Οι ελαφρύνσεις φόρων και εισφορών, συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ (1,020 δισ., για την ακρίβεια) αποτελούν το «βαρύ πυροβολικό» των μέτρων τόνωσης της ανάπτυξης, που περιλαμβάνονται στο νέο προϋπολογισμό.
Ειδικότερα, οι ελαφρύνσεις είναι στοχευμένες πρώτα στα νομικά πρόσωπα, καθώς από τις επιχειρήσεις περιμένει η κυβέρνηση να κινηθούν δραστήρια για την επιτάχυνση των αναπτυξιακών ρυθμών, ενώ και τα φυσικά πρόσωπα θα έχουν αρκετά σημαντικά οφέλη από τη μείωση φόρων και εισφορών.
Για τα φυσικά πρόσωπα, προβλέπεται μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στο 9% και αύξηση του αφορολόγητου ορίου για κάθε παιδί. Τα μέτρα αυτά θα έχουν κόστος 281 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό.
Επίσης, προβλέπεται μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά περίπου μια μονάδα βάσης, με κόστος 123 εκατ. ευρώ. Έτσι, το συνολικό όφελος για τα φυσικά πρόσωπα θα φθάσει τα 404 εκατ. ευρώ.
Για τις επιχειρήσεις, προβλέπεται μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος Νομικών Προσώπων από 28% στο 24% από τη χρήση του 2019. Το μέτρο θα έχει κόστος 541 εκατ. ευρώ.
Επίσης, προβλέπεται μείωση της φορολογίας των κερδών που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%, με κόστος 75 εκατ. ευρώ. Έτσι, το συνολικό όφελος για τις επιχειρήσεις θα ανέλθει σε 616 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, δύο μέτρα έχουν στόχο την τόνωση της οικοδομικής δραστηριότητας:
- Αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία (3) έτη και του φόρου υπεραξίας ακινήτων, με κόστος 26 εκατ. ευρώ.
- Επιστροφή μέρους των δαπανών για ανακαινίσεις, ενεργειακή, αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση κτιρίων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η οποία δεν θα επιφέρει επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση στον προϋπολογισμό του 2020.
Οι κοινωνικές παρεμβάσεις του προϋπολογισμού είναι δύο και συνολικά έχουν κόστος 135 εκατ. ευρώ:
1. Χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν τουλάχιστον το 90% των οικογενειών. Κόστος 123 εκατ. ευρώ.
2. Μετάπτωση στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ του 13% των ειδών βρεφικής ηλικίας και των κρανών ασφαλείας. Κόστος 12 εκατ ευρώ.
Προτεραιότητα η ανάπτυξη
Συνολικά, το «πακέτο» αναπτυξιακών παρεμβάσεων και κοινωνικών μέτρων θα έχει κόστος 1,181 δισ. ευρώ, καθώς πρώτη προτεραιότητα της οικονομικής πολιτικής είναι η επιτάχυνση της ανάπτυξης.
Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού αναφέρεται ότι: «Βασική προτεραιότητα της δημοσιονομικής στρατηγικής για το έτος 2020 αποτελεί η αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης, η μείωση της υπερφορολόγησης, η ενίσχυση των επενδύσεων και των διαθέσιμων εισοδημάτων των πολιτών και η στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, με παράλληλη διασφάλιση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων που περιλαμβάνονται στους όρους της Ενισχυμένης Εποπτείας. Στο πλαίσιο της Ενισχυμένης Εποπτείας, ο στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος της Γενικής Κυβέρνησης για το 2020 ανέρχεται σε 3,5% του ΑΕΠ».
Από πού... παίρνει ο προϋπολογισμός
Ο προϋπολογισμός προβλέπει πάντως και μέτρα με απόδοση 1,859 δισ. ευρώ, η οποία καλύπτει με το παραπάνω το κόστος των θετικών μέτρων.
Ειδικότερα, οι παρεμβάσεις αυτής της κατηγορίας είναι πέντε:
1. Αποτελεσματικό και λιγότερο δαπανηρό κράτος
- Δραστική αναπροσαρμογή των ορίων δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού με σκοπό τον περιορισμό της υποεκτέλεσης που παρουσιάστηκε τα προηγούμενα έτη και τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών. Εκτιμώμενες εξοικονομήσεις 500 εκατ. ευρώ
- Θεσμοθέτηση νέου Ειδικού Αποθεματικού ύψους 300 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση των δαπανών αυξημένης αβεβαιότητας που αφορούν κυρίως τους τομείς παιδείας, υγείας, κοινωνικής πρόνοιας, άμυνας και ασφάλειας των πολιτών. Το Ειδικό Αποθεματικό θα χρησιμοποιείται για τη συστηματική ενίσχυση των Υπουργείων σε όλη τη διάρκεια του έτους.
2. Αναδιαμόρφωση Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων
- Μεταφορά 250 εκατ. ευρώ από το εθνικό σκέλος στο συγχρηματοδοτούμενο, ενισχύοντας τα αναμενόμενα αναπτυξιακά οφέλη, λόγω του υψηλότερου πολλαπλασιαστή του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, δημιουργώντας δημοσιονομικό όφελος περί τα 170 εκατ. ευρώ.
3. Επισκόπηση δαπανών και εσόδων και αύξηση αποτελεσματικότητας Γενικής Κυβέρνησης
- Επισκόπηση δαπανών και εσόδων με σκοπό οι υπηρεσίες που παρέχουν οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να έχουν μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα για τους πολίτες. Ειδικότερα, η επισκόπηση δαπανών και εσόδων καλύπτει περισσότερες από 20 ειδικές δράσεις που αφορούν τομείς όπως η εισιτηριοδιαφυγή, η βελτιστοποίηση μεθόδων είσπραξης δημοτικών εσόδων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, η αξιοποίηση δημόσιων κτιρίων κ.α. Επίσης βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα των δαπανών και προγραμμάτων του ΟΑΕΔ. Εκτιμώμενες εξοικονομήσεις 307 εκατ ευρώ
4. Καταπολέμηση φοροδιαφυγής
- Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η μείωση της παραοικονομίας και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μειωθούν περαιτέρω τα φορολογικά βάρη στους πολίτες που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι αποδεδειγμένα το πιο αποτελεσματικό μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση. Για αυτό το σκοπό θεσμοθετείται αυξημένος συντελεστής 30% κατά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Εκτιμώμενα έσοδα 557 εκατ. ευρώ
- Ρύθμιση της ηλεκτρονικής αγοράς στοιχημάτων μέσω διασύνδεσης των ηλεκτρονικών και φορολογικών συστημάτων, που θα οδηγήσει σε φορολογική συμμόρφωση και αύξηση εσόδων. Εκτιμώμενα έσοδα 73 εκατ. ευρώ.
5. Αύξηση εσόδων από ακίνητη περιουσία
- Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών με βάση τις πραγματικές αξίες, θα συμβάλει στην αύξηση του ύψους των εσόδων σε ιδιοκτησίες συγκεκριμένων περιοχών της χώρας που τώρα το επίπεδο των αντικειμενικών αξιών είναι αρκετά χαμηλότερο έναντι της εμπορικής αξίας, καθώς και σε περιοχές της χώρας με πολύ υψηλή αξία ακινήτων (πολυτελείς παραθεριστικές περιοχές), που ως τώρα δεν λαμβάνονταν υπόψη. Αυτή η παρέμβαση θα δώσει τη δυνατότητα για περαιτέρω μείωση των βαρών στους πολίτες που κατέβαλαν δυσανάλογα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας. Εκτιμώμενα έσοδα 142 εκατ. ευρώ.
- Η ενίσχυση των ελέγχων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων (π.χ. AirBnB) θα συμβάλει θετικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων. Εκτιμώμενα έσοδα 60 εκατ. ευρώ.