Ύστερα από σχεδόν δύο δεκαετίες χωρίς τον δικό τους σύνδεσμο, οι επιχειρήσεις του κλάδου των σούπερ μάρκετ δημιούργησαν την Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, απαντώντας στην πιεστική ανάγκη της εποχής για μια θεσμική εκπροσώπηση του κλάδου, πρωτίστως για σημαντικές διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση για θέματα όπως το «καλάθι του νοικοκυριού».
Μιλώντας στο BD, ο πρόεδρος της ΕΣΕ, Αριστοτέλης Παντελιάδης (METRO) τονίζει: «Η δημιουργία της ΕΣΕ αποτελεί ένα μεγάλο βήμα για τον κλάδο, ο οποίος επιτελεί ένα σημαντικό ρόλο στην ελληνική οικονομία. Είμαι πεπεισμένος ότι η Ένωση θα έχει θετικό αποτύπωμα όχι μόνο για τα σούπερ μάρκετ, αλλά και για τον ίδιο τον καταναλωτή. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που ένα τόσο έμπειρο και καταξιωμένο στέλεχος αναλαμβάνει την ευθύνη της. Ο Απόστολος Πεταλάς θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στην επιτυχία των στόχων της Ένωσης».
Ο πρώτος σύνδεσμος των σούπερ μάρκετ συγκροτήθηκε το 1977 από μία ομάδα επιχειρηματιών του κλάδου οργανωμένου λιανεμπορίου -όπως αποκλήθηκε τότε. Όταν ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος (ΣΕΣΜΕ), τα σούπερ μάρκετ μόλις είχαν αρχίσει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στα μεγάλα αστικά κέντρα. Και μεταξύ των μελών της, προϊόντος του χρόνου, εντάχθηκαν δεκάδες μικρές αλυσίδες που είχαν τοπική δραστηριότητα –καμία αλυσίδα σούπερ μάρκετ εκείνα τα χρόνια δεν είχε πανελλαδικό δίκτυο καταστημάτων. Στην καλύτερη περίπτωση, εκτός της Αττικής να διέθετε καταστήματα σε δύο – τρεις πόλεις ακόμη.
Η Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας με το διακριτικό ακρωνύμιο ΕΣΕ –προφανώς για να μην παραπέμπει στον ΣΕΣΜΕ, που «πέθανε» το 2005- συγκροτήθηκε από μόλις έξι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, τις μεγαλύτερες της ελληνικής αγοράς: Άλφα Βήτα Βασιλόπουλος ΑΕ, Δ. Μασούτης ΑΕ, Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης ΑΕΕ, Lidl Ελλάς, ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ (My market) και Πέντε ΑΕ (Γαλαξίας). Σήμερα, ο κλάδος απασχολεί 100.000 εργαζόμενους και έχει συνολικές πωλήσεις 15 δισ. ευρώ.
Το παράδοξο είναι πως μεταξύ των μελών της νέας ένωσης περιλαμβάνεται η Lidl Hellas, που αποτέλεσε την «πέτρα του σκανδάλου» για τη διάλυση του ΣΕΣΜΕ, με την παραπομπή αρκετών εκ των μελών του στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Πρόκειται για σημεία των καιρών!
Ωστόσο, εκ των έξι ιδρυτικών μελών της ΕΣΕ, τα πέντε υπήρξαν και μέλη του ΣΕΣΜΕ, δεκάδες όμως επιχειρήσεις του κλάδου, ορισμένες μάλιστα εκ των κορυφαίων πρωταγωνιστών του, απουσιάζουν. Και τούτο διότι δεν βρίσκονται ... εν ζωή! Άλλες κατέρρευσαν, πολλές εξαγοράστηκαν.
Επί παραδείγματι, μετά βίας ο κ. Νίκος Βερόπουλος κατόρθωσε να διασώσει τις θυγατρικές του ομίλου στη Βόρειο Μακεδονία και την Σερβία. Ο όμιλος Βερόπουλου δεν ήταν μόνο από τους πρωταγωνιστές για δεκαετίες, αλλά ο Κώστας Βερόπουλος υπήρξε ο μακροβιότερος πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ – ο αδελφός του, Αλέκος, ήταν γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Τροφίμων Ελλάδος, με πρόεδρο τον Παντελή Παντελιάδη, μετέπειτα πρόεδρο του ΣΕΣΜΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διοίκηση του ΣΕΣΜΕ παραιτήθηκε μετά από την καταδικαστική απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού και η νέα διοίκηση εξέλεξε πρόεδρο τον κ. Απόστολο Αλεξάκη, τότε πρόεδρο του ΙΝΚΑ Χανίων – προσφάτως το 60% του ΣΥΝΚΑ, όπως μετονομάστηκε, εξαγοράστηκε από τον κ. Γιάννη Μασούτη. Η Αφοί Βερόπουλοι ΑΕΒΕ εξαγοράστηκε από την Μετρό ΑΕΒΕ. Κι ήταν τυχεροί, διότι η Ατλάντικ ΑΕ της οικογένειας Αποστόλου, δεν μπόρεσε να πουληθεί και οδηγήθηκε στην κατάρρευση, παραχωρώντας καταστήματα στους προμηθευτές της έναντι των οφειλών της, οι οποίοι εν συνεχεία τα πουλούσαν στους άλλους λιανέμπορους. Ένα τεράστιο δίκτυο εκατοντάδων καταστημάτων έκλεισε από την μία μέρα στην άλλη.
Όπως επίσης κατέρρευσε ένας από τους σημαντικότερους ομίλους της ελληνικής αγοράς, ο όμιλος Μαρινόπουλου. Η συγκεκριμένη οικογένεια ήταν αυτή που εισήγαγε τον τύπο του σούπερ μάρκετ στην ελληνική αγορά από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, συνεταιριζόμενη τότε με τον γαλλικό όμιλο Printemps –ήταν ο γνωστός ΡΜ για τους παλαιότερους. Η κατάρρευση του λόγω του μεγέθους ήταν τέτοια, που αν δεν βρισκόταν ο όμιλος Σκλαβενίτη να τον αγοράσει –με «κούρεμα» των οφειλών και υψηλή χρηματοδότηση από τις τράπεζες– θα είχε «τινάξει στον αέρα» μεγάλο μέρος της αγοράς.
Και οι τρεις αυτοί όμιλοι ήταν τα θύματα της επιχειρηματικής τους στρατηγικής οι αντινομίες της οποίας διογκώθηκαν στην περίοδο της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Και δεκάδες μικρού και μεσαίου μεγέθους τοπικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ εξαγοράστηκαν είτε από τον όμιλο Σκλαβενίτη, είτε από την Βασιλόπουλος, είτε από τον όμιλο Παντελιάδη, είτε και από την βορειοελλαδίτικη επιχειρηματική οικογένεια Μασούτη.
Πρόκειται για τους συνετούς του κλάδου, που κατόρθωσαν να επιβιώσουν όχι γιατί δεν έκαναν λάθη, αλλά ίσως γιατί έκαναν τα λιγότερα και προφανώς δεν ήταν σοβαρά ή πιθανόν οι αντιφάσεις τους να ήταν διαχειρίσιμες. Η ουσία είναι πως κατόρθωσαν να νικήσουν τον χρόνο και τους ανταγωνιστές τους, να ηγεμονεύσουν στο ελληνικό λιανεμπόριο και να σχεδιάζει ο καθένας απ΄αυτούς την επόμενη ημέρα της αγοράς με βάση την δική του στρατηγική και με κριτήριο ένα ισχυρό πλαίσιο ανταγωνισμού.
Η ανάγκη πάντως ενός νέου επιχειρηματικού συνδέσμου ήταν εμφανής στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, αλλά έγινε έντονη όταν ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης αποφάσισε να δημιουργήσει το «καλάθι του νοικοκυριού» και έπρεπε να συνομιλήσει με τους εκπροσώπους τουλάχιστον των μεγάλων αλυσίδων.
Έτσι, βρέθηκε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) ως μη όφειλε να παίζει τον ρόλο του επιχειρηματικού συνομιλητή του υπουργείου. Τότε οι συζητήσεις επιταχύνθηκαν, όλοι οι συμμετέχοντες κατανόησαν την αναγκαιότητα αυτή -ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι και η Lidl Hellas αποφάσισε να ενταχθεί στον υπό ίδρυση σύνδεσμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ΕΣΕ μπορούν να είναι μέλη όλα τα νομικά πρόσωπα σούπερ μάρκετ στην ελληνική επικράτεια με δραστηριότητα το λιανεμπόριο και χονδρεμπόριο τροφίμων και καταναλωτικών ειδών, ενώ τα μέλη της χωρίζονται σε τακτικά και συνδεδεμένα, ανάλογα με τον κύκλο εργασιών της εταιρείας.
Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου εξελέγη ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης (METRO ΑΕΒΕ) –είναι μέλος και της διοίκησης του ΣΕΒ, αντιπρόεδρος ο κ. Ιωάννης Μασούτης (Δ. Μασούτης ΑΕ), πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων, γραμματέας ο κ. Κωνσταντίνος Μαυροειδής (Πέντε ΑΕ – Γαλαξίας), ταμίας ο κ. Νίκος Λαβίδας (Άλφα Βήτα Βασιλόπουλος ΑΕ) και μέλη είναι οι κ.κ. Λάμπρος Παπακοσμάς (Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης ΑΕΕ) και Martin Brandenburger (Lidl Ελλάς). Γενικός διευθυντής του συνδέσμου ορίστηκε ο κ. Απόστολος Πεταλάς, μέχρι πρόσφατα διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Fourlis.