Με κυρώσεις απειλεί η Ευρωπαϊκή Ένωση την Τουρκία, όπως προκύπτει από το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, αλλά χωρίς οποιαδήποτε αναφορά σε επίμαχες διατυπώσεις («κυρώσεις», «περιοριστικά μέτρα»), που θα προκαλούσαν ενόχληση στην Άγκυρα. Ταυτόχρονα, η Ε.Ε. προσφέρει αρκετά και σημαντικά «καρότα» στην Άγκυρα, υπό τον όρο ότι θα σταματήσει τις ενέργειες εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου.
Ο συμβιβασμός που βρέθηκε για να απειληθούν κυρώσεις χωρίς να υπάρχει στο κείμενο αυτή η λέξη είναι ο ακόλουθος: στο κείμενο συμπερασμάτων τονίζεται ότι σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου (σ.σ.: εναντίον της Ελλάδας ή της Κύπρου), η Ε.Ε. «θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία και τις επιλογές που διαθέτει, περιλαμβανομένων των επιλογών σύμφωνα με τα άρθρα 29 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης και 215 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε., προκειμένου να υπερασπισθεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της».
Η αναφορά στα δύο αυτά άρθρα, που δίνουν τη βάση για την επιβολή κυρώσεων με βάση το κοινοτικό δίκαιο, «φωτογραφίζει» τις κυρώσεις, ενώ σημειώνεται ότι η Ε.Ε. θα παρακολουθεί στενά της εξελίξεις και θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις, ανάλογα με τις εξελίξεις, στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Εκτός από το «μπαστούνι» των κυρώσεων, όμως, η Ε.Ε. προσφέρει στην Άγκυρα σημαντικά «καρότα», όπως ο εκσυγχρονισμός της Τελωνειακής Ένωσης, που θα επιτρέψει την αύξηση των εξαγωγών της Τουρκίας προς την Ευρώπη, αλλά και η βελτίωση της συμφωνίας του 2016 για το μεταναστευτικό. Όλα αυτά, υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα απέχει από μονομερείς και προκλητικές ενέργειες εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Στο κείμενο τονίζεται ότι η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον να υπάρχει σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και να αναπτυχθεί συνεργασία και αμοιβαία επωφελής σχέση με την Τουρκία. Η συνέχιση του διαλόγου με καλή πίστη και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ είναι απόλυτη απαίτηση ως προς αυτό, υπογραμμίζεται.
Παράλληλα, οι ηγέτες σημειώνουν ότι όλες οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου και βάσει του διεθνούς δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά.
Στο κείμενο υπογραμμίζεται ακόμη ότι η ΕΕ χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία.
Ταυτόχρονα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και τονίζει ότι πρέπει να σταματήσουν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απέχει από παρόμοιες ενέργειες στο μέλλον, καθώς αποτελούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Καλεί την Τουρκία να αποδεχτεί την πρόσκληση της Κύπρου για την έναρξη διαλόγου με σκοπό την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου.
Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και παραμένει πλήρως δεσμευμένο σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των ψηφισμάτων 550 και 789 του ΣΑ, με την τήρηση των αρχών στις οποίες βασίζεται η ΕΕ. Αναμένει το ίδιο από την Τουρκία.
Η ΕΕ είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, μετά την επανάληψή τους, έναν εκπρόσωπο στην αποστολή του ΟΗΕ.
Στο κείμενο αναφέρεται επίσης ότι με προϋπόθεση πως θα συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες για να σταματήσουν οι παράνομες δραστηριότητες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ - Τουρκίας, με έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου, καθώς και τη συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης, δυνάμει της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας (2016). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον πρόεδρό του, σε συνεργασία με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ύπατου Εκπροσώπου, να εκπονήσει πρόταση για την ανανέωση της ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, θα επανέλθει και θα λάβει αποφάσεις αναλόγως, κατά περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με το κείμενο.
Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συγκαλεί πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να ξεκινήσει συνομιλίες σχετικά με την οργάνωσή του. Η συμμετοχή, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλα τα μέρη. Η διάσκεψη αυτή θα μπορούσε να καταπιαστεί με ζητήματα για τα οποία απαιτούνται πολυμερείς λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης, της ασφάλειας, της ενέργειας, της μετανάστευσης και της οικονομικής συνεργασίας, εξηγείται στο κείμενο των συμπερασμάτων.