Τρεις κοινοπραξίες υπέβαλαν τελικά προσφορά για το τμήμα του Βορείου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) Κίσσαμος Χανίων –Χερσόνησος Ηρακλείου μήκους 157,5 χλμ., που θα κατασκευαστεί με τη μέθοδο της παραχώρησης και αποτελεί το μεγαλύτερο από τα τρία «κομμάτια» του συνολικού έργου.
Προσφορές κατέθεσαν η κοινοπραξία Άκτωρ Παραχωρήσεις – Μυτιληναίος, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ μόνη της και το σχήμα AVAX μαζί με τις γαλλικές εταιρείες Egis και Meridian. Από τις εταιρείες που είχαν προεπιλεγεί δεν κατέθεσε προσφορά η γαλλική Vinci.
Το έργο της παραχώρησης δεν έχει επίσημο προϋπολογισμό αλλά εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 1,5 δισ. ευρώ. Ο κάθε υποψήφιος θα υπολογίσει το κόστος το οποίο δεν αποτελεί κριτήριο και θα το λάβει υπόψη στην προσφορά του.
Δύο είναι τα κριτήρια που θα αναδείξουν τον προτιμητέο επενδυτή: Το πρώτο, που έχει βαρύτητα 35% στην τελική βαθμολογία, είναι το ύψος του ποσού που θα θελήσει να αντλήσει ο υποψήφιος από την κρατική χρηματοδότηση, η οποία ανέρχεται σε περίπου 800 εκατ. ευρώ από πόρους του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. Το δεύτερο, που έχει βαρύτητα 65%, είναι το ποσοστό του διοδίου που επιθυμεί ο υποψήφιος να χρηματοδοτεί το κράτος.
Σημειώνεται πως για πρώτη φορά θα έχουμε «σκιώδη» διόδια. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ένα ποσοστό του διοδίου θα χρηματοδοτείται από το κράτος. Για παράδειγμα, αν η τιμή του διοδίου είναι 2,5 ευρώ και ο υποψήφιος δώσει προσφορά συμμετοχής του κράτους 10%, τότε ο χρήστης θα πληρώνει διόδιο 2,25 ευρώ και τα υπόλοιπα 0,25 ευρώ ο παραχωρησιούχος θα τα λαμβάνει από το κράτος. Προκρίθηκε αυτή η μέθοδος επειδή σύμφωνα με μελέτες οι διελεύσεις δεν έχουν το μέγεθος που θα επέτρεπαν στους παραχωρησιούχους να εκτελέσουν ένα βιώσιμο έργο, γι' αυτό θα έχουν την υποστήριξη του κράτους.
Με βάση τα παραπάνω, προκύπτει ότι προτιμητέος επενδυτής θα είναι εκείνος που θα αντλήσει τη μικρότερη δυνατή κρατική χρηματοδότηση από τα συνολικά 800 εκατ. ευρώ και παράλληλα θα δώσει το μικρότερο ποσοστό διοδίου που επιθυμεί να καλύπτει το κράτος.
Ηλεκτρονικά διόδια χωρίς μπάρες, χρέωση με βάση την απόσταση
Επίσης, ο δρόμος που θα κατασκευαστεί με τη μέθοδο της παραχώρησης θα έχει ηλεκτρονικά διόδια χωρίς μπάρες, με χρέωση βάση της χιλιομετρικής απόστασης που διανύει ο χρήστης.
Σήμερα, διόδια που χρεώνονται βάσει της χιλιομετρικής απόστασης υπάρχουν στην Ολυμπία Οδό, αλλά μόνο για συνδρομητές με πομποδέκτη, ενώ στο τμήμα του ΒΟΑΚ Χανιά-Χερσόνησος Ηρακλείου η χιλιομετρική χρέωση θα ισχύει για όλους.
Αυτός ο τύπος διοδίων έχει δύο μεγάλα πλεονεκτήματα:
- Πρώτον, τα οχήματα δεν θα χρειάζεται να σταματήσουν για τη συναλλαγή διοδίων. Η ελεύθερη αυτή ροή (free flow) θα εξαλείψει τον χρόνο αναμονής των οδηγών και θα βελτιώσει τους χρόνους του ταξιδιού.
- Δεύτερον, θα περιοριστεί η οικονομική επιβάρυνση, αφού οι χρήστες θα χρεώνονται ανάλογα με τα χιλιόμετρα που διανύουν και όχι όπως σήμερα που ένας χρήστης, για παράδειγμα της Αττικής Οδού, πληρώνει 2,8 ευρώ, είτε διανύσει τα 72 χλμ του αυτοκινητόδρομου, είτε βγει στον αμέσως επόμενο κόμβο σε σχέση με τον κόμβο που εισήλθε στον δρόμο.
Το ύψος της χρέωσης θα αποτελέσει αντικείμενο συζητήσεων μεταξύ του υπουργείου Υποδομών και των προεπιλεγέντων για το έργο εργολάβων. Σήμερα υπάρχει ένα σημείο αναφοράς, αυτό της μέσης χιλιομετρικής απόστασης που ισχύει για όλους τους αυτοκινητόδρομους της Ελλάδος (0,063 ευρώ ανά χλμ), ασχέτως αν οι χρήστες πληρώνουν ενιαίο τέλος διοδίου.
Με τη χρήση κάμερας η πιστοποίηση της διαδρομής
Η ακριβής διαδρομή που θα διανύει ένας χρήστης στον οδικό άξονα Χανιά-Χερσόνησος θα πιστοποιείται με τη χρήση κάμερας κατά την είσοδο και έξοδο του δρόμου.
Η χρέωση στο εξωτερικό όπου ισχύει το μέτρο έρχεται αργότερα στους χρήστες. Ο τρόπος της χρέωσης θα καθοριστεί στην πορεία. Επίσης, σύμφωνα με τις πρώτες παρατηρήσεις των εταιρειών που θα διεκδικήσουν την παραχώρηση, απαιτείται και αλλαγή του θεσμικού πλαισίου. Και αυτό επειδή ο δρόμος δεν θα έχει μπαριέρες, εκτιμάται ότι θα υπάρξει πρόβλημα συλλογής διοδίων από παραβάτες, γι' αυτό και θα πρέπει να δημιουργηθεί βάση δεδομένων με πινακίδες ώστε να μπορούν να εντοπιστούν.
Τα άλλα δύο τμήματα του ΒΟΑΚ και οι χρόνοι παράδοσης
Το δεύτερο τμήμα του ΒΟΑΚ, από τη Χερσόνησο μέχρι τη Νεάπολη, μήκους 22,4 χλμ., υλοποιείται μέσω Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) με ανάδοχο την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – Intrakat. Ο προϋπολογισμός ανέρχεται στα 290 εκατ. ευρώ. Το τρίτο τμήμα του «σπονδυλωτού» ΒΟΑΚ είναι το Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος μήκους 14,5 χλμ που κατασκευάζεται ως δημόσιο έργο με ανάδοχο την Άκτωρ και έχει προϋπολογισμό 169 εκατ. ευρώ.
Για το μεγαλύτερο τμήμα του ΒΟΑΚ, το Κίσσαμος Χανίων - Χερσόνησος, θα χρειαστούν 2-3 χρόνια για το οικονομικό κλείσιμο της συμφωνίας και 4-5 χρόνια για την κατασκευή. Δηλαδή ο δρόμος θα δοθεί στην κυκλοφορία το 2030, ενώ τα άλλα δύο τμήματα θα έχουν παραδοθεί αρκετά νωρίτερα, το 2025 και 2026.
Με την ολοκλήρωση του δρόμου, ένα διαχρονικό αίτημα των Κρητικών να αποκτήσουν ένα σύγχρονο οδικό δίκτυο που να εξυπηρετεί τις ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού αλλά και τα εκατομμύρια των τουριστών που επισκέπτονται το νησί γίνεται πραγματικότητα.
Ο σημερινός δρόμος είναι ακατάλληλος για έναν κορυφαίο τουριστικό προορισμό στην Ευρώπη και για μια πλούσια περιφέρεια της Ελλάδος με αυξημένες μεταφορικές απαιτήσεις, όπως είναι η Κρήτη. Κάθε χρόνο λόγω των κακοτεχνιών χάνουν τη ζωή τους δεκάδες συνάνθρωποί μας. Το 2021 σκοτώθηκαν σε τροχαία δυστυχήματα 52 άνθρωποι.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
