Σε ανοδική πορεία διατηρήθηκε ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Νοέμβριο, σύμφωνα με την αντίστοιχη έρευνα που πραγματοποιεί το ΙΟΒΕ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς διαμορφώθηκε στις 113,4 μονάδες από 112,4 που ήταν τον προηγούμενο μήνα και επιστρέφοντας στα ίδια επίπεδα που βρίσκονταν τον Φεβρουάριο του 2020, δηλαδή πριν από την έναρξη της πανδημίας.
Σημειώνεται, όπως αναφέρει και το ΙΟΒΕ ότι το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα ακολούθησε καλύτερη πορεία σε σύγκριση με το αντίστοιχο σε ευρωζώνη και Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου σημείωσε μικρή υποχώρηση κατά τον Νοέμβριο, ενώ σε θετική πορεία επέστρεψε, μετά από πέντε μήνες υποχώρησης και η καταναλωτική εμπιστοσύνη.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Ινστιτούτου η ενίσχυση προήλθε κυρίως από τη νέα σημαντική βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στις υπηρεσίες, στο μέγιστο επίπεδο της τελευταίας 20ετίας, ενώ η μεταβολή στη βιομηχανία είναι οριακή. Αντιθέτως, οι προσδοκίες επιδεινώθηκαν στο λιανικό εμπόριο και τις κατασκευές.
Η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και η μη επιβολή ισχυρών περιοριστικών μέτρων, παρά την έντονη έξαρση της πανδημίας, φαίνεται πως έδωσαν ώθηση στον τομέα των υπηρεσιών. Ο τομέας της βιομηχανίας συνέχισε να ευνοείται από τη σημαντική ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και του διεθνούς εμπορίου. Στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος συνέβαλε και η βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ύστερα από ένα πεντάμηνο επιδείνωσης. Η πρόσφατη αρνητική τάση εξισορροπείται σε ένα μέρος της, καθώς τα νοικοκυριά κινούνται σε ένα περιβάλλον συνεχιζόμενης αβεβαιότητας αλλά χωρίς σημαντικούς νέους περιορισμούς.
Οι εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας και οι συνεπαγόμενες επιδράσεις στην οικονομία, στη χώρα μας και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, αναμένεται να επηρεάσουν ισχυρά τις προσδοκίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών στους επόμενους μήνες. Κρίσιμος θα είναι και ο ρόλος των πληθωριστικών πιέσεων που αναπτύσσονται, όπως και των προτεραιοτήτων στη δημοσιονομική και ευρύτερη πολιτική, καθώς η οικονομία οφείλει να κινηθεί από την περιοχή των ελλειμμάτων προς αυτή των πλεονασμάτων.
Αναλυτικότερα:
- στη Βιομηχανία, το ήπια θετικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση υποχώρησε ελαφρά, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα κλιμακώθηκαν ήπια και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες μεταβλήθηκαν ελαφρά.
- στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή ενισχύθηκαν ήπια, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για την απασχόληση επιδεινώθηκαν.
- στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις υποχώρησαν αισθητά, με το ύψος των αποθεμάτων να κλιμακώνεται έντονα, ενώ οι θετικές προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων εξασθένισαν αισθητά.
- στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων διατηρήθηκαν υψηλά και ενισχύθηκαν ελαφρά, όπως και εκείνες για τη ζήτηση, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης υποχώρησαν ήπια.
- στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας εξασθενούν ελαφρά όπως και οι αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση εντός ενός έτους, ενώ παράλληλα βελτιώνονται οι εκτιμήσεις για μείζονες αγορές και ενισχύεται η πρόθεση για αποταμίευση.
Ήπια επιδείνωση των προσδοκιών στη Βιομηχανία
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία μεταβλήθηκε ήπια τον Νοέμβριο, στις 110,2 (από 112,9 τον Οκτώβριο) μονάδες, επίπεδο πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (89,2 μον.). Από τις μεταβλητές του δείκτη, το ήπια θετικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση εξασθένισε, το ύψος των αποθεμάτων κλιμακώθηκε ήπια, ενώ το ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες υποχώρησε ελαφρά.
Αισθητή επιδείνωση των προσδοκιών στις Κατασκευές
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές υποχώρησε αισθητά τον Νοέμβριο, στις 137,7 μονάδες (από 148,5 μον. τον Οκτώβριο). Ωστόσο, αυτό το επίπεδο είναι πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (80,3 μονάδες) και από τα μεγαλύτερα διαχρονικά, μετά από εκείνα του Μαρτίου-Απριλίου του 2000 και του προηγούμενου διμήνου. Στους επιμέρους κλάδους, σημειώθηκε οριακή υποχώρηση στα Δημόσια Έργα, ενώ οι προσδοκίες στις Ιδιωτικές Κατασκευές εξασθένησαν σημαντικά.
Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων ενισχύθηκαν ήπια και οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθένησαν σημαντικά. Αναλυτικά, ο αρνητικός δείκτης των -30 μονάδων στις προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων ενισχύθηκε ήπια, στις -33 μονάδες, με το 49% (από 47%) των επιχειρήσεων να διατυπώνει απαισιοδοξία για το επίπεδο των εργασιών το επόμενο τρίμηνο.
Στις προβλέψεις για την απασχόληση, ο θετικός δείκτης των +40 μονάδων υποχώρησε έντονα, στις +27 μονάδες, με το 36% (από 55%) των ερωτηθέντων να προβλέπει άνοδο θέσεων εργασίας στον τομέα και μόλις ένα 9% (από 15%) να εκτιμά μείωσή τους.
Στα υπόλοιπα στοιχεία, ο θετικός δείκτης των +19 μονάδων στις εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία εργασιών των επιχειρήσεων διπλασιάστηκε (+38 μονάδες), ενώ οι μήνες εξασφαλισμένης δραστηριότητας ενισχύθηκαν αισθητά (10,3). Στο πεδίο των τιμών, οι πληθωριστικές προσδοκίες περιορίστηκαν έντονα (+12 από +34 μον. ο δείκτης). Τέλος, το 13% των επιχειρήσεων αναφέρει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία. Από τις υπόλοιπες, το 39% επισημαίνει τη χαμηλή ζήτηση, το 18% την ανεπαρκή χρηματοδότηση και ένα 20% εκ νέου την πανδημία ως το βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία του.
Σημαντική υποχώρηση προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο
Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο υποχωρεί αισθητά τον Νοέμβριο στις 101,7 (από 114,7) μονάδες. Η έντονη υποχώρηση είναι αποτέλεσμα κυρίως της σημαντικής εξασθένισης του δείκτη στα Υφάσματα-ένδυση-υπόδηση και τον κλάδο Οχημάτων - Ανταλλακτικών. Αναλυτικά, οι θετικές εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις τους εξασθενούν, στις +9 μονάδες (από +22 μονάδες), ενώ παράλληλα οι θετικές προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων στο επόμενο τρίμηνο περιορίστηκαν κατά 23 μονάδες, και διαμορφώθηκαν στις +13 μονάδες.
Από την άλλη πλευρά, τα αποθέματα βρίσκονται σε χαμηλά για την εποχή επίπεδα, στις -3 (από -9 μονάδες), ενώ παράλληλα οι νέες παραγγελίες υποχωρούν επίσης (+21 από +36 μονάδες). Οι προβλέψεις για την απασχόληση αν και περιορίζονται, παραμένουν θετικές (+31 από +40 μονάδες), ενώ ως προς τις τιμές, μόλις το 26% των επιχειρήσεων αναμένουν σταθερότητα και το 74% (από 46%) άνοδο. Ως προς το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον, τον Νοέμβριο το 59,1% θεωρεί ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, έχοντας επιδεινωθεί σημαντικά σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα που βρισκόταν μόλις στο 42,7%, καθώς οι εξελίξεις της πανδημίας δεν μπορούν να εκτιμηθούν.
Σημαντική ενίσχυση στις προσδοκίες στον κλάδο Υπηρεσιών
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες ενισχύθηκε αισθητά τον Νοέμβριο, στις 131,3 μονάδες, από 125,9 τον Οκτώβριο. Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση ήταν στο ίδιο επίπεδο, εκείνες για τη ζήτηση ενισχύθηκαν σημαντικά, ενώ οι αισιόδοξες προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους υποχώρησαν ήπια. Αναλυτικότερα, ο δείκτης των εκτιμήσεων για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων παραμένει αρκετά υψηλά, στις +57 μονάδες (από +56), ενώ παράλληλα ο δείκτης εκτιμήσεων για την τρέχουσα ζήτηση ενισχύεται στις +63 (από +42) μονάδες. Το αντίθετο συμβαίνει στις προβλέψεις για τη ζήτηση του επόμενου τριμήνου που υποχωρούν ελαφρά στις +39 (από +42) μονάδες.
Οι προβλέψεις για την απασχόληση ενισχύθηκαν οριακά, στις +26 (από +25) μονάδες, ενώ ως προς τις τιμές, το σχετικό ισοζύγιο υποδηλώνει περαιτέρω αύξησή τους και διαμορφώθηκε στις +21 (από +19) μονάδες. Το 19% (από 27%) των επιχειρήσεων δηλώνει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία, ενώ τουλάχιστον το ένα τρίτο των επιχειρήσεων (34%) επισημαίνει ως βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία του την πανδημική κρίση και σχεδόν μία στις πέντε επιχειρήσεις (17%) τη χαμηλή ζήτηση. Στην ερώτηση σχετικά με το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον, το 49% θεωρεί ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, σημαντικά χαμηλότερα σε σχέση με το 64% τον προηγούμενο μήνα.
Ενίσχυση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ενισχύθηκε τον Νοέμβριο, ύστερα από ένα πεντάμηνο συνεχούς επιδείνωσης και διαμορφώθηκε στις –40,8 (από –44,7) μονάδες, επίπεδο υψηλότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-48,3 μονάδες). Παρά τη συνέχιση της επιδείνωσης των επιδημιολογικών δεδομένων, καθώς και τη νέα κλιμάκωση του πληθωρισμού, οι προσδοκίες των νοικοκυριών δεν επιδεινώθηκαν περαιτέρω.
Αυτή η εξέλιξη εκτιμάται πως σχετίζεται κυρίως με τις επίσημες δεσμεύσεις μη επιβολής ισχυρών περιοριστικών μέτρων σε τμήματα της οικονομίας και στα νοικοκυριά, όπως σε περιόδους έξαρσης της πανδημίας στο παρελθόν (αναστολή λειτουργίας δραστηριοτήτων, περιορισμοί στις μετακινήσεις των πολιτών). Η αβεβαιότητα για την εξέλιξη της πανδημίας τους επόμενους μήνες κάμφθηκε σε κάποιο βαθμό τον Νοέμβριο από την επιτάχυνσητης τρίτης φάσης του εμβολιασμού. Από την άλλη πλευρά, η εμφάνιση προσφάτως μιας νέας μετάλλαξης του κορωνοϊού, με άγνωστες ακόμα δυνητικές επιπτώσεις, θα επηρεάσει τις προσδοκίες των νοικοκυριών τους επόμενους μήνες.
Αυτές αναμένεται να καθοριστούν και από την αναμενόμενη ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων. Οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν στην πρώτη θέση στην κατάταξη ως προς τους περισσότερο απαισιόδοξους καταναλωτές στην ΕΕ, με σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
