Θα... βρέξει επιδοτήσεις 2 δισ. το 2023 για εξοικονόμηση - φωτοβολταϊκά

Χρονιά ενεργειακής αναβάθμισης και εξοικονόμησης για χιλιάδες νοικοκυριά αλλά και επιχειρήσεις προβλέπεται το 2023 με τα πολλά διαφορετικά προγράμματα επιδότησης για ενεργειακές παρεμβάσεις που αναμένεται να εκκινήσουν μέσα στους επόμενους μήνες. Συνολικά, έξι διαφορετικά προγράμματα που πρόκειται να προκηρυχθούν εντός του 2023 πρόκειται να δώσουν μεγάλη ώθηση σε έργα ενεργειακής αναβάθμισης αλλά και αυτοπαραγωγής και αποθήκευσης εντός του επόμενου έτους.

Ειδικότερα, τρία προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης για νοικοκυριά αλλά και επιχειρήσεις πρόκειται να ανοίξουν για αιτήσεις εντός του πρώτου τριμήνου του 2023. Μαζί με τις επιδοτήσεις για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στέγης, τα συνολικά κονδύλια που θα κινητοποιηθούν από την κυβέρνηση θα ανέλθουν σε 2 δισ. ευρώ.

Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις

Επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και του εξοπλισμού μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από τους κλάδους του εμπορίου, των υπηρεσιών και του τουρισμού εντάσσονται στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Επιχειρώ» ύψους 200 εκατ. ευρώ που αναμένεται να προκηρυχθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Οι έως σήμερα εκτιμήσεις θέλουν από το σύνολο των επιδοτούμενων επιχειρήσεων οι 8.500 να είναι μικρές και οι 1.200 μεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις από διαφορετικούς παραγωγικούς τομείς

Σύμφωνα με το προσχέδιο του Οδηγού του προγράμματος, η εξοικονόμηση αναμένεται να προκύψει από:

1. την ενεργειακή αναβάθμιση της κτιριακής υποδομής με παρεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος, αναβάθμιση εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, αναβάθμιση συστημάτων ψύξης/θέρμανσης, αναβάθμιση ή και ένταξη νέων υλικών και εξοπλισμού για τη μείωση των απωλειών ενέργειας, αναβάθμιση εξοπλισμού φωτισμού, κλπ, και
2. την εγκατάσταση και πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης ενέργειας και διατάξεων αυτοματισμού.

Για τους κλάδους Εμπορίου και Υπηρεσιών ενισχύονται έργα συνολικού προϋπολογισμού ύψους επένδυσης έως 100.000 ευρώ, ενώ για τον κλάδο του Τουρισμού τα όρια προϋπολογισμού ύψους επένδυσης είναι από 50.000 έως και 500.000 ευρώ. Η διάρκεια υλοποίησης κάθε πρότασης, δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 18 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης της πρότασης.

Επιλέξιμες επεμβάσεις είναι ενδεικτικά οι ακόλουθες:

• επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιριακού κελύφους όπως θερμομόνωση αδιαφανών δομικών στοιχείων, αντικατάσταση διαφανών δομικών στοιχείων, εγκατάσταση συστημάτων σκίασης,
• επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης συστήματος φωτισμού, εσωτερικού και εξωτερικού, όπως αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων από νέα τεχνολογίας LED, εγκατάσταση αυτοματισμών σύζευξης τεχνητού με φυσικό φωτισμό, εγκατάσταση αυτοματισμών μείωσης κατανάλωσης λόγω απουσίας / παρουσίας χρηστών,
• επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα θέρμανσης χώρων όπως αντικατάσταση λεβήτων από αντλίες θερμότητας, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση τερματικών μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες,
• επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ψύξης χώρων όπως αντικατάσταση ψυκτών από νεότερης τεχνολογίας αντλίες θερμότητας ή ψύκτες, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση τερματικών μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες,
• επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα αερισμού χώρων όπως αντικατάσταση Κ.Κ.Μ. από νεότερης τεχνολογίας που διαθέτουν ανάκτηση της ενέργειας του απορριπτόμενου αέρα, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση ανεμιστήρων μονάδων από νέες ενεργειακά αποδοτικότερους που ελέγχονται από ηλεκτρονικές διατάξεις (inverters),
• επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ζεστού νερού χρήσης όπως αντικατάσταση λεβήτων από αντλίες θερμότητας, ενίσχυση θερμομόνωσης δικτύων διανομής, αντικατάσταση μονάδων αποθήκευσης από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες,
• επεμβάσεις εγκατάστασης συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως ηλιοθερμικά συστήματα, φωτοβολταϊκά συστήματα, συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, μικρές ανεμογεννήτριες και γεωθερμικές Α/Θ συμπεριλαμβανομένων των γεωεναλλακτών,
• εγκατάσταση συστήματος αυτοματισμού, ελέγχου και διαχείρισης σε τοπικό αλλά σε κεντρικό επίπεδο
• συστήματα βελτίωσης ποιότητας ισχύος

Οι επενδύσεις που θα γίνουν πρέπει να εξασφαλίζουν μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων (CO2) τουλάχιστον κατά 35%, εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας τουλάχιστον κατά 35% και αναβάθμιση της ενεργειακής κατηγορίας βάσει ΠΕΑ τουλάχιστον κατά τρείς ενεργειακές τάξεις σε σχέση με την υπάρχουσα κατάταξη.

Εξοικονομώ - Ανακαινίζω για Νέους

Στόχος του προγράμματος με προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ που καλύπτει επιλέξιμες δαπάνες έως 35.000 ευρώ, για την ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση κατοικίας είναι η εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 30%. Το κυβερνητικό επιτελείο εκτιμάει ότι μέσω του προγράμματος αυτού θα επιδοτηθούν 20.000 νέοι ηλικίας από 18 έως 39 ετών να αναβαθμίσουν ενεργειακά και να ανακαινίσουν την κατοικία τους.

Το πρόγραμμα χωρίζεται σε δύο ενότητες:

1. Το «Εξοικονομώ για Νέους», που περιλαμβάνει παρεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης, όπως αντικατάσταση κουφωμάτων, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης – ψύξης, συστήματα παροχής ζεστού νερού χρήσης και smart home.
2. Το «Ανακαινίζω για Νέους», που περιλαμβάνει παρεμβάσεις ανακαίνισης, όπως ανακαίνιση χώρων μπάνιου και κουζίνας, αντικατάσταση πόρτας εισόδου, αντικατάσταση και επισκευή ηλεκτρολογικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων αλλά και πατωμάτων. Βασική προϋπόθεση για την ένταξη στο σκέλος του «Ανακαινίζω» είναι η ένταξη πρώτα στο σκέλος «Εξοικονομώ».

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν όλοι οι νέοι που έχουν γεννηθεί από 01/01/1984 έως και 31/12/2005, με οικογενειακό εισόδημα έως 50.000 ευρώ για την ένταξή τους στο «Εξοικονομώ» και έως 20.000 ευρώ για την ένταξή τους στο «Ανακαινίζω».

Επιπλέον, οι δικαιούχοι θα πρέπει να είναι:

• Ιδιοκτήτες του ακινήτου, με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα και να το ιδιοκατοικούν, ή να είναι πλήρεις κύριοι, ή επικαρπωτές και το εκμισθώνουν, για να ενταχθούν στο «Εξοικονομώ για Νέους».
• Ιδιοκτήτες του ακινήτου κατά πλήρη κυριότητα και ποσοστού 100% για να ενταχθούν στο «Ανακαινίζω για Νέους».

Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους» καλύπτει επιλέξιμες δαπάνες έως 35.000 ευρώ, για την ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση κατοικίας. Ειδικότερα:

1. Επιλέξιμος προϋπολογισμός «Εξοικονομώ για Νέους»: Έως 25.000 ευρώ.

Το πρόγραμμα καλύπτει από 45% έως 90% του ποσού των επιλέξιμων ενεργειακών παρεμβάσεων, ενώ το υπόλοιπο ποσό μπορεί να καλυφθεί από άτοκο δάνειο.

2. Επιλέξιμος προϋπολογισμός «Ανακαινίζω για Νέους»: Έως 10.000 ευρώ.

Το πρόγραμμα καλύπτει έως και το 30% του ποσού των επιλέξιμων παρεμβάσεων ανακαίνισης ενώ το υπόλοιπο ποσό μπορεί να καλυφθεί από χαμηλότοκο δάνειο έως 7.000 ευρώ. Το ποσοστό της επιδότησης είναι κλιμακωτό, ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία που εντάσσεται ο αιτών.

Μια κατοικία, για να κριθεί επιλέξιμη, θα πρέπει να είναι μονοκατοικία ή μεμονωμένο διαμέρισμα και να:

• Υφίσταται νόμιμα.
• Μην έχει κριθεί κατεδαφιστέο.
• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.
• Να έχει καταταγεί σε κατηγορία ενεργειακής κλάσης χαμηλότερη ή ίση της Γ΄, βάση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ).

Στόχος του προγράμματος είναι η εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 30% και η αναβάθμιση της ενεργειακής κατηγορίας βάσει ΠΕΑ κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές τάξεις σε σχέση με την υφιστάμενη κατάταξη.  Η υποβολή και η διαχείριση των αιτήσεων στο Πρόγραμμα θα γίνεται σε πλατφόρμα του ΥΠΕΝ. 

Νέο Εξοικονομώ

Τον Απρίλιο του 2023 αναμένεται να ανοίξει για αιτήσεις το νέο Εξοικονομώ με προϋπολογισμό 750 εκατ. ευρώ και στόχο ολοκλήρωσης το 2025. Το πρόγραμμα βρίσκεται στη λίστα των σχεδιαζόμενων πράξεων στρατηγικής σημασίας στο Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Κλιματική Αλλαγή» του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027.

Όπως και στον προηγούμενο κύκλο αναμένεται να διατηρηθεί ο στόχος για εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε κατοικία και για την άνοδο τριών ενεργειακών κλάσεων μετά τις παρεμβάσεις του προγράμματος. Υπενθυμίζεται ότι στον  προηγούμενο κύκλο για πρώτη φορά είχε εισαχθεί το σύστημα της ένταξης με κοινωνικά κριτήρια στο πρόγραμμα, κατεύθυνση που φαίνεται πως θα ακολουθηθεί και στο νέο.

Παρ’ ότι ο Οδηγός του προγράμματος δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα, δεν αναμένεται να έχει μεγάλες διαφορές από αυτά που ίσχυαν στον προηγούμενο κύκλο. Πιο συγκεκριμένα:

Για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, μονοκατοικιών και διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε Πολυκατοικία, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης ανά εισοδηματική κατηγορία οριζόταν ως εξής:

• Ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό έως 10.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 75% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 10.000 ευρώ και οικογενειακό έως 20.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 70% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 20.000 ευρώ και οικογενειακό έως 30.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 55% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 30.000 ευρώ και οικογενειακό έως 40.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 45% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα έως 50.000 ευρώ και οικογενειακό έως 60.000 ευρώ: το ποσοστό επιχορήγησης σε περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης είναι 40% και σε περιπτώσεις ενοικίασης ή δωρεάν παραχώρησης είναι 40%.

Για αιτήσεις Πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της Πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.

Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του Ωφελούμενου.

Ώθηση στην αυτοπαραγωγή με σημαντικές επιδοτήσεις

Παράλληλα, τρία στοχευμένα προγράμματα για την προώθηση της αυτοπαραγωγής και της αποθήκευσης ενέργειας, με συνολικό προϋπολογισμό που αυξήθηκε σε 700 εκατ. ευρώ και απευθύνονται σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και Δήμους αναμένονται μέσα στο επόμενο διάστημα.

Πιο αναλυτικά, στις αρχές του 2023 πρόκειται να δημοσιευθεί ο οδηγός για το  πρόγραμμα των 250.000 φωτοβολταϊκών έως 10 kW προβλέπεται επιδότηση 30% ή 60% . Αυτά θα διαιρεθούν ως εξής: 100.000 αφορούν σε εγκαταστάσεις σε κατοικίες, 75.000 σε στέγες επιχειρήσεων και 75.000 σε στέγες αγροτικών εκμεταλλεύσεων. 

Ο σχετικός οδηγός του προγράμματος που αναμενόταν στα τέλη του Νοεμβρίου ακόμα  δεν έχει κυκλοφορήσει, ωστόσο έχει γίνει γνωστό ότι η επιδότηση έως 60% θα αφορά σε έργα που συνδυάζουν και αποθήκευση με μπαταρίες, ενώ για την εγκατάσταση μόνο φωτοβολταϊκών η επιδότηση θα φθάνει έως το 30%. 

Παράλληλα, δρομολογείται η παροχή 160 εκατ. για φωτοβολταϊκά αυτοπαραγωγής σε επιχειρήσεις και κυρίως σε ενεργοβόρους καταναλωτές και άλλων 100 εκατ. ευρώ σε ενεργειακές κοινότητες των δήμων προκειμένου να μειώσουν το κόστος της ενεργειακής κατανάλωσης του δήμου και να στηρίξουν ευάλωτους καταναλωτές.