Σήμα κινδύνου εκφράζει ο κλάδος την αιολικών για την πορεία της αγοράς ενέργειας και την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης. Την ημέρα που στη Βουλή συζητιόταν το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη β’ φάση της αδειοδότησης των ΑΠΕ που επιδιώκει να απλοποιήσει τις διαδικασίες και να επιταχύνει την ενεργειακή μετάβαση, ο ΕΣΗΑΠΕ και η ΕΛΕΤΑΕΝ σε κοινή δημοσιογραφική εκδήλωση έκαναν λόγο για την ανάγκη ενός νέου «νομοσχεδίου σκούπα» που θα λύσει καίρια προβλήματα της αγοράς ενέργειας και θα επιταχύνει στην ουσία τη διείσδυση των φθηνότερων ΑΠΕ με ένα λελογισμένο τρόπο αποφεύγοντας την ενεργειακή μονοκαλλιέργεια με την πλήρη επικράτηση των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων.
«Πρόκειται για κατάμαυρο κατήφορο και όχι για ενεργειακή μετάβαση» σημείωσε ο πρόεδρος του ΕΣΗΑΠΕ, κ. Γιώργος Περιστέρης τονίζοντας ότι είναι δικαιολογημένη η ανησυχία του κόσμου για τις τιμές της ενέργειας που επιβαρύνουν σημαντικά τους ευάλωτους καταναλωτές μη επιτρέποντάς τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. «Ακούμε συχνά για το ποιος φταίει για το φαινόμενο και για το αν είναι εισαγόμενο ή όχι. Το μόνο που αποσιωπάται είναι εάν υπάρχει ευθύνη και της ελληνικής κοινωνίας. Αν ήταν υποχρεωτικό και προδιαγεγραμμένο ότι θα περνούσαμε αυτό που περνάμε ή αν μπορούσαμε να το αποφύγουμε» τόνισε ο κ. Περιστέρης σημειώνοντας πως αν ήταν ξεκάθαρη η βούληση της κοινωνίας και δεν είχε επιβραδυνθεί η πράσινη μετάβαση θα είχαμε κόστος κάτω από 70-80 ευρώ / μεγαβατώρα και πολύ καλύτερο ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών. Όπως είπε, κινδυνεύουμε να εμποδίσουμε και άλλο τη μετάβαση αυτή με τη συμμετοχή των εισαγόμενων καυσίμων να καταγράφει αλματώδη αύξηση. Είναι ενδεικτικό ότι το φυσικό αέριο που αντιπροσώπευε το 17% του ενεργειακού μείγματος το 2015 έφθασε το περασμένο έτος στο 42%. «Αν είχαμε κάνει την ενεργειακή μετάβαση οι τιμές θα ήταν πολύ μικρότερες και θα κάναμε και εξαγωγή ηλεκτρισμού και δε θα ανησυχούσαμε για την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα» υπογράμμισε. Παράλληλα, τόνισε πως η εξοικονόμηση που πέτυχαν οι ΑΠΕ μόνο μέσα στο 2021 έφθασε τα 2,5 δις ευρώ ενώ με κάθε 10% διείσδυσης των ΑΠΕ στο μείγμα προκαλείται μείωση κατά 13,072 ευρώ της τιμής της χονδρικής ανά μεγαβατώρα. Στο πλαίσιο αυτό, η σχετική μέση μείωση το 2021 ήταν 39,16 ευρώ ανά μεγαβατώρα στην τιμή της χονδρικής.
Ανάγκη για ένα σχέδιο RepowerGR
Το νομοσχέδιο για τη β' φάση της αδειοδότησης των ΑΠΕ κινείται στη σωστή κατεύθυνση αλλά δεν μπορεί να λύσει τα μεγάλα προβλήματα της αγοράς παρά τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί, σημείωσε από την πλευρά του ο Πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ κ. Παναγιώτης Λαδακάκος υπογραμμίζοντας ότι τα μεγαλύτερα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι η περιβαλλοντική αδειοδότηση και ο διαθέσιμος χώρος στο δίκτυο. Μάλιστα, τόνισε ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός τόσο για την κατανομή του ηλεκτρικού χώρου με τη σημαντική πίεση που ασκείται από τον μεγάλο όγκο των αιτήσεων φωτοβολταϊκών που δημιουργεί φόβο για τη μετάβαση σε μία αγορά με ενεργειακή μονοκαλλιέργεια, την ίδια ώρα που παρατηρείται ο οριζόντιος αποκλεισμός από περιοχές που μπορούν να τοποθετηθούν αιολικά. Έτσι, είπε, οδηγούμαστε σε μία αγορά που θα έχει κατακλυστεί, δηλαδή, από φωτοβολταϊκά και θα λειτουργεί με υπερπροσφορά ενέργειας σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρα και απουσία τις υπόλοιπες.
Οι δύο οργανώσεις θεωρούν επιτακτική ανάγκη την εθνική συστράτευση στη δημιουργία και προώθηση ενός σχεδίου RepowerGR - στα πρότυπα του RepowerEU - που θα προωθεί την ανάπτυξη των ΑΠΕ αλλά με έμφαση στα αιολικά.Στο πλαίσιο ενός τέτοιου σχεδίου θα πρέπει να προωθηθεί η απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας ειδικά στο κομμάτι των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων που αποτελούν «βραχνά» στη διαδικασία υλοποίησης των επενδύσεων καθυστερώντας τη για πολλά χρόνια. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η δικαιότερη κατανομή του ηλεκτρικού χώρου που να συνάδει με τους στόχους διείσδυσης των ΑΠΕ ανά τεχνολογία και η επικαιροποίηση του ΕΣΕΚ με τη διασφάλιση όμως της υλοποίησης των στόχων αυτών. Επιπρόσθετα, με το σχέδιο αυτό θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις διαγωνιστικές διαδικασίες με τρόπο που να προβλέπει την παράλληλη προώθηση των διαφορετικών τεχνολογιών. Πρόταση των φορέων είναι να «τρέχουν» διαφορετικοί διαγωνισμοί ανά τεχνολογία ΑΠΕ και να υπάρξει και ένα χρονοδιάγραμμα των νέων τεχνολογιών. Τέλος, πρέπει να υπάρξει το πλαίσιο αλλά και τα βήματα που θα οδηγήσουν στην υλοποίηση των έργων για υπεράκτια αιολικά και να προχωρήσει και η αγορά της αποθήκευσης.
Χάνονται 3,5 εκατ. μεγαβατώρες με ανταγωνιστικές τιμές ετησίως
Ενδεικτικό παράδειγμα των καθυστερήσεων στη διαδικασία υλοποίησης των έργων αποτελεί το γεγονός πως από τα 1450 μεγαβατ αιολικών που κλείδωσαν ανταγωνιστικές τιμές κάτω από 60 ευρώ ανά μεγαβατώρα στους προηγούμενους κύκλους διαγωνιστικών διαδικασιών το 2018 – 2020, σήμερα από αυτά λειτουργούν μόνο έργα συνολική ισχύος 250 MW. Χάνονται δηλαδή, ετησίως 3,5 εκατ μεγαβατωρες με ανταγωνιστικές τιμές. Όπως εξήγησε ο κ. Λαδακάκος το φαινόμενο αυτό είναι αποτέλεσμα των προβλημάτων που προκαλεί η μακρά αδειοδοτική διαδικασία και ειδικά το κομμάτι της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Όπως είπε, οι επενδυτές έχουν καταθέσει εγγυητική επιτολή του 4% του CAPEX για να μη χαθούν τα έργα. Αλλά με δεδομένες τις καθυστερήσεις, μέχρι να προχωρήσει η διαδικασία, έχει παλιώσει η σχετική τεχνολογία που προβλεπόταν αρχικά για την υλοποίηση του έργου και για την ανανέωσή της χρειάζεται εκ νέου επικαιροποίηση των μελετών. Πρόκειται για αστοχίες, που όπως είπε, το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ δεν αντιμετωπίζει. Για τους λόγους αυτούς, χρειάζεται, σύμφωνα με τις ενώσεις, ένα νέο νομοσχέδιο «σκούπα» που να μπορεί να λύσει τα προβλήματα αυτά που η αγορά εντοπίζει και επισημαίνει.
Στόχος η εξαγωγή ενέργειας
«Εγώ δε μιλάω για πράσινη μετάβαση. Είναι ένας πολύ γενικός όρος που περιλαμβάνει μέσα πολλά ζητήματα όπως πχ. η αντιμετώπιση του προβλήματος των πλαστικών στους ωκεανούς. Μιλώ για την απανθρακοποιηση του ενεργειακού μείγματος και την ασφάλεια του εφοδιασμού» τόνισε ο κ. Περιστέρης σημειώνοντας πως η Ελλάδα θα μπορούσε να «βγει μπροστά» και να καταστεί εξαγωγική δύναμη ενέργειας στις γειτονικές χώρες. «Τι μας λείπει στην Ελλάδα; Από όλες τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, η Ελλάδα είναι η πιο πλούσια ενεργειακά. Άραγε, τι έχει παραπάνω το Αμπού Ντάμπι. Έχουμε στην επιφάνεια της χώρας διαθέσιμα τα πάντα και θέλουμε να πάμε την Κρήτη να σκάβουμε στα 15.000 μέτρα» σημείωσε τονίζοντας πως ο στόχος θα πρέπει να είναι η ενίσχυση των εγχώριων πηγών ενέργειας και των διασυνδέσεων καθώς και η προώθηση της αποθήκευσης που θα αποτελέσει απάντηση στη στοχάστικότητα της παραγωγής από ΑΠΕ. Όπως σημείωσε, με τις δυνατότητες που έχει η χώρα θα μπορούσαμε να θέτουμε ως στόχο το να υπερκαλύπτονται οι ενεργειακές μας ανάγκες από ΑΠΕ έως το 2030 προχωρώντας σε εξαγωγές ενέργειας.
«Είμαστε στη φάση της κλιματικής καταστροφής» σημείωσε ο κ. Περιστέρης. Υπογράμμισε, δε, ότι παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης η κοινωνία δυσκολεύεται να ξεκαθαρίσει τι είναι αυτό που θέλει αναφερόμενος στις αντιδράσεις που συνοδεύουν κατά κύριο λόγο επενδύσεις σε έργα παραγωγής ενέργειας από αιολικά. Υποστήριξε, επίσης, ότι η «ασυλία» που έχουν έως σήμερα τα φωτοβολταϊκά από αντίστοιχες αρνητικές αντιδράσεις θα τελειώσει σύντομα με τη ραγδαία αύξηση των σχετικών έργων. Τέλος, εξέφρασε την αμφιβολία ότι θα έχει υπάρξει πλωτό αιολικό πριν το 2029 και τόνισε ότι το βασικό ερώτημα που απασχολεί την αγορά δεν είναι πότε θα είναι έτοιμο το πολυαναμενόμενο νομοθετικό πλαίσιο που αποτελεί το πρώτο βήμα της διαδικασίας, αλλά το πότε θα αρχίσει να κατασκευάζεται το πρώτο θαλάσσιο αιολικό έργο.