Σε ετοιμότητα παραμένει η Ευρώπη μετά την ανακοίνωση της Ρωσίας ότι σταματάει επ’ αόριστον τις ροές φυσικού αερίου αν δεν αρθούν οι κυρώσεις, ενώ η ελληνική κυβέρνηση φέρνει στην πρώτη γραμμή των πρωτοβουλιών της την εξοικονόμηση ενέργειας και είναι πιθανό αύριο να γίνουν σχετικές ανακοινώσεις για τη βιομηχανία και τον δημόσιο τομέα.
Ανοδικά κινήθηκαν οι αγορές φυσικού αερίου και ρεύματος, χωρίς ωστόσο να σημειωθεί κάποιο πρωτοφανές ράλι, ενώ η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε στον ρωσικό εκβιασμό, υπογραμμίζοντας πως η «Ευρώπη θα επικρατήσει». Σχέδια για στήριξη των πολιτών, παρέμβαση στην αγορά και περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας προετοιμάζει η ΕΕ αλλά και τα κράτη – μέλη ξεχωριστά.
Ανεβάζοντας την πίεση προς την Ευρώπη, η Μόσχα ανακοίνωσε ότι σταματάει τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ενώ ο εκπρόσωπος του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, εξαπέλυσε ευθεία επίθεση κατά της ΕΕ για τις κυρώσεις που έχει επιβάλει προς τη Ρωσία με το Κρεμλίνο να σημειώνει πως οι ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη δεν θα ξαναρχίσουν πλήρως, έως ότου η «συλλογική Δύση» άρει τις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Άμεση ήταν η απάντηση από την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που τόνισε ότι ο Πούτιν χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο μειώνοντας την προσφορά και χειραγωγώντας τις ενεργειακές αγορές, αλλά, όπως είπε «θα αποτύχει. Η Ευρώπη θα επικρατήσει». Αναφερόμενη στις κινήσεις που κάνει η Κομισιόν τόνισε ότι ετοιμάζει προτάσεις για να βοηθήσει ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές της ενέργειας.
Πιο αναλυτικά, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα έχει ως στόχο:
- Μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας
- Ανώτατο όριο τιμής στο ρωσικό φυσικό αέριο
- Στήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και επιχειρήσεων με έσοδα από τον ενεργειακό τομέα
- Ενεργοποίηση υποστήριξης σε παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ρευστότητας που συνδέονται με την αστάθεια.
Σε αυτό το «πολεμικό περιβάλλον» η τιμή του φυσικού αερίου σημείωσε σημαντικές διακυμάνσεις με αύξηση έως και 30% στα 290 ευρώ ανά μεγαβατώρα για να κλείσει τελικά στα 240 ευρώ ανά μεγαβατώρα, με άνοδο 11,8%. Ισχυρές ήταν και οι πιέσεις και στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος με την τιμή της μεγαβατώρας για σήμερα στη χώρα μας να διαμορφώνεται στα 505 ευρώ με άνοδο 11,37%.
Έως σήμερα, οι πιέσεις αυτές της Ρωσίας έχουν οδηγήσει στην αύξηση έως και 400% στις τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου από τον περασμένο Αύγουστο σπρώχνοντας ανοδικά και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και οδηγώντας σε ασφυξία νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ωστόσο, και αντίθετα με τον πανικό που είχε προκαλέσει η προηγούμενη, δεκαήμερη διακοπή των ροών του Nord Stream 1 τον Ιούλιο, οι αγορές δείχνουν πλέον μεγαλύτερη αντοχή αναμένοντας και τις κινήσεις που θα κάνει η ΕΕ το επόμενο διάστημα. Σημαντική δικλείδα ασφαλείας αποτελεί και το γεγονός, επίσης, πως η Ένωση έχει καταφέρει να πιάσει ήδη τα επίπεδα αποθήκευσης φυσικού αερίου που στόχευε να φτάσεις στις αρχές της χειμερινής σεζόν. Στο σύνολό της η ΕΕ βρίσκεται ήδη στο 80,17% της αποθηκευτικής της ικανότητας, πάνω από τον στόχο του 80% που είχε τεθεί για την 1η Οκτωβρίου ενώ στη Γερμανία το ποσοστό αυτό φθάνει στο 83,65%.
Ποιες οι προτάσεις στο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας
Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν επιλογές για τον περιορισμό των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας, των ανώτατων ορίων τιμών του φυσικού αερίου και των πιστωτικών γραμμών έκτακτης ανάγκης για συμμετέχοντες στην ενεργειακή αγορά, σύμφωνα με έγγραφο που είδε το Reuters. Κατά τη συνεδρίαση στις 9 Σεπτεμβρίου θα συζητηθούν επείγοντα μέτρα σε όλο το μπλοκ για να ανταποκριθούν στην αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, οι υπουργοί θα εξετάσουν επιλογές που περιλαμβάνουν πλαφόν στην τιμή του εισαγόμενου φυσικού αερίου, ανώτατο όριο τιμής για το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή προσωρινή κατάργηση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου από το σημερινό σύστημα της ΕΕ για τον καθορισμό των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Οι υπουργοί θα εξετάσουν, επίσης, το ενδεχόμενο να προσφέρουν επείγουσα «υποστήριξη πανευρωπαϊκών πιστωτικών γραμμών» για ενεργειακές εταιρείες.
«Οι απαιτήσεις περιθωρίου για τα futures έχουν αυξηθεί ανάλογα με τις ανοδικές ημερήσιες διακυμάνσεις των τιμών. Αυτό καθιστά σχεδόν αδύνατο για έναν αυξανόμενο αριθμό εταιρειών να διατηρήσουν ανοιχτές τις θέσεις αντιστάθμισης κινδύνου, προκαλώντας την απόσυρσή τους από τις προθεσμιακές αγορές», αναφέρεται στο έγγραφο της ΕΕ.
Παράλληλα, θα εξεταστούν προτάσεις για περικοπές κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ και ανώτατο όριο τιμής ρεύματος για γεννήτριες που δεν λειτουργούν με φυσικό αέριο. Οι υπουργοί ενέργειας της ΕΕ θα συζητήσουν, επίσης, πιθανό πλαφόν στα όρια περιθωρίου που μπορούν να ζητήσουν οι ενεργειακές ανταλλαγές και μια προσωρινή αναστολή των ευρωπαϊκών αγορών παραγώγων ενέργειας.
Πώς προετοιμάζεται η Ελλάδα
Χθες πραγματοποιήθηκε και σύσκεψη της Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεων του Υπουργείου Ενέργειας υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. Κατά τη σύσκεψη αναλύθηκαν οι πρόσφατες εξελίξεις στη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας φυσικού αερίου, αξιολογήθηκαν οι πρωτοβουλίες και οι δράσεις της κυβέρνησης για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου, ενώ διερευνήθηκαν και τα βασικά σενάρια τροφοδοσίας για τους υπόλοιπους μήνες του φθινοπώρου και τον χειμώνα.
Αναλυτικά οι κινήσεις της κυβέρνησης στον τομέα αυτό αναμένεται να ανακοινωθούν στη ΔΕΘ, ενώ, εκτός απροόπτου, αύριο αναμένεται να παρουσιαστούν τα νέα σχέδια της κυβέρνησης για την εξοικονόμηση ενέργειας από τη βιομηχανία και τον δημόσιο τομέα.
Τις τελευταίες ημέρες το ενδιαφέρον έχει εστιαστεί και σε πληροφορίες που ήθελαν τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα να έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις με τρεις από τις πλέον ενεργοβόρες βιομηχανίες, Αλουμίνιον της Ελλάδος, ΤΙΤΑΝ, ΒΙΟΧΑΛΚΟ ζητώντας να συμβάλλουν στον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας τους επόμενους μήνες χωρίς ωστόσο να επιβαρυνθούν από ενδεχόμενη μείωση της παραγωγής οι εργαζόμενοι. Για το σκοπό αυτό, εξετάζεται μια μείωση κατανάλωσης κατά 15% από τη βιομηχανία με δημιουργία μηχανισμού αποζημίωσής της από το κράτος.
Παράλληλα, το ΥΠΕΝ ετοιμάζει και επικοινωνιακή καμπάνια που θα απευθύνεται στους πολίτες προκειμένου να αποκτήσουν καθημερινές συνήθειες που οδηγούν σε μείωση της κατανάλωσης.