εκατοντάδων εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου τις οποίες κανένα υλικό δεν μπορεί να αντέξει. Οι προσπάθειες της επιστήμης στο παρελθόν απέβλεπαν είτε στην κατασκευή σύνθετων υλικών που θα μπορούσαν να αντέξουν σε τέτοιες θερμοκρασίες ή στην επίτευξη σύντηξης με χαμηλότερες («ψυχρή» σύντηξη), κάτι που δεν επιτεύχθηκε ποτέ. Η τωρινή προσέγγιση τόσο στο ΜΙΤ όσο και στο Διεθνές της Νοτίου Γαλλίας, προσπαθεί να παρεμβάλει ανάμεσα στο υπέρθερμο πλάσμα και το μεταλλικό περίβλημα του αντιδραστήρα, ισχυρά μαγνητικά πεδία τα οποία -πολύ απλοϊκά- λειτουργούν σαν μονωτήρες και κρατούν τα δύο σε απόσταση θερμικής ασφαλείας.
Όπως αναφέραμε παραπάνω, όλες οι προηγούμενες προσπάθειες για την ελεγχόμενη σύντηξη απέβησαν άκαρπες. Πίσω από το εγχείρημα αυτή τη φορά βρίσκονται τα εργαστήρια του ΜΙΤ, τα οποία έχουν παράδοση από τον προηγούμενο μεγάλο πόλεμο στην ανάπτυξη διάφορων οργάνων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην έκβασή του. Η ελπίδα είναι ότι θα μπορέσουν να συμβάλουν και στον τωρινό παγκόσμιο πόλεμο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, που πραγματικά δεν πρέπει να χαθεί.
* Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δυο βιβλία «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
