Η καθυστέρηση της Ευρώπης στον τεχνολογικό τομέα και κυρίως σε αυτόν που αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) είναι κάτι παραπάνω από εμφανής και όπως είναι φυσικό δεν θα μπορούσε να λείπει από την «Έκθεση Ντράγκι» για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Οι συντάκτες της έκθεσης εξετάζουν όλους τους τομείς τεχνολογιών αιχμής και τονίζουν ότι πρώτον και πιο σημαντικό είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στο να υπάρξει «κλείσιμο του χάσματος τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την Κίνα
Αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι η Ευρώπη έχει εγκλωβιστεί σε μια στατική βιομηχανική δομή με λίγες νέες εταιρείες να αναδύονται για να αναγεννήσουν τους υπάρχοντες κλάδους ή να αναπτύξουν νέους κινητήριους μοχλούς ανάπτυξης.
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει εταιρεία της ΕΕ με κεφαλαιοποίηση άνω των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ που να έχει συσταθεί από το μηδέν τα τελευταία πενήντα χρόνια, ενώ και οι έξι εταιρείες των ΗΠΑ με αποτίμηση άνω του ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ δημιουργήθηκαν ακριβώς αυτήν την περίοδο.
Computers και Τεχνητή Νοημοσύνη
Ο πρώτος τομέας που η Ένωση έχει χάσει τον ρυθμός της είναι αυτός Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D – Ε&Α) αλλά στη δημιουργία καινοτόμων εταιρειών τεχνολογίας με παγκόσμια εμβέλεια. Η ΕΕ δημιούργησε λίγες νέες πρωτοποριακές εταιρείες την τελευταία δεκαετία σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, ενώ το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά είναι χαμηλότερο.
Η τάση αυτή αντανακλά επίσης την ασθενέστερη εξειδίκευση της ΕΕ στον τομέα του λογισμικού και των υπηρεσιών πληροφορικής, καθώς και το γεγονός ότι το μοντέλο βιομηχανικής καινοτομίας της ΕΕ είναι πιο διαφοροποιημένο, αλλά και πιο επικεντρωμένο σε καθιερωμένες τεχνολογίες από ό,τι στις ΗΠΑ ή την Κίνα.
Για παράδειγμα, μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών στον τομέα του λογισμικού και του διαδικτύου, οι εταιρείες της ΕΕ αντιπροσωπεύουν μόνο το 7% των δαπανών Ε&Α, σε σύγκριση με το 71% για τις ΗΠΑ και το 15% για την Κίνα. Η ΕΕ αντιπροσωπεύει μόνο το 12% των δαπανών Ε&Α μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών που παράγουν τεχνολογικό υλικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, σε σύγκριση με το 40% για τις ΗΠΑ και το 19% για την Κίνα.
Οι αναγκαίες κινήσεις ανάπτυξης
Η ΕΕ πρέπει να έχει τη φιλοδοξία να είναι πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης σε όλο το φάσμα των εφαρμογών της, να ανακτήσει και να διατηρήσει τον έλεγχο των δεδομένων και των ευαίσθητων υπηρεσιών νέφους και να αναπτύξει έναν ισχυρό οικονομικό και ταλαντούχο «κορμό» για την υποστήριξη της καινοτομίας στην πληροφορική και την τεχνητή νοημοσύνη.
Για να το επιτύχει αυτό, η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει τα εξής:
- Να εξασφαλίσει μια ισχυρή θέση κατά την επόμενη πενταετία στην ΤΝ που ενσωματώνεται σε βασικούς βιομηχανικούς τομείς, όπως η προηγμένη μεταποίηση και η βιομηχανική ρομποτική, τα χημικά, οι τηλεπικοινωνίες και η βιοτεχνολογία, με βάση μια σειρά από μοντέλα ανά τομέα δραστηριότητας.
- Επέκταση των υπολογιστικών δυνατοτήτων της ΕΕ και της ικανότητας του δικτύου Euro-HPC σε όλη την Ευρώπη για την εξυπηρέτηση τόσο της επιστήμης και της έρευνας όσο και των επιχειρηματικών εγχειρημάτων.
- Διατήρηση του ελέγχου της ασφάλειας, της κρυπτογράφησης των δεδομένων και των δυνατοτήτων διαμονής εντός των εταιρειών και των ιδρυμάτων της ΕΕ και διευκόλυνση της ενοποίησης των παρόχων νέφους της ΕΕ.
- Ανάπτυξη της ερευνητικής αριστείας στην κβαντική πληροφορική και σύζευξη των εγκαταστάσεων HPC της ΕΕ με εργαστήρια κβαντικών δοκιμών.
- Αύξηση της υπολογιστικής ικανότητας που προορίζεται για την εκπαίδευση και την τελειοποίηση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης και δημιουργία ενός πλαισίου σε επίπεδο ΕΕ για την παροχή «υπολογιστικού κεφαλαίου» σε καινοτόμες ΜμΕ.
- Προσδιορισμός κάθετων εφαρμογών ΤΝ προτεραιότητας για την ΕΕ, ενθαρρύνοντας τις εταιρείες της ΕΕ να συμμετάσχουν στην ανάπτυξη τους σε βασικούς βιομηχανικούς τομείς.
- Αξιοποίηση του συντονισμού και της εναρμόνισης σε επίπεδο ΕΕ των εθνικών καθεστώτων ΑΙ sandbox και διασφάλιση της εναρμονισμένης και απλουστευμένης εφαρμογής του ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα προσωπικά δεδομένα.
- Καθορισμός ενιαίας πολιτικής και απαιτήσεων διαμονής σε επίπεδο ΕΕ για τις υπηρεσίες νέφους των δημόσιων διοικήσεων, καθώς και πολιτικών ασφάλειας ευαίσθητων δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ για τη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικών παρόχων νέφους και υπερκλιμάκων.
- Θέσπιση καθεστώτος «διαβατηρίου» της ενιαίας αγοράς για όλες τις υπηρεσίες νέφους που παρέχονται στην ΕΕ.
- Υποστήριξη των «ενδιάμεσων» στη μεταφορά δεδομένων ως προεγκεκριμένων διαμεσολαβητών με ρυθμιστική εκκαθάριση που διασφαλίζεται από Διαμεσολαβητή Δεδομένων.
- Εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ για τη διασφάλιση της πρόσβασης στις αγορές νέφους και δεδομένων.
Ο ανταγωνισμός στους ημιαγωγούς
Η ΕΕ διαθέτει βασικά πλεονεκτήματα και κατέχει ηγετική θέση σε επιλεγμένα τμήματα της αγοράς τσιπ, αλλά η θέση της επηρεάζεται - όπως και στους περισσότερους άλλους τομείς - από την ισχυρή εξάρτηση από παίκτες εκτός ΕΕ και τη σπάνια παρουσία της σε καινοτόμα τμήματα υψηλής αξίας.
Η αξία της παγκόσμιας αγοράς τσιπ ανήλθε σε 520 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 και αναμένεται να αυξηθεί κατά 13,1% το 2024. Η αγορά της ΕΕ αποτιμάται σε 57 δισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 10% της παγκόσμιας προσφοράς σε όλη την αλυσίδα αξίας, από 20% τη δεκαετία του '90. Η τρέχουσα αξία της είναι η μισή από τον στόχο του 20% για το 2030.
Το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια παραγωγική ικανότητα των τσιπ έχει επίσης μειωθεί στο 7%. Το 2023, η αγορά της ΕΕ αυξήθηκε κατά 5,9%, ενώ η Αμερική, η περιοχή Ασίας -Ειρηνικού και η Ιαπωνία παρουσίασαν κάμψη.
Η ΕΕ πρέπει να απελευθερωθεί των στρατηγικών της εξαρτήσεων εξαρτήσεις και να βελτιώσει τις ικανότητές της στους ημιαγωγούς, εστιάζοντας σε τμήματα της αλυσίδας εφοδιασμού όπου έχει ή μπορεί να αναπτύξει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει:
- Να ενισχύσει την Ε&Α σε επιλεγμένα κύρια και καινοτόμα τμήματα προϊόντων, όπως οι μεγαλύτεροι κόμβοι (αισθητήρες, έλεγχοι ισχύος κ.λπ.), όπου η ΕΕ έχει ήδη παρουσία.
- Να αναπτύξει κυρίαρχη θέση στον σχεδιασμό και τις διαδικασίες κατασκευής, δίνοντας κίνητρα για τη μεταφορά τεχνολογίας μόνο για τις νεότερες τεχνολογίες κατασκευής.
- Ενίσχυση των εταιρειών της ΕΕ που διαθέτουν αποδεδειγμένη αριστεία σε επιλεγμένο εξοπλισμό και υλικά ημιαγωγών, υπερασπίζοντας τις εξαγωγικές τους φιλοδοξίες και διευρύνοντας τις αγορές στις οποίες απευθύνονται.
- Να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη μιας νέας στρατηγικής της ΕΕ για τους ημιαγωγούς, με τη θέσπιση ενός προϋπολογισμού της ΕΕ για τους ημιαγωγούς, το συντονισμό των απαιτήσεων ζήτησης, την εισαγωγή προτιμήσεων της ΕΕ στις δημόσιες συμβάσεις και ένα νέο «γρήγορο» IPCEI.
- Να δρομολογήσει τη νέα στρατηγική της ΕΕ για τους ημιαγωγούς, περιλαμβάνοντας: α. χρηματοδότηση για την καινοτομία και τη δημιουργία εργαστηρίων δοκιμών κοντά σε υφιστάμενα κέντρα αριστείας, β. επιχορηγήσεις ή φορολογικά κίνητρα Ε&Α για εταιρείες χωρίς εργοστάσιο που δραστηριοποιούνται στο σχεδιασμό τσιπ και χυτήρια σε επιλεγμένα στρατηγικά τμήματα, γ. υποστήριξη του δυναμικού καινοτομίας των κύριων τσιπ και δ. συντονισμένες προσπάθειες της ΕΕ στην προηγμένη τρισδιάστατη συσκευασία, τα προηγμένα υλικά και τις διαδικασίες φινιρίσματος.
- Στήριξη της ενοποίησης και της ηγεσίας στον κατασκευαστικό εξοπλισμό ως απάντηση στους εξαγωγικούς περιορισμούς των ανταγωνιστών.
- Προώθηση ενός φιλικού καθεστώτος αδειοδότησης για τα τσιπ σε ολόκληρη την ΕΕ.
- Έναρξη ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου της ΕΕ για τα κβαντικά τσιπ.