Οι 25 εισηγμένες εταιρείες που προχωρούν σε αγορές ιδίων μετοχών

Μια πρακτική που υιοθετούν ολοένα και περισσότερες εισηγμένες του ελληνικού χρηματιστηρίου είναι η αγορά ιδίων μετοχών τα τελευταία χρόνια. Ήδη το πρώτο τρίμηνο του 2022 σε τέτοιες κινήσεις έχουν προχωρήσει 25 εισηγμένες, έναντι 20 το ίδιο διάστημα πέρυσι, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν το προφίλ της μετοχής τους και να τονώσουν το ενδιαφέρον.

Η αγορά ιδίων μετοχών είναι μια διαδικασία πολύ διαδεδομένη στα διεθνή χρηματιστήρια και ειδικά στη Wall Street, ενώ στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται σταδιακά από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν άρχισε να «σοβαρεύει» και η υπόθεση ελληνικό χρηματιστήριο. Αρχικά ο νόμος έδινε αυτή την ευχέρεια στις εισηγμένες ώστε να «προστατέψουν» και να στηρίξουν τη μετοχή τους, κατά τη διάρκεια αρνητικών περιόδων, ή ακόμη και να βάλουν άμυνες και αναχώματα σε… υποτιμητικές επιθέσεις.

Σήμερα, η επαναγορά των ιδίων μετοχών βασίζεται στο άρθρο 49 του ν. 4548/2018. Η επαναγορά ιδίων μετοχών από μια εισηγμένη εταιρεία γίνεται για έναν ή για συνδυασμό των παρακάτω λόγων:

1. Για τη στήριξη της τιμής της μετοχής σε μία “δύσκολη” περίοδο για τη μετοχή της εταιρίας ή τη συνολική αγορά. 
2. Για την απόκτηση μετοχών οι οποίες αργότερα θα διανεμηθούν στο προσωπικό ή σε μέλη της διοίκησης -η διανομή μπορεί να γίνει είτε δωρεάν, είτε μέσω προγραμμάτων stock option. 
3. Για την απόκτηση ιδίων μετοχών σε χαμηλή τιμή, με σκοπό να πουληθούν αυτές - σε μελλοντικό χρόνο - ως “πακέτο” σε ιδιώτες ή θεσμικούς επενδυτές, με σκοπό την επίτευξη κέρδους και με παράλληλη προσέλκυση “μεγάλων” επενδυτών στην εταιρία. 
4. Για την ακύρωση των μετοχών, με σκοπό τη μείωση των κυκλοφορούντων μετοχών και την αύξηση της “εσωτερικής” (πραγματικής) αξίας των μετοχών που παραμένουν σε κυκλοφορία -ο λόγος αυτός είναι το βασικό αίτιο αγοράς ιδίων μετοχών στις “ώριμες” χρηματιστηριακές αγορές.

Η επαναγορά ιδίων μετοχών αποτελεί μια τακτική που ακολουθείται κατά κόρον στη Wall Street, όπου ανέκαθεν το θεσμικό πλαίσιο παρείχε μεγαλύτερη ευελιξία συγκριτικά με τις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγοράς, αντιθέτως με την Ευρώπη που αυτή η τακτική γίνεται με μεγαλύτερη φειδώ, λόγω των αυστηρότερων κανονισμών από πλευράς εποπτικών αρχών.

Στο ελληνικό χρηματιστήριο, ποσοστιαία, ένα πολύ μικρό μερίδιο των εισηγμένων έχουν συνεπή πολιτική αγοράς ιδίων μετοχών, ενώ υπάρχουν και κάποιες άλλες που λαμβάνουν αποφάσεις στις γενικές συνελεύσεις, όμως αυτές οι αποφάσεις –καθώς δεν είναι δεσμευτικές– δεν τηρούνται στο ακέραιο.

Η πλειονότητα των εισηγμένων στο Χ.Α. εταιρειών δεν είναι εξοικειωμένες με τη διαδικασία, οπότε επιλέγουν άλλες πρακτικές, όπως η επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους τους, ή το μέρισμα το οποίο βεβαίως φορολογείται.

Η πολιτική αγοράς ιδίων μετοχών από τις εισηγμένες, έχει τόσο ουσιαστική, όσο και σημειολογική στόχευση. Αποφέρει σημαντικά οφέλη στους μετόχους, όταν γίνεται με σύνεση και σωστό timing, παρέχει δυνατότητες ευελιξίας για επιστροφές κεφαλαίων, ενώ συνάμα δίνει ισχυρό σήμα εμπιστοσύνης στις προοπτικές της εταιρείας.

Σηματοδοτεί δηλαδή την πεποίθηση των διοικούντων πως η τρέχουσα αξία υπολείπεται σημαντικά της πραγματικής αξίας της μετοχής. Τακτική που αποκτά μεγαλύτερη επικοινωνιακή βαρύτητα, όταν αυτά τα προγράμματα συνοδεύονται και από αγορές μετοχών από τα μέλη της διοίκησης, που δείχνουν έμπρακτα – και με κόστος – ότι πιστεύουν στην εταιρεία.

Η διαδικασία

Για να ξεκινήσει τέτοια διαδικασία απαιτείται η αποδοχή της γενικής συνέλευσης η οποία εγκρίνει αναλυτικά το χρονοδιάγραμμα αλλά και το εύρος τιμών που θα γίνουν οι αγορές. Συνήθως βέβαια, το εύρος είναι… τεράστιο και σπάνια δημιουργείται θέμα με αυτό.

Φυσικά, η απόφαση για αγορά ιδίων μετοχών δεν είναι δεσμευτική, σε πλείστες περιπτώσεις οι διοικήσεις δεν αποφασίζουν να κάνουν χρήση της διάταξης. Από την άλλη πλευρά, οι ίδιες μετοχές τελούν υπό ειδικό καθεστώς, καθώς δεν ψηφίζουν στις γενικές συνελεύσεις, δεν δικαιούνται είσπραξης μερίσματος ή επιστροφής κεφαλαίου και δεν συμμετέχουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.

Στα αρνητικά της διαδικασίας είναι ότι το management μιας επιχείρησης δεν δύναται να γνωρίζει πότε η τιμή της μετοχής της είναι υποτιμημένη, πάντα σε συνάρτηση με τις συνθήκες της αγοράς, ενώ στο παρελθόν έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις που οι αγορές ιδίων μετοχών έγιναν σε τιμές που κατόπιν έφεραν ζημιά στους μετόχους.

Παράλληλα, η αγορά ιδίων μετοχών μπορεί μεσοπρόθεσμα να τονώνει την εμπορευσιμότητα της μετοχής, αλλά στο βαθμό που οι τίτλοι ακυρωθούν στο μέλλον, δύναται να περιορίσει το free float άρα και την εμπορευσιμότητα σε βάθος χρόνου.

Οι εισηγμένες που αγοράζουν

Όπως προαναφέρθηκε, 25 εταιρείες έχουν ήδη κάνει έστω και μία κίνηση αγοράς ιδίων μετοχών εντός του πρώτου τριμήνου του 2022, ήτοι αρκετά περισσότερες από τις είκοσι εταιρείες που είχαν κάνει παρόμοια κίνηση το αντίστοιχο διάστημα του 2021.

Από τον Large Cap την πιο συνεπή πολιτική αγοράς ιδίων μετοχών έχουν οι ΟΤΕ και Μυτιληναίος με πολύ συχνές ανακοινώσεις, ενώ ακολουθούν οι ΓΕΚ Τέρνα, Σαράντης, Fourlis, ΟΠΑΠ, ΔΕΗ, Τιτάν, ΑΔΜΗΕ, Quest Συμμετοχών και Τέρνα Ενεργειακή.

Ο ΟΤΕ αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση σ’ ό,τι αφορά ευρύτερα τη σχέση με τους μετόχους του, καθώς εδώ και τέσσερα χρόνια έχει «κλειδώσει» απόφαση όπου όλες οι ελεύθερες ταμιακές ροές που παράγει ο όμιλος, θα επιστρέφουν στους μετόχους, είτε μέσω μερισμάτων, είτε μέσω προγράμματος επαναγοράς ιδίων μετοχών, κατά τα πρότυπα μεγάλων ομίλων του εξωτερικού. Περίπου το 65% των ελεύθερων ταμιακών ροών επιστρέφει στους μετόχους, ενώ το υπόλοιπο 35% αυτών πηγαίνει για την επαναγορά ιδίων μετοχών, στηρίζοντας έτσι την αξία της μετοχής.

Πάγια πολιτική του ΟΤΕ είναι να αποκτά ίδιες μετοχές, τις οποίες να ακυρώνει στη συνέχεια. Θυμίζουμε ότι το Φεβρουάριο του 2020 η εταιρεία είχε ακυρώσει 9,4 εκατ. ίδιες μετοχές, ενώ στις 13 Ιανουαρίου 2021 ακύρωσε 9.965.956 ίδιες μετοχές, ονομαστικής αξίας 2,83 ευρώ η κάθε μία, με συνακόλουθη μείωση του μετοχικού της κεφαλαίου όπως προβλέπει ο κανονισμός. Οι εν λόγω μετοχές αποκτήθηκαν στο διάστημα από 04/03/2020 έως 31/10/2020, με μέση τιμή αγοράς 12,14 ανά μετοχή.

Φέτος, στη γενική συνέλευση της 18^ης Ιανουαρίου 2022, εγκρίθηκε νέο πρόγραμμα απόκτησης ιδίων μετοχών, ως μέρος της πολιτικής αμοιβών των μετόχων, μέχρι ποσοστού 10% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας (ή 44.810.061 μετοχές), σε ένα εύρος τιμών από 1 ευρώ (κατώτατη τιμή αγοράς) έως 30 ευρώ (ανώτατη τιμή αγοράς) ανά μετοχή, για χρονικό διάστημα 24 μηνών.

Όπως ανακοινώθηκε, ο ΟΤΕ προτίθεται να αγοράσει έως 30.000.000 ίδιες μετοχές, κατά τη χρονική περίοδο από 24/02/2022 έως και 10/02/2023 στο εύρος που προαναφέρθηκε, ενώ το μέγιστο ποσό που αναμένεται να διατεθεί για αυτή τη διαδικασία ανέρχεται σε περίπου 250 εκατ. ευρώ. Η αγορά των ιδίων μετοχών θα πραγματοποιηθεί αποκλειστικά με σκοπό την ακύρωσή τους με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων και υπό τους όρους του ισχύοντος νομικού και κανονιστικού πλαισίου.

Στην ίδια γενική συνέλευση αποφασίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 49 του Ν. 4548/2018, η ακύρωση 8.638.512 ιδίων μετοχών ονομαστικής αξίας 2,83 ευρώ η κάθε μία, με συνακόλουθη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας κατά 24.446.988,96. Οι ανωτέρω μετοχών είχαν αποκτηθεί στο διάστημα από 01/05/2021 έως 30/11/2021, με μέση τιμή αγοράς 15,28 ευρώ ανά μετοχή, στο πλαίσιο του προηγούμενου εγκεκριμένου προγράμματος.

Η ΓΕΚ Τέρνα έχει συγκεντρώσει 6.754.083 ίδιες μετοχές που αντιπροσωπεύουν το 6,53% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας και είναι το υψηλότερο από κάθε άλλη εισηγμένη. Ακολουθεί η Μυτιληναίος που μαζί με τον ΟΤΕ έχει το πιο συνεπές πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών με πολύ συχνές κινήσεις, έχοντας φτάσει να κατέχει 8.434.903 ίδιες μετοχές, ήτοι ποσοστό 5,90% του συνόλου των μετοχών του.

Η CNL Capital έχει συγκεντρώσει το 4,83% του μετοχικού της κεφαλαίου, η Σαράντης που επίσης έχει μακρά παράδοση σ’ αυτή την τακτική χρησιμοποιώντας τη κυρίως ως μέσο στήριξης της μετοχής, έχει το 4,17%, η Fourlis το 2,67% και η Τιτάν το 2,50%.

Ασχέτως αν αναφέρονται στον πίνακα, εταιρείες που προβαίνουν σε αγορές ιδίων είναι οι Π. Πετρόπουλος, Μοτοδυναμική, Briq Properties, Ευρωπαϊκή Πίστη, CPI και Πλαστικά Θράκης.

Ποιες εισηγμένες υλοποιούν προγράμματα αγοράς ιδίων μετοχών