Σε νέα φάση περνά το ευρωπαϊκό τραπεζικό δράμα με πρωταγωνίστρια τη δεύτερη μεγαλύτερη ελβετική τράπεζα, Credit Suisse, καθώς η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας παρεμβαίνει αποφασιστικά, ανοίγοντας γραμμή παροχής ρευστότητας 54 δισ. δολ., με την ελπίδα ότι θα δώσει τέλος στις «δηλητηριώδεις» ανησυχίες για επικείμενη κατάρρευση της τράπεζας λόγω μαζικής φυγής κεφαλαίων.
Παράλληλα, με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένουν οι αγορές τη σημερινή συνεδρίαση του συμβουλίου της ΕΚΤ, το αντικείμενο της οποίας εκ των πραγμάτων ξεφεύγει από τα στενά όρια της προαναγγελθείσας αύξησης επιτοκίων κατά μισή μονάδα, μετά τις απώλειες 17% που καταγράφουν οι κορυφαίες τραπεζικές μετοχές της Ευρώπης (δείκτης Euro Stoxx Banks) μέσα σε μία εβδομάδα. Οι αγορές πλέον περιμένουν κάτι αντίστοιχο με το "whatever it takes" του Μάριο Ντράγκι από την Κριστίν Λαγκάρντ...
Η χθεσινή ημέρα είχε όλα τα στοιχεία ενός θρίλερ στις αγορές και τον χρηματοπιστωτικό τομέα της Ευρώπης, λίγες μόνο ημέρες μετά την αποφασιστική παρέμβαση των αμερικανικών αρχών για να μην χαθούν καταθέσεις από την κατάρρευση της Sillicon Valey Bank, 16ης μεγαλύτερης τράπεζας στις ΗΠΑ, που αποτέλεσε τη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία από το 2008 και το πρώτο μεγάλο θύμα της απότομης αύξησης των επιτοκίων από τη Fed.
Το «άδειασμα» της Credit Suisse από τον πρόεδρο της Saudi National Bank, μεγαλύτερο μέτοχο με ποσοστό λίγο κάτω από 10%, ο οποίος δήλωσε κατηγορηματικά ότι δεν υπάρχει περίπτωση να εισφέρει νέα κεφάλαια, κλόνισε την εμπιστοσύνη όχι μόνο στην ίδια την ελβετική τράπεζα, αλλά ευρύτερα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης. Η μετοχή της C.S. έφθασε να χάνει έως και 30% στις ευρωπαϊκές αγορές, αλλά οι απώλειες περιορίσθηκαν σε -13,94% στην Αμερική, καθώς αργά χθες το βράδυ, ώρα Ελλάδος, παρενέβησαν πυροσβεστικά οι αρχές της Ελβετίας:
Σε κοινή ανακοίνωση, η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) και η ελβετική αρχή εποπτείας της χρηματοπιστωτικής αγοράς (FINMA) τόνισαν, μεταξύ άλλων ότι:
- Η Credit Suisse πληροί τις υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις και απαιτήσεις ρευστότητας που ισχύουν για τις συστημικά σημαντικές τράπεζες.
- Επιπλέον, η SNB θα παρέχει ρευστότητα στην παγκοσμίως ενεργή τράπεζα, εάν είναι απαραίτητο. Η FINMA και η SNB παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις και βρίσκονται σε στενή επαφή με το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Λίγο αργότερα, ακολούθησε ανακοίνωση της Credit Suisse, που αποκάλυψε το τεράστιο μέγεθος της παρέμβασης από την SNB για την παροχή ρευστότητας στην τράπεζα, που έχει στόχο να αντιμετωπίσει το άμεσο και ζωτικής σημασίας θέμα των εκροών κεφαλαίων, που θα μπορούσαν πολύ γρήγορα να εξαφανίσουν τη ρευστότητά της και να την οδηγήσουν σε κατάρρευση.
Η διοίκηση της Credit Suisse ανακοίνωσε ότι θα ασκήσει το δικαίωμα να αντλήσει ρευστότητα από την SNB έως και 50 δισ. ελβετικά φράγκα (54 δισ. δολ.). Ο δανεισμός θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο δανειακής διευκόλυνσης με εξασφαλίσεις, καθώς και μιας βραχυπρόθεσμης διευκόλυνσης για παροχή ρευστότητας, πλήρως εξασφαλισμένης με τίτλους υψηλής ποιότητας. Παράλληλα, η τράπεζα θα προχωρήσει σε έκδοση τίτλων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας για να αντλήσει έως και 3 δισ, φράγκα.
«Αυτή η πρόσθετη ρευστότητα θα υποστηρίξει τις βασικές δραστηριότητες και τους πελάτες της Credit Suisse, καθώς η τράπεζα λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για να δημιουργήσει μια απλούστερη και πιο εστιασμένη τράπεζα που θα βασίζεται στις ανάγκες των πελατών», τονίζεται στην ανακοίνωση που εκδόθηκε τα ξημερώματα.
Οι πρώτες αντιδράσεις των αγορών ήταν θετικές. Στη Wall Street, στο δεύτερο μισό της συνεδρίασης ο S&P 500 κέρδισε 1,3% από τα χαμηλά της ημέρας και περιόρισε τις απώλειες στο κλείσιμο στο -0,70%. Στην Ασία, τα προθεσμιακά συμβόλαια των αμερικανικών δεικτών, όπως και του ευρωπαϊκού Euro Stoxx 50, σημείωναν μικρή άνοδο έως 0,50%.
Θα είναι αρκετή η ελβετική παρέμβαση;
Οι αγορές, όμως, δεν έχουν βγάλει ακόμη την ετυμηγορία τους για το αν αυτή η παρέμβαση των ελβετικών αρχών θεωρείται επαρκής για να αποφύγει τα χειρότερα η C.S. Η αρνητική πορεία της τράπεζας εδώ και πολλά χρόνια εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για το αν παραμένει βιώσιμη, ή αν θα πρέπει να εξετασθεί από τις αρχές κάποια δραστική λύση, όπως θα ήταν η απορρόφησή της από τη μεγαλύτερη ελβετική τράπεζα, τη UBS, που βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση.
Το πόσο δεινή είναι η θέση στην οποία βρίσκεται η C.S. φαίνεται καθαρά από δύο αριθμούς: η τράπεζα είχε στα τέλη του 2022, σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις που δημοσίευσε 531,3 δισ. φράγκα ενεργητικό (571 δισ. δολ. με τη χθεσινή ισοτιμία), ενώ η κεφαλαιοποίησή της στο ελβετικό χρηματιστήριο υποχώρησε χθες στα 6,69 δισ. φράγκα, σε νέο ιστορικό χαμηλό. Ο συνδυασμός θηριώδους ενεργητικού και αμελητέας χρηματιστηριακής αξίας αποτυπώνει ανάγλυφα την ανησυχία της αγοράς για τη βιωσιμότητα της τράπεζας, που έχει χτυπηθεί εδώ και πολλά χρόνια από μεγάλα σκάνδαλα διαφθοράς, αλλά και από τεράστιες ζημιές που ενέγραψε από ανοίγματα στις Archegos Capital και Greensill Capital, το 2021.
Όπως φαίνεται στο γράφημα, από τις αρχές του 2014 ως το τέλος του 2022 η κεφαλαιοποίηση της C.S. είχε ήδη συρρικνωθεί δραματικά, μετατρέποντας τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας σε «σκιά» του εαυτού της.
Όπως αναφέρουν αναλυτές,
- Η ρευστότητα των 54 δισ. δολ. φαίνεται μεγάλη, αλλά θα μπορούσε πολύ γρήγορα να εξαντληθεί, αν δεν σταματήσει η φυγή κεφαλαίων από την τράπεζα. Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις που δημοσίευσε την Τρίτη η C.S., το 2022 έχασε κεφάλαια υπό διαχείριση ύψους 123,2 δισ. φράγκων, κυρίως το τελευταίο τρίμηνο. Το πρόβλημα ρευστότητας από τις εκροές καταθέσεων φαίνεται ότι ήταν εξαιρετικά σοβαρό τις τελευταίες εβδομάδες, αφού υποχρεώθηκε η C.S. να προσφέρει καταθέσεις με εξαιρετικά υψηλά και ζημιογόνα επιτόκια. Άλλωστε, η ιστορία των διασώσεων τραπεζών με παροχή ρευστότητας έχει και κακά παραδείγματα: η Bear Sterns το 2008 εξασφάλισε ρευστότητα από τη Fed Νέας Υόρκης και την JP Morgan, αλλά αυτό δεν απέτρεψε την κατάρρευσή της λίγο αργότερα.
- Πέραν της ρευστότητας, η C.S. εκτιμάται από τους αναλυτές ότι θα αντιμετωπίσει σύντομα και ζήτημα κεφαλαιακής επάρκειας, παρότι, με την τελευταία αύξηση κεφαλαίου που ολοκλήρωσε πέρυσι, εμφανίζει σήμερα επαρκείς δείκτες. Γι' αυτό, άλλωστε, και προκάλεσε τόση ανησυχία η χθεσινή αρνητική τοποθέτηση από τους Σαουδάραβες, καθώς πλέον δεν υπάρχει ένας ισχυρός μέτοχος που θα μπορούσε να εισφέρει νέα κεφάλαια. Η Credit Suisse αποκάλυψε ζημιές 7,293 δισ. φράγκων για το 2022, υπερτετραπλάσιες από τις ζημιές του 2021 και εκτιμάται ότι, παρά τις αλλαγές που έχει κάνει στο επιχειρηματικό της μοντέλο, στρεφόμενη κυρίως στη διαχείριση περιουσίας και τις συμβουλευτικές υπηρεσίες και ετοιμάζοντας για απόσχιση το κομμάτι της επενδυτικής τραπεζικής, θα εξακολουθήσει για αρκετό καιρό ακόμη να εγγράφει ζημιές, που θα διαβρώνουν τα κεφάλαιά της.
- Πέραν όλων αυτών των προβλημάτων, ανοικτό παραμένει το θέμα της εσωτερικής οργάνωσης και της ακρίβειας των οικονομικών στοιχείων της τράπεζας, που προκάλεσε και την παρέμβαση της αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SEC), με τη διοίκηση της τράπεζας να αναγνωρίζει «σοβαρές αδυναμίες». Αν υπάρξει αμφισβήτηση των οικονομικών στοιχείων, η τράπεζα θα βρεθεί σε ακόμη χειρότερη κρίση εμπιστοσύνης.
Η ΕΚΤ στο προσκήνιο
Μετά τις παρεμβάσεις των ελβετικών αρχών, κρίσιμη θα είναι η σημερινή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς οι αγορές περιμένουν και από την πλευρά της κάποιες πρωτοβουλίες που θα προσφέρουν στήριξη στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης.
Ο εποπτικός μηχανισμός της ΕΚΤ ζήτησε από χθες από τις εποπτευόμενες συστημικές τράπεζες στοιχεία για την έκθεσή τους στην Credit Suisse, για να προσδιορίσει τον συστημικό κίνδυνο. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ακριβώς επειδή η παρακμή της ελβετικής τράπεζας κρατά πολλά χρόνια, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν περιορίσει πολύ τις συναλλαγές τους με την Credit Suisse, όπως άλλωστε έχουν κάνει και οι αμερικανικές τράπεζες.
Πέραν του θέματος αυτού, όμως, η αγορά περιμένει να διαπιστώσει αν η ΕΚΤ, υπό το βάρος των δραματικών εξελίξεων, θα ανταποκριθεί γρήγορα στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται, ανακόπτοντας τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων, τα οποία δημιουργούν αρκετά προβλήματα στις τράπεζες, μειώνοντας την αξία των ομολόγων στα χαρτοφυλάκιά τους και δημιουργώντας αρνητικές υπεραξίες, που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε ζημιές, εάν γινόταν μια βεβιασμένη ρευστοποίηση ομολόγων λόγω εκροής καταθέσεων.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, δεδομένου του υψηλού, ακόμη, πληθωρισμού και της ανάγκης να προστατευθεί η αξιοπιστία της ΕΚΤ, η τράπεζα δεν θα αποκλίνει από την απόφασή της για αύξηση των επιτοκίων της κατά μισή μονάδα σε αυτή τη συνεδρίαση. Όμως, θα μπορούσε να προαναγγείλει μια μικρότερη αύξηση στην επόμενη συνεδρίαση, κατά 0,25%, ώστε να στείλει ένα μήνυμα ότι αναγνωρίζει τις ανάγκες του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επίσης, η ΕΚΤ θα μπορούσε να τροποποιήσει ειδικά για τη συγκυρία κάποια από τα εργαλεία χρηματοδότησης των τραπεζών.
Επιπλέον, όμως, μεγάλη σημασία θα έχουν οι τοποθετήσεις της Κρ. Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση του συμβουλίου. Όπως εκτιμούν οι αναλυτές, μια ισχυρή τοποθέτηση - δέσμευση εκ μέρους της κ. Λαγκάρντ, ότι η ΕΚΤ θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα κάνει ό,τι χρειασθεί για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας θα ήταν μια καλή αρχή για τη διαχείριση αυτής της κρίσης.
Ορισμένοι λένε ότι έχει σημασία να διαπιστώσουν οι αγορές ότι η κ. Λαγκάρντ έχει απομακρυνθεί από το κακό παρελθόν της εποχής του Ζαν Κλωντ Τρισέ, ο οποίος αύξησε τα επιτόκια το 2011 εν μέσω κρίσης, με τις οικονομίες της περιφέρειας να καταρρέουν η μία μετά την άλλη. Τότε, ο επίσης Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης είχε κάνει τις δηλώσεις που έδειχναν πλήρη αδιαφορία για τα προβλήματα των χωρών της περιφέρειας: «Έχω πολλές ερωτήσεις για την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα. Να σας υπενθυμίσω ότι είμαστε υπεύθυνοι για τη σταθερότητα των τιμών για τη ζώνη του ευρώ στο σύνολό της. Αυτά τα ζητήματα πρέπει να απευθύνονται στις κυβερνήσεις, αυτές είναι υπεύθυνες».
Η ΕΚΤ έχει αποδείξει, ιδιαίτερα στη διάρκεια της κρίσης της πανδημίας, ότι έχει απομακρυνθεί πολύ από αυτή την άκαμπτη στάση και θα κληθεί μία ακόμη φορά να το αποδείξει στη διαχείριση της παρούσας αναταραχής στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ευρωζώνης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
