Η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί τη νέα μόδα, αλλά και τον νέο φόβο αρκετών, με ανησυχίες ότι μπορεί να αλλάξει πλήρως την καθημερινότητα όπως τη μάθαμε μέχρι σήμερα και όχι κατ’ ανάγκη με τον καλύτερο τρόπο. Το ChatGPT, μάλιστα, δημιουργεί νέα δεδομένα σε αρκετά επαγγέλματα, ενώ τα chatbots αυξάνουν όλο και περισσότερο την παρουσία τους σε πολλούς επιχειρηματικούς κλάδους.
Πέραν, όμως, των κλασσικών εφαρμογών, υπάρχει και κάποια που ίσως ξενίζει αρκετά, αλλά αποτελεί ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα trends κυρίως στις ΗΠΑ. Πρόκειται για τα επονομαζόμενα companion bots, τα οποία δημιουργούν τον τέλειο… σύντροφο.
Τα εν λόγω «μηχανήματα» χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες δεδομένων εκπαίδευσης για να μιμηθούν την ανθρώπινη γλώσσα. Αλλά διαθέτουν επίσης χαρακτηριστικά - όπως φωνητικές κλήσεις, ανταλλαγές εικόνων και πιο συναισθηματικές ανταλλαγές - που τους επιτρέπουν να δημιουργούν βαθύτερες συνδέσεις με τους ανθρώπους στην άλλη πλευρά της οθόνης. Οι χρήστες συνήθως δημιουργούν το δικό τους avatar ή επιλέγουν ένα που τους αρέσει.
Στα διαδικτυακά φόρουμ ανταλλαγής μηνυμάτων που είναι αφιερωμένα σε τέτοιες εφαρμογές, πολλοί χρήστες λένε ότι έχουν αναπτύξει συναισθηματική σύνδεση με αυτά τα ρομπότ και τα χρησιμοποιούν για να αντιμετωπίσουν τη μοναξιά, να πειραματιστούν με σεξουαλικές φαντασιώσεις ή να λάβουν το είδος της παρηγοριάς και της υποστήριξης που θεωρούν ότι λείπει από τις σχέσεις τους στην πραγματική ζωή.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της κατάστασης τροφοδοτείται από την ευρέως διαδεδομένη κοινωνική απομόνωση -που έχει ήδη κηρυχθεί απειλή για τη δημόσια υγεία στις ΗΠΑ αλλά και σε άλλες χώρες της υφηλίου- και από έναν αυξανόμενο αριθμό νεοφυών επιχειρήσεων που στοχεύουν να προσελκύσουν χρήστες μέσω δελεαστικών διαδικτυακών διαφημίσεων και υποσχέσεων για εικονικούς χαρακτήρες που παρέχουν άνευ όρων αποδοχή.
Η Replika της Luka, η πιο γνωστή εφαρμογή συντροφιάς τεχνητής νοημοσύνης, κυκλοφόρησε το 2017, ενώ άλλες όπως η Paradot εμφανίστηκαν το περασμένο έτος, προσφέροντας, μάλιστα, ευρύτητα υπηρεσιών σε όσους επιλέξουν τη συνδρομή και όχι τα «ελεύθερα» προγράμματα.
Ανησυχίες για τα δεδομένα
Μια ανάλυση 11 ρομαντικών εφαρμογών chatbot που δημοσιεύθηκε από το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα Mozilla Foundation ανέφερε ότι σχεδόν κάθε εφαρμογή πουλά δεδομένα χρηστών, τα μοιράζεται για πράγματα όπως η στοχευμένη διαφήμιση ή δεν παρέχει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με αυτό στην πολιτική απορρήτου τους.
Οι ερευνητές έθεσαν επίσης υπό αμφισβήτηση πιθανά τρωτά σημεία ασφαλείας και πρακτικές μάρκετινγκ, συμπεριλαμβανομένης μιας εφαρμογής που λέει ότι μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες με την ψυχική τους υγεία. Η Replika, από την πλευρά της, λέει ότι οι πρακτικές συλλογής δεδομένων της ακολουθούν τα πρότυπα του κλάδου.
Εν τω μεταξύ, άλλοι εμπειρογνώμονες έχουν εκφράσει ανησυχίες για αυτό που θεωρούν ως έλλειψη νομικού ή ηθικού πλαισίου για εφαρμογές που ενθαρρύνουν δημιουργία διαπροσωπικών -εάν μπορούν να χαρακτηρισθούν έτσι- δεσμών, αλλά καθοδηγούνται από εταιρείες που επιδιώκουν να αποκομίσουν κέρδη. Επισημαίνουν τον συναισθηματικό πόνο που έχουν καταγράψει από τους χρήστες όταν οι εταιρείες κάνουν αλλαγές στις εφαρμογές τους ή τις κλείνουν ξαφνικά, όπως συνέβη με τη Soulmate AI, τον Σεπτέμβριο.
Η Replika έχει προχωρήσει σε αλλαγές των «χαρακτήρων» στην εφαρμογή της, αφαιρώντας τη διάθεση ανταλλαγής μηνυμάτων ερωτικού περιεχομένου, καθώς κάποιοι χρήστες χαρακτήρισαν τα ρομπότ της ως πολύ επιθετικά. Τελικά, όμως, αποφάσισε να τα επαναφέρει καθώς ακόμη περισσότεροι χρήστες παραπονέθηκαν ότι τα ρομπότ ήταν πολύ ψυχρά και δεν τους προσέφεραν καμία ευχαρίστηση.
Μία ακόμη ανησυχία που εκφράζουν οι ειδικοί έχει να κάνει με την πραγματική αφαίρεση στους ανθρώπους που χρησιμοποιούν αυτές τις εφαρμογές της δυνατότητας να δημιουργήσουν σχέσεις στην πραγματική ζωή, με δεδομένο ότι οι άνθρωποι γύρω τους δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να συναγωνιστούν τα χαρακτηριστικά ενός ρομπότ που «χτίστηκε» κατ’ εντολή του ίδιου του χρήστη.
«Οι άνθρωποι αυτοί δεν αναπτύσσουν βασικά χαρακτηριστικά, όπως το πώς να μπορούν να αντιμετωπίσουν συγκρούσεις ή να μιλούν με ανθρώπους εντελώς διαφορετικούς από τους ίδιους», σημειώνει η Ντ. Λέιντνερ, καθηγήτρια επιχειρηματικής ηθικής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.
Θεραπεία για τη μοναξιά;
Μία ομάδα ανθρώπων που πολύ συχνά καταφεύγει στα companion bots είναι οι ηλικιωμένοι, καθώς νοιώθουν μοναξιά και έχουν, σε αρκετές περιπτώσεις, χάσει τη διάθεσή τους για «επαφές» με αγνώστους.
Όμως η πλειοψηφία των χρηστών είναι νεαρής ηλικίας, γεγονός που εγείρει φόβους για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τόσο στις δικές τους ζωές όσο και στην ίδια τη δομή της κοινωνίας.
Μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ εξέτασε περίπου 1.000 χρήστες της Replika -όλοι φοιτητές- οι οποίοι ήταν στην εφαρμογή για πάνω από ένα μήνα. Διαπίστωσε ότι η συντριπτική τους πλειοψηφία δήλωσαν ότι το βασικό συναίσθημα που τους προκλήθηκε ήταν αυτό της μοναξιάς, αν και ένα σημαντικό μέρος υποστήριξε ότι μετά οι πραγματικές τους σχέσεις βελτιώθηκαν.
«Μια ρομαντική σχέση με μια τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο ψυχικής ευεξίας», όπως εκτιμά η Ε. Κουίντα, η οποία ίδρυσε τη Replika πριν από σχεδόν μια δεκαετία. Η Replika χρησιμοποιεί πληθώρα πληροφοριών από το διαδίκτυο και έτσι εκπαιδεύει τα «μοντέλα» της, ενώ εκτιμάται ότι αυτή τη στιγμή διαθέτει εκατ. χρήστες, αν και η ίδια η εταιρεία δεν δημοσιοποιεί ακριβή στοιχεία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
