Ο βασικός πληθωρισμός μπορεί να αποκλιμακώνεται αλλά οι τιμές των τροφίμων, παρά τα συνεχή μέτρα στήριξης και παρέμβασης από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, παραμένουν στα ύψη, καθιστώντας το έργο των υπεύθυνων χάραξης της οικονομικής πολιτικής όλο και πιο δύσκολο.
Η συνεχιζόμενη αύξηση στις τιμές των τροφίμων μειώνει την αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων αλλά και την κατανάλωση αποτελώντας ένα «βαρίδι» για την οικονομία της περιοχής, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το Bloomberg. Σύμφωνα με το πρακτορείο τα νέα δεδομένα αναγκάζουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να δράσουν, καθώς αρκετά μεγάλο ποσοστό των πολιτών αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες, ενώ την ίδια ώρα απεργίες και κινητοποιήσεις συγκλονίζουν αρκετές χώρες της Γηραιάς Ηπείρου.
Σε ορισμένα μέρη της ευρωζώνης, οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται με ρυθμό που δεν έχει παρατηρηθεί στη μεταπολεμική ιστορία, όπως επισημαίνει σε έκθεσή της η Rabobank, καθώς τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την προηγούμενη εβδομάδα έδειξαν ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη υποχώρησε στο 6,9% τον Μάρτιο. Στη Γαλλία, επιβραδύνθηκε στο 6,6%. Αλλά η αύξηση των τιμών των τροφίμων επιταχύνθηκε σε περίπου 16%. Παρόμοια είναι η ιστορία και στη Γερμανία, όπου ο πληθωρισμός των τροφίμων ξεπερνά το 20%.
Αυτό ωθεί περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εντείνουν τα μέτρα για την αναχαίτιση του ρυθμού αύξησης, πολιτικές που συνήθως ακολουθούνται από χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Η Πορτογαλία κατάργησε τους φόρους σε βασικά είδη, ενώ η Γαλλία πίεσε τα σούπερ μάρκετ να δεχτούν πλήγμα στα περιθώρια κέρδους και η Σουηδία ενίσχυσε τον έλεγχο των παντοπωλείων.
«Δεν πιστεύεις ότι θα συμβεί σε ένα μέρος όπως η Ευρώπη, αλλά με τις τιμές των τροφίμων να αυξάνονται κατά 15-20%, για ορισμένα είδη διατροφής ακόμη περισσότερο, οι κυβερνήσεις γίνονται όλο και πιο νευρικές», σημειώνει ο Άνγκελ Ταλαβέρα, επικεφαλής ευρωπαϊκών οικονομικών στην Oxford Economics. «Ο πληθωρισμός των τροφίμων είναι πραγματικά επιζήμιος και ειδικά με τις εκλογές που έρχονται, εκνευρίζει πολύ τον κόσμο».
Η αντιμετώπιση του πληθωρισμού των τροφίμων είναι πιο περίπλοκη από τις παρεμβάσεις στις πιο ρυθμισμένες αγορές ενέργειας. Πολλαπλοί παράγοντες οδηγούν τις τιμές σε υψηλότερα επίπεδα, από την ξηρασία και τις διαταραχές των εμπορικών ροών μέχρι το κόστος των λιπασμάτων και τις ασθένειες όπως η γρίπη των πτηνών. Επιπλέον, το υψηλότερο κόστος ενέργειας και εργασίας συμπιέζει τους παραγωγούς τροφίμων και τους καλλιεργητές. Παρόλο που η παρέμβαση μέχρι στιγμής είναι μικρή σε σύγκριση με την τεράστια κλίμακα της ενεργειακής στήριξης, εξακολουθεί να σηματοδοτεί αυξανόμενη ανησυχία.
Χωρίς φρένο το ράλι στις τιμές τροφίμων στην Ευρώπη
Συνεχή μέτρα στήριξης
Η Πορτογαλία, όπου οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται περισσότερο από 20% σε ετήσια βάση, θα μειώσει προσωρινά τον φόρο προστιθέμενης αξίας στο μηδέν σε ένα καλάθι βασικών τροφίμων. Είναι η τελευταία χώρα που λαμβάνει τέτοια μέτρα μετά από χώρες όπως η Πολωνία και η Ισπανία.
Στην Ισπανία, τα φορολογικά μέτρα κάλυψαν βασικά είδη διατροφής όπως το ψωμί και το ελαιόλαδο. Αλλά δεν ήταν αρκετά για να ανακόψουν την εκρηκτική άνοδο των τιμών. Αυτό ασκεί πίεση στον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος αντιμετωπίζει εκλογές στο τέλος του έτους, να αυξήσει τα μέτρα.
Η Πολωνία σχεδιάζει να διατηρήσει τον μηδενικό φόρο στα τρόφιμα μέχρι το α’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους και ενδέχεται να τον παρατείνει περαιτέρω. Η κυβέρνηση της Ιταλίας εξετάζει τη μείωση φορολόγησης βασικών ειδών όπως τα ζυμαρικά, το ψωμί και το γάλα.
Τα ανώτατα όρια των τιμών των τροφίμων είναι μια επιθετική παρέμβαση που πολλές κυβερνήσεις δεν επιθυμούν να εφαρμόσουν και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να αποτύχουν, καθώς η Ουγγαρία που το έπραξε δεν είδε τα επιθυμητά αποτελέσματα, μιας και εισήγαγε ανώτατα όρια στις αρχές του 2022, αλλά ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων έχει έκτοτε επιταχυνθεί σε σχεδόν 50%.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επέκρινε τον περασμένο μήνα τα μέτρα που αποσβένουν τη μετακύλιση των αυξήσεων των τιμών ως «μη βέλτιστα», επειδή είναι ακριβά και ωφελούν ακόμη και εκείνους που δεν τα χρειάζονται πραγματικά. Οι στοχευμένες πολιτικές στήριξης είναι ο «πιο οικονομικά αποδοτικός τρόπος για την ανακούφιση των ευάλωτων νοικοκυριών», ανέφεραν οι οικονομολόγοι του Ταμείου.
Για πολλές κυβερνήσεις, η πρόκληση είναι να βρουν πώς να προστατεύσουν τους καταναλωτές χωρίς να στρεβλώσουν τις αγορές. Στη Γαλλία, όπου η εκτίναξη του κόστους των τροφίμων συνέβαλε στην αύξηση του πληθωρισμού σε ιστορικά υψηλά τον Φεβρουάριο, ο πρόεδρος Εμ. Μακρόν δέχεται πρόσθετη πίεση από τις μαζικές διαμαρτυρίες κατά των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων. Η κυβέρνησή του έχει διαπραγματευτεί μια συμφωνία με τα σούπερ μάρκετ που τους επιτρέπει να προβάλλουν τις ευκαιρίες με ένα επίσημο αυτοκόλλητο στα χρώματα της εθνικής σημαίας σε μειωμένες τιμές βασικών ειδών. Εκτιμά ότι οι εταιρείες θα δεχθούν πλήγμα στο περιθώριο κέρδους ύψους πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε διάστημα τριών μηνών.
Η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Πορτογαλίας συνεργάζεται επίσης με τους εμπόρους λιανικής πώλησης και τους παραγωγούς τροφίμων για να προσπαθήσει να μειώσει τις τιμές. Η Modelo Continente, η μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ της χώρας, δήλωσε ότι είναι πρόθυμη να δεχτεί χαμηλότερα περιθώρια κέρδους για να απορροφήσει μέρος των αυξήσεων που ανάγκασαν τους πελάτες να περιορίσουν τις δαπάνες τους.
Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα το υπ. Ανάπτυξης προσπαθεί να συγκρατήσει την άνοδο των τιμών με το «καλάθι του νοικοκυριού» στο οποίο περιλαμβάνονται τόσο βασικά είδη διατροφής όσο και σειρά άλλων προίόντων.
Αύξηση των ελέγχων
Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Πορτογαλία έχουν γίνει στόχος ελέγχων τιμών, ενώ η Ισπανία έχει ξεκινήσει μηνιαίες συναντήσεις με καταστήματα, εταιρείες μεταφορών και παραγωγούς τροφίμων για να διασφαλίσει ότι οι μειώσεις φόρων μεταφράζονται σε χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές.
Στη Σουηδία, οι παντοπώλες αντιμετώπισαν αυξημένο έλεγχο μετά τα στοιχεία που έδειξαν ότι οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται με τον ταχύτερο ρυθμό από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Αυτό προκάλεσε εκκλήσεις για ανώτατα όρια τιμών και οι τρεις μεγαλύτεροι έμποροι τροφίμων κλήθηκαν από τον υπουργό Οικονομικών της χώρας.
Καθώς σχεδόν το 90% του σουηδικού τομέα τροφίμων κυριαρχείται από τρεις μόνο λιανοπωλητές, η κυβέρνηση θα ενισχύσει τη χρηματοδότηση του εθνικού παρατηρητηρίου ανταγωνισμού. Η Νορβηγία προβαίνει σε παρόμοιες κινήσεις και δήλωσε ότι ο εποπτικός της φορέας θα αποκτήσει «μεγαλύτερη δύναμη» για να παρεμβαίνει «νωρίτερα και ευρύτερα όπου βλέπει προβλήματα ανταγωνισμού».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
