Δέκα χρόνια μετά το βύθιση του Γενικού Δείκτη κάτω από το επίπεδο των 500 μονάδων (2012), με την χώρα έρμαιο ακραίας αβεβαιότητας, και έξι χρόνια μετά την τρίτη ανακεφαλαιοποίησης (2015) των τραπεζών που εξανέμισε για δεύτερη φορά τα κεφάλαια όσων είχαν επενδύσει σε τραπεζικές μετοχές το Χρηματιστήριο Αθηνών ξεκινά τη νέα χρονιά με ανανεωμένες προσδοκίες.
Είθισται στις αρχές κάθε χρόνου όσοι ασχολούμαστε με την χρηματιστηριακή αγορά να αναζητούμε τις καλύτερες επενδυτικές επιλογές για τη νέα χρονιά διαβάζοντας σχετικές αναλύσεις και ανταλλάσσοντας ιδέες και εκτιμήσεις για τις καλύτερες μετοχές.
Ωστόσο, πόσες πραγματικά είναι οι δυνητικές επενδυτικές ευκαιρίες μπορούν να εντοπιστούν στο Χρηματιστήριο Αθηνών;
Διότι με την εξαίρεση 10 – 15 μετοχών οι οποίες εμφανίζουν μια ικανοποιητική εμπορευσιμότητα, και εξασφαλίζουν μια σχετικά άνετη είσοδο – έξοδο στους επενδυτές, οι υπόλοιπες εγχώριες μετοχές παρουσιάζουν εξαιρετικά χαμηλές συναλλαγές και ρευστότητα, στοιχείο εξαιρετικά αποτρεπτικό όχι μόνο για τους θεσμικούς αλλά και τους ιδιώτες επενδυτές.
Ποιος ιδιώτης επενδυτής, πολύ περισσότερο θεσμικό χαρτοφυλάκιο, θα διοχετεύσει σημαντικά κεφάλαια σε ελληνικές μετοχές όταν η συντριπτική πλειοψηφία πραγματοποιεί ημερήσιες συναλλαγές λίγων εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ; Ή και χαμηλότερα; Πως να τοποθετηθεί, και το κυριότερο, πως θα μπορέσει να ρευστοποιήσει όταν αποφασίσει να πουλήσει;
Οι πλειοψηφία των εγχώριων επενδυτών έχοντας χάσει 2-3 φορές πολλά λεφτά στις μετοχές των τραπεζών φαίνεται πως έχουν πάψει να ασχολούνται ενεργητικά με την εγχώρια αγορά ενώ πολλοί έχουν στραφεί στα ξένα χρηματιστήρια τα οποία την τελευταία 10ετία υπεραποδίδουν. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα στις εισροές των αμοιβαίων κεφαλαίων όπου σε εισροές περίπου 2,3 δισ. ευρώ την περασμένη χρονιά μόλις 119 εκατ. κατευθύνθηκαν σε μετοχικά εξωτερικού. Η μερίδα του λέοντος, πάνω από 1 δισ. ευρώ, τοποθετήθηκε σε μερίδια αμοιβαίων fund of funds που επενδύουν σε ξένα χρηματιστήρια.
Σε ότι αφορά τους ξένους επενδυτές λίγα χαρτοφυλάκια είναι επενδεδυμένα σε κάποιες μετοχές μεγάλης και μεσαίας κεφαλαιοποίησης ενώ όσο η Ελλάδα παραμένει εκτός της κατηγορίας investmet grade τα περισσότερα θεσμικά χαρτοφυλάκια δεν μπορούν να επενδύσουν σε ελληνικές μετοχές.
Συναλλαγές… περιπτέρου
H Aegean είναι η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρία της χώρας, με σχεδόν μονοπωλιακά χαρακτηριστικά, με τον τουρισμό να βρίσκεται σε μεγάλη άνθιση τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, κατά τις τελευταίες 90 συνεδριάσεις, δηλαδή στο διάστημα 31.8.21 έως 05.01.22 ο μέσος όρος της ημερήσιας αξίας συναλλαγών της μετοχής της Aegean είναι περίπου 225.000 ευρώ, περίπου όσο αξίζει ένα δυάρι στο Παγκράτι. Μάλιστα σε 19 συνεδριάσεις η ημερήσια αξία των συναλλαγών της Aegean ήταν χαμηλότερη των 100.000 ευρώ και κάποιες ημέρες άλλαξαν χέρια μετοχές αξίας 29.100 ευρώ.
Πως να χτίσει κανείς θέση; Και πως θα μπορέσει να ρευστοποιήσει τις μετοχές του; Και μιλάμε για μια μετοχή υψηλής κεφαλαιοποίησης.
Η μετοχή του ΟΛΠ (μετοχή υψηλής κεφαλαιοποίησης), ένα ακόμα μονοπώλιο με εξασφαλισμένη σε μεγάλο βαθμό κερδοφορία και σημαντική μερισματική απόδοση εμφανίζει κατά τις τελευταίες 90 συνεδριάσεις μέση ημερήσια αξία των συναλλαγών 262.000 ευρώ ενώ σε 20 συνεδριάσεις η αξία συναλλαγών ήταν μικρότερη των 100.000 ευρώ.
Μια από τις μετοχές που συστήνουν αρκετοί αναλυτές ως επενδυτική επιλογή για το 2021 η Info Quest μετοχή υψηλής κεφαλαιοποίηση και η μεγαλύτερη εταιρία πληροφορικής παρουσιάζει το τελευταίο 3μηνο μέση ημερήσια αξία συναλλαγών 267.000 ευρώ.
Η Fourlis, μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες της χώρας την μετοχή της οποίας ξεχωρίζουν αρκετοί αναλυτές, εμφανίζει κατά τις τελευταίες 90 συνεδριάσεις μέση ημερήσια αξία συναλλαγών 569.000 ευρώ.
Η μέση ημερήσια συναλλακτική αξία κατά τις τελευταίες 90 συνεδριάσεις διαμορφώνεται για την μετοχή της ΑΔΜΗΕ στα 453.000 ευρώ, της ΕΥΔΑΠ στα 350.000 ευρώ, της ΟΛΘ στα 105.000 ευρώ.
Όπως θα περίμενε κανείς ακόμα πιο φτωχή είναι η εικόνα των μετοχών μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Η Autohellas εμφανίζει τις τελευταίες 90 συνεδριάσεις μέση ημερήσια αξία συναλλαγών 148.000 ευρώ ενώ τις τελευταίες 11 συνεδριάσεις οι ημερήσιας συναλλαγές της κινούνται πολύ χαμηλότερα των 100.000 ημερησίως. Η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών κατά τις τελευταίες 90 συνεδριάσεις διαμορφώνεται σε 74.800 ευρώ για την Briq Properties, της Reds σε 42.000 ευρώ, της ΑΒΑΞ στα 90.400 ευρώ, της ΕΥΑΘ στα 38.000 ευρώ, της Κρι Κρι μιας δυναμικής και γρήγορα αναπτυσσόμενης βιομηχανίας στα 110.000 ευρώ (όπου όμως σε περίπου 50 συνεδριάσεις η ημερήσια αξία συναλλαγών είναι κάτω των 50.000 ευρώ και σε 10 κάτω των 20.000 ευρώ), της Πλαίσιο στα 39.900 ευρώ, της Παπουτσάνης στα 22.370 ευρώ, της Ευρωπαϊκής Πίστης στα 51.000 ευρώ.
Αρκετά καλύτερη είναι η εικόνα για την ΕΧΑΕ με μέση ημερήσια αξία συναλλαγών στις 90 τελευταίες συνεδριάσεις τα 300.000 ευρώ, την Cenergy με 378.000 ευρώ, την Ίκτινος στα 212.000 ευρώ, την Ιντρακατ με 158.000 ευρώ
Δηλαδή, αν εξαιρέσουμε τις τέσσερις συστημικές τράπεζες (Εθνική, Eurobank, Alpha και Πειραιώς) και λίγες μετοχές υψηλής κεφαλαιοποίησης όπως ΟΤΕ, Mytilineos, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, Τέρνα Ενεργειακή, Jumbo, Lamda Development, Βιοχάλκο, Μότορ Όιλ και ακόμα λιγότερες μεσαίας κεφαλαιοποίησης οι υπόλοιπες μετοχές εμφανίζουν είτε χαμηλή, είτε πολύ χαμηλή είτε μηδαμινή εμπορευσιμότητα.
Ακόμα και ο κλάδος της τεχνολογίας, οι μετοχές του οποίου έχουν επιτύχει εντυπωσιακές επιδόσεις που ξεπερνούν το 300% σε ετήσια βάση, εμφανίζει πολύ μικρές συναλλαγές. Η μετοχή της Espilon Net εμφανίζει κατά τις τελευταίες 90 συνεδριάσεις μέση ημερήσια αξία συναλλαγών 212.000 ευρώ και της Entersoft τα 170.000 ευρώ. Στην πραγματικότητα, αν εξαιρέσουμε η συναλλακτική αξία των δυο μετοχών σε καθημερινή βάση διαμορφώνεται σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα καθώς στους παραπάνω μέσους όρους περιλαμβάνονται και οι μετακινήσεις κάποιων μεγάλων πακέτων. Η Profile με 151.000 ευρώ και η Space με 42.000 ευρώ. Σαφώς καλύτερη είναι η εικόνα για την Ιντρακομ με 549.000 ευρώ μέση ημερήσια αξία συναλλαγών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Δεκέμβριο, σε περίπου 150 που διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αθηνών σχεδόν οι μισές, 66, πραγματοποίησαν συνολική αξία συναλλαγών μικρότερη από 200.000 ευρώ δηλαδή λιγότερα από 10.000 ευρώ την ημέρα. Πρακτικά δηλαδή είναι μη εμπορεύσιμες και δεν μπορούν να προσελκύσουν κανένα επενδυτικό ενδιαφέρον.
Ένα club μικρών... μικροεπενδυτών
Με άλλα λόγια το Χρηματιστήριο Αθηνών, με την εξαίρεση 15 - 20 μετοχών, αποτελεί ένα club μετοχών στις οποίες μόνον πολύ μικροί ιδιώτες επενδυτές μπορούν να τοποθετηθούν και αυτό με την προϋπόθεση ότι δεν θα χρειαστούν τα λεφτά τους πίσω, διότι αν τα χρειαστούν η ρευστοποίηση θα είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Ελάχιστες είναι οι μετοχές στις οποίες θα μπορούσε να επενδύσει ένας θεσμικός επενδυτής ή μεγάλοι ιδιώτες επενδυτές.
Επιπλέον οι 15-20 αυτές μετοχές υψηλής κεφαλαιοποίησης είναι σταθερές και απαράλαχτες εδώ και δεκαετίες. Αν κοιτάξει κανείς τις πρώτες σε κεφαλαιοποίησης εγχώριες εταιρείες στις αρχές της δεκαετίας του 1990 θα διαπιστώσει ότι λίγα πράγματα έχουν αλλάξει μέχρι τώρα. Όπως είχε σημειώσει ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού στη συνέντευξη που είχε δώσει στο Business Daily: «Εάν δείτε τις ελληνικές επιχειρήσεις, τις πρώτες δέκα ελληνικές επιχειρήσεις τη δεκαετία του 1980, με αυτές που είναι σήμερα δεν έχουν αλλάξει. Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι δεν έχουμε, όπως ενδεχομένως άλλα κράτη και άλλες οικονομίες πολύ πιο δυναμικές -σαν το Ισραήλ πχ, για να δώσω ένα παράδειγμα μιας χώρας που είναι σχετικά στη γειτονιά μας και η οποία έχει περίπου τον ίδιο πληθυσμό. Δεν έχουμε ακόμα επιχειρήσεις οι οποίες είναι της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Αν δείτε, δηλαδή, τις δέκα μεγαλύτερες επιχειρήσεις του Ισραήλ τη δεκαετία του '80 και τώρα έχουν πολύ διαφορετική εικόνα. Υπάρχουν επιχειρήσεις τεχνολογίας. Υπάρχουν επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς τεχνολογικής αιχμής».
Ακόμα όμως και αν υπήρχαν εισηγμένες περισσότερες δυναμικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης είναι αμφίβολο αν η ελληνική κεφαλαιαγορά, με τόσο χαμηλή ρευστότητα, θα μπορούσε να προσελκύσει ξένους επενδυτές.
Στην εγχώρια κεφαλαιαγορά οι εταιρίες που απαρτίζουν το δείκτη τεχνολογία, και οι οποίες πράγματι έχουν προσφέρει εντυπωσιακές αποδόσεις, είναι η Info Quest βασικό asset της οποίας είναι η διάθεση των προϊόντων Apple στην Ελλάδα και εταιρίες όπως η Entersoft και η Epsilon Net οι οποίες δημιουργούν λογισμικό για λογιστές, σημαντικό μεν αλλά δεν είναι η τεχνολογία όπως την εννοούμε στον κόσμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι εγχώριες εταιρίες υψηλής τεχνολογίας όπως η Viva Wallet, η Skroutz και η Hellas Direct δεν επιδίωξαν την εισαγωγή των μετοχών τους στο ΧΑ.
Όλα αυτά τα χρόνια δεν έχει γίνει καμία οργανωμένη προσπάθεια από την πολιτεία για την εμβάθυνση της χρηματιστηριακής αγοράς, την παροχή κινήτρων για τον εμπλουτισμό της αγοράς με νέες δυναμικές επιχειρήσεις, την αξιοποίηση του ΧΑ ως αναπτυξιακού εργαλείου και την διοχέτευση αποταμιευτικών πόρων σε εισηγμένες εταιρείες όπως συμβαίνει σε όλο το κόσμο. Ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει στη δεκαετία του 1990 και τη φούσκα του χρηματιστηρίου, με το πολιτικό προσωπικό να καταλαβαίνει και να αντιμετωπίζει το θεσμό ως κάτι σαν κομπίνα, καταδικάζοντας την εγχώρια αγορά σε παρακμή και μαρασμό.