Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών προς την εφορία

Διευκρινήσεις για τις διαδικασίες, τις προϋποθέσεις και τους δικαιούχους για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών προς την εφορία σε έως και 240 μηνιαίες δόσεις παρέχει η ΑΑΔΕ με αναλυτική εγκύκλιο προς τις φορολογικές αρχές με την οποία αποσαφηνίζονται το χρονοδιάγραμμα και ο τρόπος πληρωμής των χρεών καθώς και οι περιπτώσεις απώλειας της ρύθμισης και ενεργοποίησης των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης   

Σημειώνεται ότι στην εξωδικαστική ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν όσοι έχουν οφειλές προς το Δημόσιο  χωρίς να έχουν οφειλές σε χρηματοδοτικούς φορείς, εφόσον το σύνολο των οφειλών υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ, μαζί με τα πρόστιμα και τις προσαυξήσεις ακόμα και αν δεν είναι καν ληξιπρόθεσμα αλλά εμφανίζονται απλώς βεβαιωμένα προς είσπραξη (π.χ. τρέχοντες φόροι). Επίσης εντάσσονται όλες οι τρέχουσες οφειλές προς φορείς του Δημοσίου που έχουν βεβαιωθεί, ακόμα και αν είναι ενήμερες και όχι ληξιπρόθεσμες, όπως δόσεις φόρου εισοδήματος ή ΕΝΦΙΑ αρκεί ο οφειλέτης να επικαλεστεί δυσκολίες και επιδείνωση οικονομικής κατάστασης όπως μείωση εισοδήματος ή αύξηση δαπανών μεγαλύτερη από 20%.

Ο οφειλέτης συναινεί για άρση του τραπεζικού απορρήτου και η πλατφόρμα υπολογίζει με βάση τα στοιχεία που έχουν αντληθεί το τελικό ποσό αποπληρωμής ανά πιστωτή (και ανά οφειλή) και τον αριθμό δόσεων αποπληρωμής ανά πιστωτή (και ανά οφειλή)

Τα ποσά καθορίζονται από την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη (περιουσία + εισοδήματα) ,την εμπορική αξία ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και την κατάταξη των πιστωτών σε περίπτωση που γινόταν ρευστοποίηση

Οι δόσεις επιβαρύνονται με επιτόκιο -δημόσιο 5% και τράπεζες 3,75% ετησίως –ενώ  η  ελάχιστη δόση ορίζεται  στα 50 ευρώ. Παράλληλα παρέχεται  μερική διαγραφή χρέους, υπό προϋποθέσεις (π.χ.  η αξίας της περιουσίας να είναι μικρότερη από το ύψος των οφειλών, και δεν υπάρχει διαθέσιμο εισόδημα μετά την κάλυψη των εύλογων δαπανών διαβίωσης). Το «κούρεμα» χρέους προς το δημόσιο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 95% για τα πρόστιμα, 85% για προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής και 75% για το κεφάλαιο  .

Σε περίπτωση καθυστέρησης στην καταβολή  3 δόσεων που ορίζονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης  η του 3% του συνολικά οφειλόμενου στο Δημόσιο ποσού η  ρύθμιση χάνεται. Η  απώλεια της διμερούς ρύθμισης συνεπάγεται την αναβίωση των απαιτήσεων του Δημοσίου, με συνέπεια να καθίσταται αμέσως ληξιπρόθεσμο και απαιτητό το σύνολο του υπολοίπου της οφειλής που παραμένει ανεξόφλητο, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχικής βεβαίωσης, μαζί με τους αναλογούντες τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής.

Αναλυτικότερα σμφωνα με την εγκύκλιο της ΑΑΔΕ:

Οφειλές που υπάγονται στη ρύθμιση

Στην εξωδικαστική ρύθμιση πολυμερή ή διμερή υπάγονται οι οφειλές προς το Δημόσιο που είναι βεβαιωμένες σύμφωνα με το συμπεριλαμβανομένων προσαυξήσεων, προστίμων και τόκων εκπρόθεσμης καταβολής. στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού «υπάγονται μόνο οφειλές προς το Δημόσιο που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος και όχι σε Α.Φ.Μ. τρίτων» προσώπων. Επισημαίνεται ότι επιδεκτικές είναι και οφειλές νομικών ή φυσικών προσώπων που προήλθαν από διαδοχή επιχειρήσεων (παρά το γεγονός ότι είναι βεβαιωμένες σε Α.Φ.Μ. τρίτων προσώπων),

Όσον αφορά στις τελωνειακές οφειλές, στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των προσωπικών οφειλών που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος (προσωπικά χρέη).

Δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της εξωδικαστικής

i. απαιτήσεις από ανακτήσεις κρατικών ενισχύσεων λόγω παραβίασης της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 3 του Κ.Ε.Δ.Ε.,

ii. οφειλές από τελωνειακούς δασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελούν έσοδό της και αποδίδονται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό,

iii. οφειλές προς αλλοδαπό Δημόσιο,

iv. οφειλές υπέρ άλλων τρίτων που βεβαιώνονται και εισπράττονται κατά Κ.Ε.Δ.Ε.

v. οφειλές που έχουν ήδη ρυθμιστεί βάσει των άρθρων 5-30 του ν. 4738/2020 ή του ν. 4469/2017 (Α' 62), ανεξάρτητα αν η ρύθμιση είναι σε ισχύ,

Πρόσωπα που δύνανται να υπαχθούν στη ρύθμιση

Αίτηση για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών μπορεί κατ' αρχήν να υποβάλει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα. Οι ειδικές προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για την υπαγωγή σε διμερή σύμβαση ρύθμισης με το Δημόσιο μεταξύ των οποίων, το σύνολο των οφειλών προς το Δημόσιο να υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ)

Εύρος δόσεων - δυνατότητα διαγραφής:

Στο πλαίσιο των διαδικασιών εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών πολυμερών και διμερών, παρέχεται η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών προς το Δημόσιο σε έως 240 έντοκες μηνιαίες δόσεις ανάλογα με την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ, χωρίς περίοδο χάριτος, καθώς και η δυνατότητα διαγραφής οφειλών (με εξαίρεση τη βασική οφειλή από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους), υπό την προϋπόθεση ότι το Δημόσιο δεν περιέρχεται σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρισκόταν σε περίπτωση ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη,

Ο προσδιορισμός του τελικού ποσού αποπληρωμής και ο καθορισμός των δόσεων βάσει της σύμβασης (πολυμερούς ή διμερούς) κατ' εφαρμογή των ανωτέρω υποχρεωτικών κανόνων γίνεται αυτοματοποιημένα μέσω σχετικού υπολογιστικού εργαλείου,

Ειδικά στις διμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης οφειλών καθώς και στις περιπτώσεις πολυμερών συμβάσεων η διαγραφή βασικής οφειλής δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 75% της βασικής οφειλής, στην οποία δεν περιλαμβάνονται οι βασικές οφειλές από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους, που δεν υπόκεινται σε διαγραφή, κατά τα ανωτέρω. Επιπλέον, στις ίδιες ως άνω περιπτώσεις εξωδικαστικής ρύθμισης, δεν επιτρέπεται διαγραφή οφειλής προς το Δημόσιο από αυτοτελή πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 75% επί της βασικής οφειλής. Από την έναρξη ισχύος της εξωδικαστικής ρύθμισης και κατά τη διάρκεια αυτής, οι υπαχθείσες σε αυτήν οφειλές δεν επιβαρύνονται με προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κατά Κ.Ε.Δ.Ε.

Η αίτηση για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών υποβάλλεται από τον οφειλέτη ηλεκτρονικά στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.) με τη χρήση της σχετικής Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας Εξωδικαστικής Ρύθμισης Οφειλών (https://www.gov.gr/ipiresies/periousia-kai-phorologia/diakheirise-opheilon/exodikastikos-mekhanismos-ruthmises-opheilon).

Αναστολή αναγκαστικής εκτέλεσης και ποινικής δίωξης

Η αναστολή ισχύει από την υποβολή της αίτησης για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών Ειδικότερα, ημερομηνία έναρξης ισχύος της αναστολής είναι η ημερομηνία κατά την οποία οριστικοποιήθηκε η υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα. Η αναστολή διαρκεί μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της πολυμερούς διαδικασίας.

Ειδικότερα, η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη αν παρέλθουν δύο μήνες από την υποβολή της αίτησης χωρίς να λάβει χώρα υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του οφειλέτη και των συναινούντων πιστωτών. Η προθεσμία για την υπογραφή της σύμβασης παρατείνεται για δεκαπέντε εργάσιμες ημέρες σε περίπτωση που η αρμόδια Υπηρεσία του Δημοσίου (Ε.Μ.ΕΙΣ.) ή του e-ΕΦΚΑ, εντός προθεσμίας δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από τη γνωστοποίηση της σύμβασης που εγκρίθηκε από τον οφειλέτη και τους συμμετέχοντες χρηματοδοτικούς φορείς, διαπιστώσει ότι η σύμβαση δεν πληροί τις προϋποθέσεις αποδοχής της. Επίσης, η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη σε περίπτωση που η πλειοψηφία των πιστωτών-χρηματοδοτικών φορέων κοινοποιήσει την απόφασή της να μην υποβάλει στον οφειλέτη πρόταση συμφωνίας αναδιάρθρωσης

Η αναστολή καταλαμβάνει τη λήψη αναγκαστικών μέτρων και τη συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη, αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.

Περαιτέρω αναστέλλεται η ποινική δίωξη για το αδίκημα και αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο αυτό αναφορικά με τις ίδιες ως άνω οφειλές ή, εφόσον άρχισε, η εκτέλεσή της διακόπτεται. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος. Η αναστολή δεν καταλαμβάνει τη διενέργεια πλειστηριασμού ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός 3 μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού, περιλαμβανομένης και της κατάσχεσης.

Τρόπος πληρωμής των δόσεων

Στις πολυμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης η πρώτη δόση της ρύθμισης αναφορικά με τις οφειλές προς το Δημόσιο είναι καταβλητέα έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της σύμβασης ως προς το Δημόσιο και εκάστη των επόμενων δόσεων έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα εκάστου επομένου ημερολογιακού μήνα. Για την καταβολή των δόσεων της σύμβασης προβλέπεται η δημιουργία «Ταυτότητας Οφειλών Διακανονισμού» (Τ.Ο.Δ.). Η πληρωμή των δόσεων της σύμβασης μπορεί να γίνει με εκούσια καταβολή ή με άλλον τρόπο (συμψηφισμό, απόδοση κατασχέσεων, παρακράτηση κατά τη χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας (ή βεβαίωσης οφειλής)

Απώλεια υφιστάμενων ρυθμίσεων

Από την έναρξη ισχύος της εξωδικαστικής ρύθμισης απόλλυνται/καταργούνται αυτοδικαίως τυχόν υφιστάμενες ρυθμίσεις στις οποίες είναι ενταγμένες οι οφειλές που υπάγονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης, δηλαδή ρυθμίζονται με αυτήν. Υφιστάμενες ρυθμίσεις στις οποίες είναι ενταγμένες τόσο οφειλές που υπάγονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης όσο και εκτός σύμβασης οφειλές διατηρούνται μόνο ως προς τις εκτός σύμβασης οφειλές (μερική απώλεια ρυθμίσεων).

Χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας

Για την εξέταση της συνδρομής των όρων και προϋποθέσεων χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας:

α) οι βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές που έχουν ρυθμιστεί στο πλαίσιο της σύμβασης αναδιάρθρωσης θεωρούνται ως νόμιμα τακτοποιημένες με ρύθμιση τμηματικής καταβολής και

β) δεν λαμβάνονται υπόψη τυχόν προς διαγραφή οφειλές, όπως αυτές προσδιορίζονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης.

Αδρανοποίηση κατασχέσεων - Άρση κατασχέσεων

Περιορίζονται κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης, διμερούς ή πολυμερούς, οι συνέπειες της κατάσχεσης απαιτήσεων στα χέρια τρίτου, με τη θεσμοθέτηση της αδρανοποίησης των κατασχέσεων απαιτήσεων που έχουν ήδη επιβληθεί / της αποδέσμευσης των μελλοντικών απαιτήσεων, ή αίρονται οι κατασχέσεις αυτές υπό προϋποθέσεις.

Ανατροπή η απώλεια της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών  

Το Δημόσιο όπως, αντιστοίχως, και κάθε άλλος συμμετέχων πιστωτής καταγγέλλει τη σύμβαση, αν συντρέχει κάποιος από τους κάτωθι λόγους:

α. σε περίπτωση καθυστέρησης στην καταβολή των δόσεων που ορίζονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης για τις οφειλές προς το Δημόσιο, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά είτε την αξία 3 δόσεων είτε την αξία τουλάχιστον του 3% του συνολικά οφειλόμενου στο Δημόσιο ποσού σύμφωνα με τη σύμβαση,

β. αν η σύμβαση βασίστηκε, άμεσα ή έμμεσα, σε ανακριβείς ή ελλιπείς δηλώσεις ή στοιχεία που υπέβαλε οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ο αιτών / οφειλέτης ή / και μέλη της οικογένειάς του,

γ. αν έχει υποβληθεί αίτηση πτώχευσης κατά του αιτούντος/οφειλέτη ή έχει υποβληθεί δήλωση του οφειλέτη ότι αναστέλλει τις πληρωμές του ή επισπεύδεται εκτέλεση κατά περιουσιακών του οφειλέτη ή επίκειται η λήψη δικαστικών μέτρων κατά του οφειλέτη στο πλαίσιο οποιασδήποτε διαδικασίας αφερεγγυότητας,

δ. αν η σύμβαση καταγγελθεί από άλλο συμμετέχοντα πιστωτή.

Τίθενται ως επιπλέον λόγοι καταγγελίας της σύμβασης, ειδικά για το Δημόσιο, και αν ο αιτών/οφειλέτης παραλείψει να υποβάλει τις προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας, εφόσον είναι υπόχρεος της υποβολής, καθ' όλη τη διάρκεια της σύμβασης, το αργότερο εντός 3 μηνών από την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής τους και αν ο αιτών/οφειλέτης παραλείπει να εξοφλεί ή να τακτοποιεί με νόμιμο τρόπο, με αναστολή είσπραξης ή ρύθμιση τμηματικής καταβολής βάσει νόμου, δικαστικής απόφασης ή προσωρινής διαταγής, τις οφειλές του προς το Δημόσιο ή υπέρ τρίτων που εισπράττονται από τη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες δεν ρυθμίζονται με τη σύμβαση αναδιάρθρωσης, εντός 90 ημερών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της ή προκειμένου για οφειλές που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μετά την έναρξη ισχύος της, εντός 60 ημερών από τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής τους.