Την παρέμβαση του κράτους με ένα σημαντικό μέτρο κοινωνικής πολιτικής, την παροχή επιδότησης για την ένταξη ευάλωτων οφειλετών στον Φορέα απόκτησης κατοικιών του ν. 4738/2020, προτείνει ο Θόδωρος Καλαντώνης, Εκτελεστικός Πρόεδρος της doValue Greece, ώστε να υπάρξει αποτελεσματική προστασία της πρώτης κατοικίας για τους οικονομικά ασθενέστερους, χωρίς να θίγεται η κουλτούρα πληρωμών.
Όπως τονίζει κ. Καλαντώνης, σε άρθρο στην «Καθημερινή»,για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα βασική προϋπόθεση υπήρξε η εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, που επιτεύχθηκε με τις τιτλοποιήσεις των συσσωρευμένων μη εξυπηρετούμενων δανείων, με κρατικές εγγυήσεις και μεταβίβαση μέρους των τίτλων, μαζί με τη διαχείριση, σε νέους κατόχους-ιδιώτες. Η ύπαρξη ιδιωτών επενδυτών συμφωνήθηκε με την Ε.Ε. ώστε να μην τεθεί θέμα κρατικών επιδοτήσεων.
Εξηγώντας τον ρόλο των servicers σε αυτό πλαίσιο, ο κ. Καλαντώνης τονίζει ότι τα δάνεια αυτά, για λογαριασμό των νέων κατόχων, διαχειρίζεται σήμερα ο νέος, εποπτευόμενος κλάδος των servicers, με βάση συγκεκριμένα και αυστηρά business plan, τα οποία δεν προβλέπουν μόνο μια γενική στοχοθεσία αλλά πολύ συγκεκριμένους στόχους για τις ανακτήσεις για κάθε προβλεπόμενο μέσο ξεχωριστά — ρυθμίσεις, συναινετικές πωλήσεις, αναγκαστική εκτέλεση. Επομένως, υπογραμμίζει, οι πλειστηριασμοί ακινήτων δεν αποτελούν επιλογή, αλλά υποχρέωση των servicers.
Εκ των πραγμάτων, όπως επισημαίνει, έχουν δρομολογηθεί για το επόμενο διάστημα πλειστηριασμοί, που περιλαμβάνουν και έναν όχι αμελητέο αριθμό ακινήτων που χρησιμοποιούνται ως πρώτη κατοικία. Οι πλειστηριασμοί, τονίζει ο κ. Καλαντώνης, είναι ένα έσχατο, αλλά απολύτως αναγκαίο μέσο, αλλιώς οι οφειλέτες θα προχωρούσαν σε μαζική αθέτηση κάθε υποχρέωσης, κάτι που θα οδηγούσε αμέσως σε διακοπή της παροχής πίστωσης.
Όμως, όπως αναφέρει ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της doValue Greece, κάτω από το βάρος της κοινωνικής πίεσης, όλοι οι εμπλεκόμενοι —δανειολήπτες, τράπεζες, επενδυτές, Δημόσιο— εδώ και 15 χρόνια κλείνουν τα μάτια σε αυτή την πραγματικότητα. Χωρίς κουλτούρα πληρωμών δεν υπάρχει πιστωτικό σύστημα, δεν υπάρχει ανάπτυξη, τονίζει.
Οι ευάλωτοι και η παρέμβαση του κράτους
Όπως αναγνωρίζει ο κ. Καλαντώνης, η ελληνική κρίση ήταν εξαιρετικής έντασης και διάρκειας και νοικοκυριά οδηγήθηκαν σε αντικειμενική αδυναμία αποπληρωμής. Η προστασία τους αποτελεί στόχο και υποχρέωση, ώστε να αποφύγουμε στην Ελλάδα, όπως το πετύχαμε έως τώρα με την ουσιαστική συμβολή των εργαζομένων και των στελεχών των servicers, τις ακραίες κοινωνικές εντάσεις που έζησαν άλλες χώρες, χαρακτηριστικά η Ισπανία.
Για την προστασία της πρώτης κατοικίας, έχουν ληφθεί μέτρα κοινωνικής πολιτικής, που θα πρέπει να ασκείται από το κράτος και όχι να μετατίθεται σε ιδιώτες, όπως οι τράπεζες, οι επενδυτές ή οι εταιρείες διαχείρισης. Για τους πραγματικά ευάλωτους, σημειώνει ο κ. Καλαντώνης, έχει εξαγγελθεί η δημιουργία ενός Φορέα απόκτησης ακινήτων -πρόκειται για τον Φορέα που θα αποκτά κατοικίες ευάλωτων οφειλετών, θα τις εκμισθώνει στους παλαιούς ιδιοκτήτες και αυτή θα έχουν τη δυνατότητα ύστερα από μία περίοδο 12 ετών να τα αποκτήσουν εκ νέου.
Όπως παρατηρεί ο κ. Καλαντώνης, έχουν τεθεί τα κριτήρια που ορίζουν την περίμετρο των ευάλωτων νοικοκυριών και όσοι τα εκπληρώνουν και λαμβάνουν το σχετικό πιστοποιητικό έχουν προστασία από ενέργειες αναγκαστικής εκτέλεσης για την πρώτη κατοικία, όμως η συμμετοχή είναι μικρή, όπως τονίζει, καθώς η βεβαίωση ευάλωτου προϋποθέτει, εύλογα, την άρση του τραπεζικού απορρήτου για να διαπιστωθεί ότι υπάρχει αντικειμενική οικονομική αδυναμία. Σημαντικός αριθμός οφειλετών αρνούνται να συναινέσουν στην άρση του απορρήτου και να λάβουν μηνιαία επιδότηση ενοικίου 210 ευρώ. Καθένας μπορεί να υποθέσει τα κίνητρα, υπογραμμίζει ο κ. Καλαντώνης. Αντίστοιχο φαινόμενο χαμηλής συμμετοχής παρατηρήθηκε και όταν οι τράπεζες προχώρησαν, πέρυσι, οικειοθελώς στην παροχή επιδότησης επιτοκίου για ευάλωτα νοικοκυριά.
Αναφερόμενος στο μείζον πρόβλημα, την παρατηρούμενη εδώ και χρόνια καθυστέρηση στη συγκρότηση του Φορέα απόκτησης ακινήτων του ν. 4738/2020, ο κ. Καλαντώνης σημειώνει ότι δεν έχουν εξευρεθεί ακόμη τα αναγκαία ιδιωτικά κεφάλαια που προβλέπονται στο νόμο -ο Φορέας έχει προβλεφθεί ότι θα ανήκει στον ιδιωτικό τομέα. Για να ξεπεραστεί αυτό το εμπόδιο, ο πρόεδρος της doValue Greece προτείνει μια αλλαγή κατεύθυνσης, σημειώνοντας ότι λίγη σημασία έχει αν τα κεφάλαια θα είναι κρατικά ή ιδιωτικά.
Όπως τονίζει, με μια σχετικά χαμηλή συμβολή του Δημοσίου, της τάξης του μισού δισ. ευρώ, θα μπορούσαν να ενταχθούν στο Φορέα τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια περί τα 10 χιλιάδες ακίνητα πρώτης κατοικίας ευάλωτων οφειλετών.
Σχετικά με το μείζον ζήτημα της συμβατότητας του μέτρου με την κοινοτική νομοθεσία για τις κρατικές ενισχύσεις, ο κ. Καλαντώνης υπογραμμίζει ότι οι σχετικές ανησυχίες έχουν αμβλυνθεί, αφού υπάρχει πλέον το προηγούμενο του κυπριακού σχεδίου, που εγκρίθηκε από τις Βρυξέλλες και προβλέπει τη συμμετοχή του κράτους με επιδότηση ευάλωτων οφειλετών.
Μάλιστα, μπορεί το κόστος να είναι τελικά μικρότερο από το αναμενόμενο, εάν οι πιστοποιημένοι ευάλωτοι να αποδειχθούν τελικώς αρκετά λιγότεροι από τους τρέχοντες υπολογισμούς. Σε αυτή την περίπτωση, θα υπήρχε η δυνατότητα για μια γενναία επέκταση της περιμέτρου των ευάλωτων, όχι μόνο με οικονομικά κριτήρια (αξία και μέγεθος ακινήτου, εισόδημα) αλλά και με καθαρά κοινωνικά κριτήρια (αριθμός μελών οικογένειας, θέματα υγείας των μελών της κλπ).
Με αυτό τον τρόπο, θα δοθεί μια ισορροπημένη λύση, καθώς, όπως επισημαίνει ο κ. Καλαντώνης, όσοι δεν βρεθούν μέσα στην περίμετρο των ευάλωτων, ή επιμείνουν να μην αξιοποιούν την ευκαιρία που τους δίνεται, θα πρέπει να αποδεχθούν ότι δεν είναι δυνατόν να παραμείνουν κάτοχοι ενός ακινήτου χωρίς να το αποπληρώσουν. Για τη στέγασή τους θα μπορούν να αξιοποιήσουν οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα διαθέτει ή θα θεσπίσει η Πολιτεία. Παράλληλα, θα ξεκαθαρίσουν τα όρια μεταξύ ιδιωτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και κοινωνικής πολιτικής, ώστε αυτή να ασκηθεί με γενναιοδωρία ως προς τις παροχές και με αυστηρότητα ως προς τους όρους. Έτσι θα διασφαλιστεί το δικαίωμα στη στέγαση για τους πράγματι ευάλωτους, μαζί με τη δυνατότητα στο μέλλον να ανακτήσουν και την ιδιοκτησία του ακινήτου τους.
Η πολιτεία καλείται να λάβει γρήγορα τις αποφάσεις της, καθώς η παράταση της αβεβαιότητας, όπως σημειώνει ο κ. Καλαντώνης, λειτουργεί αρνητικά για όλους. Υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις στις οικογένειες, ενώ μεγαλώνει το κόστος για το Δημόσιο. Χρειάζεται ρεαλισμός και αποφάσεις, τονίζει. Σήμερα υπάρχουν τόσο οι προϋποθέσεις όσο και η ανάγκη όλα τα παραπάνω να γίνουν -και να γίνουν το ταχύτερο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
