Στην προαναγγελθείσα αύξηση επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, ανεξάρτητα από τα προβλήματα τόσο στις αμερικανικές τράπεζες όσο και στην Credit Suisse, προχωρά η ΕΚΤ, τονίζοντας ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ οι επόμενες αυξήσεις επιτοκίων θα εξαρτηθούν από την πορεία των στοιχείων που θα έχει στην κατοχή της.
Σε πλήρη, λοιπόν, αντίθεση με την ανακοίνωση μετά τη συνεδρίαση του Φεβρουαρίου η ΕΚΤ δεν προαναγγέλλει τις επόμενες κινήσεις της, με τις αγορές να εκτιμούν ότι το πιθανότερο είναι πως οι επόμενες αυξήσεις θα είναι της τάξης του 0,25%, εκτός φυσικά εάν υπάρξει κάποιο απρόοπτο.
Μετά και τη σημερινή αύξηση το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων διαμορφώνονται σε 3,50%, 3,75% και 3,00% αντίστοιχα, με ισχύ από τις 22 Μαρτίου 2023.
Παράλληλα η ΕΚΤ αφήνει να εννοηθεί ότι έως ένα βαθμό θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να στηρίξει το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης, τονίζοντας στην ανακοίνωσή της ότι «το Διοικητικό Συμβούλιο παρακολουθεί στενά τις τρέχουσες εντάσεις στην αγορά και είναι έτοιμο να αντιδράσει, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο, για τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στη ζώνη του ευρώ. Ο τραπεζικός τομέας της ζώνης του ευρώ είναι ανθεκτικός, με ισχυρή κεφαλαιακή θέση και ρευστότητα. Σε κάθε περίπτωση, η εργαλειοθήκη πολιτικής της ΕΚΤ είναι πλήρως εξοπλισμένη ώστε να παρέχει στήριξη ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ, αν χρειαστεί, και να διατηρεί την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής».
Οι εκτιμήσεις για ανάπτυξη - πληθωρισμό
Επιπρόσθετα δημοσιοποιούνται και οι νέες εκτιμήσεις για την πορεία ανάπτυξης και πληθωρισμού. Βάσει αυτών οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 5,3% το 2023, στο 2,9% το 2024 και στο 2,1% το 2025. Ταυτόχρονα, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές. Ο δομικός πληθωρισμός (χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα) συνέχισε να αυξάνεται τον Φεβρουάριο και οι επιτελείς της ΕΚΤ αναμένουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 4,6% το 2023, δηλαδή υψηλότερα από ό,τι προέβλεπαν οι προβολές του Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια, αναμένεται να υποχωρήσει στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% το 2025, καθώς οι ανοδικές πιέσεις από τα σοκ της προσφοράς του παρελθόντος και την επαναλειτουργία της οικονομίας εξασθενούν και καθώς η αυστηρότερη νομισματική πολιτική περιορίζει όλο και περισσότερο τη ζήτηση.
Οι βασικές προβολές για την ανάπτυξη το 2023 έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω σε 1,0% κατά μέσο όρο, ως αποτέλεσμα τόσο της μείωσης των τιμών της ενέργειας όσο και της μεγαλύτερης ανθεκτικότητας της οικονομίας στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Στη συνέχεια, οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ αναμένουν ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί περαιτέρω, στο 1,6%, τόσο το 2024 όσο και το 2025, υποστηριζόμενη από μια εύρωστη αγορά εργασίας, τη βελτίωση της εμπιστοσύνης και την ανάκαμψη των πραγματικών εισοδημάτων. Ταυτόχρονα, η ανάκαμψη της ανάπτυξης το 2024 και το 2025 είναι ασθενέστερη από ό,τι προβλεπόταν τον Δεκέμβριο, λόγω της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Ο πληθωρισμός προβλέπεται να παραμείνει πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης, σύμφωνα με την αποφασιστικότητά του να διασφαλίσει την έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%.
Το αυξημένο επίπεδο αβεβαιότητας ενισχύει τη σημασία μιας προσέγγισης που εξαρτάται από τα δεδομένα στις αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια πολιτικής, οι οποίες θα καθορίζονται από την εκτίμησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο παρακολουθεί στενά τις τρέχουσες εντάσεις στις αγορές και είναι έτοιμο να αντιδράσει, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο, για τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στη ζώνη του ευρώ. Ο τραπεζικός τομέας της ζώνης του ευρώ είναι ανθεκτικός, με ισχυρή κεφαλαιακή θέση και ρευστότητα. Σε κάθε περίπτωση, η εργαλειοθήκη πολιτικής της ΕΚΤ είναι πλήρως εξοπλισμένη ώστε να παρέχει στήριξη ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ, αν χρειαστεί, και να διατηρεί την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
Οι νέες μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ ολοκληρώθηκαν στις αρχές Μαρτίου πριν από την πρόσφατη εμφάνιση των εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ως εκ τούτου, οι εντάσεις αυτές συνεπάγονται πρόσθετη αβεβαιότητα γύρω από τις βασικές εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη. Πριν από αυτές τις τελευταίες εξελίξεις, η βασική πορεία του γενικού πληθωρισμού είχε ήδη αναθεωρηθεί προς τα κάτω, κυρίως λόγω της μικρότερης συμβολής των τιμών της ενέργειας από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως.
Το προσωπικό της ΕΚΤ βλέπει τώρα ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 5,3% το 2023, στο 2,9% το 2024 και στο 2,1% το 2025. Ταυτόχρονα, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα συνέχισε να αυξάνεται τον Φεβρουάριο και οι επιτελείς της ΕΚΤ αναμένουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 4,6% το 2023, δηλαδή υψηλότερα από ό,τι προέβλεπαν οι προβολές του Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια, αναμένεται να υποχωρήσει στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% το 2025, καθώς οι ανοδικές πιέσεις από τα σοκ της προσφοράς του παρελθόντος και την επαναλειτουργία της οικονομίας εξασθενούν και καθώς η αυστηρότερη νομισματική πολιτική περιορίζει όλο και περισσότερο τη ζήτηση.
Οι βασικές προβολές για την ανάπτυξη το 2023 έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω σε 1,0% κατά μέσο όρο, ως αποτέλεσμα τόσο της μείωσης των τιμών της ενέργειας όσο και της μεγαλύτερης ανθεκτικότητας της οικονομίας στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Στη συνέχεια, οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ αναμένουν ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί περαιτέρω, στο 1,6%, τόσο το 2024 όσο και το 2025, υποστηριζόμενη από μια εύρωστη αγορά εργασίας, τη βελτίωση της εμπιστοσύνης και την ανάκαμψη των πραγματικών εισοδημάτων. Ταυτόχρονα, η ανάκαμψη της ανάπτυξης το 2024 και το 2025 είναι ασθενέστερη από ό,τι προβλεπόταν τον Δεκέμβριο, λόγω της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης. Συνεπώς, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 3,50%, 3,75% και 3,00% αντίστοιχα, με ισχύ από τις 22 Μαρτίου 2023.
Πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων (APP) και πρόγραμμα αγοράς έκτακτης ανάγκης για πανδημία (PEPP)
Το χαρτοφυλάκιο του APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει όλες τις πληρωμές κεφαλαίου από τίτλους που λήγουν. Η μείωση θα ανέρχεται σε 15 δισεκ. ευρώ ανά μήνα κατά μέσο όρο μέχρι το τέλος Ιουνίου 2023 και ο επόμενος ρυθμός της θα καθοριστεί με την πάροδο του χρόνου.
Όσον αφορά το PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο προτίθεται να επανεπενδύσει τις πληρωμές κεφαλαίου από τους τίτλους που λήγουν και αγοράζονται στο πλαίσιο του προγράμματος τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική μετακύλιση του χαρτοφυλακίου του PEPP θα διαχειρίζεται έτσι ώστε να αποφεύγεται η παρεμβολή στην κατάλληλη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στην επανεπένδυση των ληξιπρόθεσμων αποπληρωμών στο χαρτοφυλάκιο του PEPP, με σκοπό την αντιμετώπιση των κινδύνων για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείζονται στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά τον τρόπο με τον οποίο οι στοχευμένες δανειοδοτικές πράξεις συμβάλλουν στη χάραξη της νομισματικής του πολιτικής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που διαθέτει στο πλαίσιο της εντολής του για να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στο στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διατηρήσει την ομαλή λειτουργία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Η εργαλειοθήκη πολιτικής της ΕΚΤ είναι πλήρως εξοπλισμένη για την παροχή στήριξης ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ, εάν χρειαστεί. Επιπλέον, το μέσο προστασίας της μετάδοσης είναι διαθέσιμο για την αντιμετώπιση αδικαιολόγητων, άτακτων δυναμικών της αγοράς που συνιστούν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώσει αποτελεσματικότερα την εντολή του για τη σταθερότητα των τιμών.