Οι τράπεζες αποφασίζουν, η κυβέρνηση παρατηρεί

Σε μια αν μη τι άλλο πρωτότυπη κίνηση, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών εξήγγειλε την Παρασκευή την αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας για τους ευάλωτους δανειολήπτες μέχρι το τέλος του 2020. Λίγες ώρες αργότερα, από το βήμα της ΔEΘ, την αναστολή των πλειστηριασμών ανακοίνωσε… και ο πρωθυπουργός. Και, σαν  να μην είχε προηγηθεί τίποτα, έσπευσε να τονίσει ότι γίνεται «κατόπιν ενεργειών της κυβέρνησης σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα», ενώ καθησύχασε τα νοικοκυριά που, από το νέο έτος, «θα ενταχθούν στον νέο κώδικα διευθέτησης οφειλών και δεύτερης ευκαιρίας που μέχρι τότε θα έχει ψηφιστεί».

Πρωτοφανή πράγματα. Πότε άλλοτε στο παρελθόν, ακόμα και στα δέκα χρόνια της κρίσης, οποιοδήποτε κοινωνικό μέτρο που συνδέεται με πλειστηριασμούς και προστασία της κύριας κατοικίας ανακοινώθηκε από τις ίδιες τις τράπεζες και όχι από την κυβέρνηση; Πρόκειται άραγε για κίνηση υψηλού πολιτικού συμβολισμού που μας δείχνει ποιος έχει τον πρώτο λόγο στη παρούσα συγκυρία; Ή μήπως για μήνυμα ισχύος των τραπεζών προς την κυβέρνηση;

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η αναστολή των πλειστηριασμών για τους αδύναμους δανειολήπτες ήταν μια επιβεβλημένη κίνηση. Η απόφαση των τραπεζών ανακοινώθηκε πανηγυρικά από την κυβέρνηση από το βήμα της ΔΕΘ, δείγμα της επικοινωνιακής της αντίληψης για ζωτικής σημασίας θέματα, χωρίς να προβλέπεται διαδικασία ψήφισης σχετικής ρύθμισης στη Βουλή.

Ένα μήνα μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του κ. Μητσοτάκη να πείσει ότι το «Πρόγραμμα-Γέφυρα» της κυβέρνησης αντικαθιστά αποτελεσματικά το όποιο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, το μαζικό κύμα των επερχόμενων πλειστηριασμών οδήγησε τις τράπεζες σε μια αυτονόητη απόφαση. Μια απόφαση που δεν έχει νομική ισχύ, αφού η κυβέρνηση δε θέλησε να εισηγηθεί κάτι σχετικό στην εθνική αντιπροσωπεία.

Δεν είναι όμως μόνο οι πλειστηριασμοί. Αφού η κυβέρνηση διακηρύσσει την κοινωνική ευαισθησία της  και την αγαστή συνεργασία της με το τραπεζικό σύστημα, ας μη μείνει μόνο εκεί. Ας εξαντλήσει την επιρροή της και στα εργαλεία ρευστότητας που παρέχονται στις επιχειρήσεις μέσω των τραπεζών. Γιατί η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά είναι δραματική και οι πλούσιες εξαγγελίες της κυβέρνησης έρχονται αντιμέτωπες με τα φτωχά, ως τώρα, αποτελέσματα.

Χιλιάδες επιχειρηματίες αποκλείστηκαν από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, παρότι πληρούσαν τις προϋποθέσεις, ενώ 7 στις 10 αποκλείστηκαν εξαρχής από τα αυστηρά τραπεζικά κριτήρια. Στην αγορά κυριαρχεί η αίσθηση ότι τα χρήματα κατευθύνθηκαν από τις τράπεζες κυρίως σε επιχειρήσεις που δεν τα είχαν ανάγκη για να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους. Κανείς δεν ξέρει τα κριτήρια με τα οποία οι τράπεζες προχώρησαν σε εγκρίσεις των αιτημάτων, με επιχειρήσεις που είχαν παρεμφερή στοιχεία να αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο.

Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, η κυβέρνηση δε δικαιούται να έχει τον ρόλο παρατηρητή, ειδικά όταν εγγυάται τη ρευστότητα στις τράπεζες μέσω των κρατικών ομολόγων. Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση διακηρύσσει τη συνεργασία της με το χρηματοπιστωτικό σύστημα και εξαγγέλλει την υλοποίηση της δεύτερης φάσης του ΤΕΠΙΧ ΙΙ και του Ταμείου Εγγυοδοσίας, οφείλει να θέσει προϋποθέσεις στις τράπεζες για τη χορήγηση ρευστότητας στην αγορά, με κύριο κριτήριο τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Αλλιώς, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα αποκλειστούν και πάλι από τον ευνοϊκό τραπεζικό δανεισμό, με προφανείς συνέπειες για τη βιωσιμότητά τους και τις θέσεις εργασίας.

Η κυβέρνηση οφείλει να δράσει άμεσα και να διασφαλίσει, επιτέλους, τη ρευστότητα στην αγορά. Και αυτή τη φορά… ας εξαγγείλει εκείνη πρώτη τα μέτρα.

Ο κ. Μιχάλης Κατρίνης είναι Βουλευτής Ηλείας - Υπεύθυνος Ανάπτυξης & Επενδύσεων Κινήματος Αλλαγής.