Δεκατρείς Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και το Πανεπιστήμιο της Περιφέρειας συγκροτούν τη νέα Ενεργειακή Κοινότητα Δυτικής Μακεδονίας που σκοπεύει να αναδιαρθρώσει το οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο της Δυτικής Μακεδονίας, καλύπτοντας τις ενεργειακές ανάγκες φορέων, επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Σκοπός του πρωτοποριακού, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο αυτού εγχειρήματος, που συνδέεται με την απολιγνιτοποίηση και την πράσινη μετάβαση, είναι η σύμπραξη όλων των αυτοδιοικητικών δομών α’ και β’ βαθμού και του Πανεπιστημίου, μέσα από αυτή την ενεργειακή κοινότητα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα να συμβάλει στη μετεξέλιξη της Δυτ. Μακεδονίας σε μία νέα «πράσινη» Περιφέρεια.
Όπως σημειώνει, μιλώντας το Business Daily, η εκτελεστική αντιπρόεδρος της ενεργειακής κοινότητας, πρώην αντιπεριφερειάρχης Ενέργειας, Υποδομών & Περιβάλλοντος και νυν πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας, Καλλιόπη Κυριακίδου, η κοινότητα αυτή θα λειτουργήσει ως εργαλείο πολιτικής με σκοπό την επίλυση συνολικά των θεμάτων σχετικών με την ενέργεια και τη διεκδίκηση θεσμικών αλλαγών σε σχέση με το ενεργειακό γίγνεσθαι στη γεωγραφική επικράτεια της Δυτικής Μακεδονίας.
Η κοινότητα είναι ακόμα «στα σκαριά», μόλις απέκτησε ΑΦΜ, όπως σημειώνει η κ. Κυριακίδου, ενώ τώρα χτίζει το επιχειρησιακό της πλάνο και στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται όλες οι δυνατότητες για επενδύσεις σε έργα με στόχο την παραγωγή πράσινης ενέργειας και τον ενεργειακό συμψηφισμό, όπως για παράδειγμα μέσω ενός ή περισσότερων φωτοβολταϊκών πάρκων ή της αξιοποίηση του υδροηλεκτρικού δυναμικού της περιφέρειας.
Στα άμεσα σχέδια της κοινότητας είναι η συντήρηση και ενεργειακή αναβάθμιση του συστήματος οδοφωτισμού της περιφέρειας. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, μέσω της εφαρμογής προηγμένων τεχνολογιών, τόσο σε κτίρια όσο και στον οδοφωτισμό, επιδιώκεται περαιτέρω μείωση της δαπάνης ενέργειας έως και 40%.
Στο πλαίσιο αυτό, ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργος Κασαπίδης, έχει ήδη ζητήσει την καταγραφή των ανενεργών κτιρίων που βρίσκονται στα διοικητικά όρια των δήμων από όλους τους δήμαρχους της Περιφέρειας ώστε να δημιουργηθεί ένα μητρώο διαθέσιμων κτιρίων προς αξιοποίηση για επενδύσεις δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα. Επιπλέον η καταγραφή θα δώσει τη δυνατότητα της πολεοδομικής τους τακτοποίησης αλλά και της ενεργειακής τους αναβάθμισης με ευνοϊκούς όρους μέσα από την ενεργειακή κοινότητα που από κοινού έχει συσταθεί.
Στους απώτερους σκοπούς είναι η κάλυψη συνολικά, στο 100%, των ενεργειακών αναγκών των ΟΤΑ και η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας στην περιοχή. Σύμφωνα με μία πρώτη αξιολόγηση των αναγκών αυτών, θα χρειαστεί η παραγωγή περί των 50 ΜW.
Όπως έχει δηλώσει ο περιφερειάρχης Δυτ. Μακεδονίας, Θεόδωρος Καρυπίδης, οι άξονες στρατηγικής που διέπουν τον προτεινόμενο άμεσο προγραμματισμό χαρακτηρίζονται σε μεγάλο βαθμό από τη λογική των «γρήγορων νικών». Με άλλα λόγια στοχεύουν στην ανάληψη δράσεων από πλευράς της κοινότητας οι οποίες:
- Εντάσσονται στο πλέγμα των δραστηριοτήτων που μπορεί να αναλάβει η ενεργειακή κοινότητα σύμφωνα με τα όσα ορίζει το σχετικό θεσμικό πλαίσιο.
- Μπορούν να καλύψουν ουσιώδεις ανάγκες των μελών της, έστω και σε μερικό βαθμό, σε πρώτο στάδιο.
- Μπορούν να υλοποιηθούν γρήγορα προκειμένου να αποτελέσουν σημείο αναφοράς για την κοινότητα, αλλά και σκαλοπάτι για την περαιτέρω ανάπτυξή της.
- Μπορούν να ανοίξουν ορίζοντες συνεργασίας με μεγάλους ενεργειακούς παίκτες και επιχειρήσεις που σχεδιάζουν να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή στο πλαίσιο της δίκαιης μετάβασης, δημιουργώντας πολλαπλασιαστές ισχύος για την κοινότητα και διευρύνοντας τα πιθανά πεδία δράσης της.
- Θα λαμβάνουν υπόψη τη στοχοθεσία που έχει θέσει η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στον ενεργειακό τομέα, μέσα από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2014-2020, καθώς και οι επιμέρους δήμοι μέσα από τα Σχέδια Δράσης Αειφόρου Ενέργειας που έχουν συντάξει.
- Θα αξιοποιούν τις προβλέψεις του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.
Στην ίδια κατεύθυνση, προχωράει και η σύσταση και ανάπτυξη Ενεργειακής Κοινότητας των ΤΟΕΒ της Δυτικής Μακεδονίας, μετά από διαβουλεύσεις με την Περιφέρεια. Από τους 39 ενεργούς οργανισμούς εγγείων βελτιώσεων της περιοχής, οι 28 προχωρούν τις αδειοδοτικές διαδικασίες για να εγκαταστήσουν περί τα 8 MW με σκοπό την ηλεκτροπαραγωγή. Το μερίδιο των ΤΟΕΒ ορίζεται στο 60% και το υπόλοιπο 40% αντιστοιχεί στην περιφέρεια.
Ποιες δυνατότητες έχει μία ενεργειακή κοινότητα
Σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο, οι ενεργειακές κοινοτήτων, οι οποίες μπορούν να έχουν κερδοσκοπικό ή μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, μπορούν ενδεικτικά να προχωρήσουν σε:
- Λειτουργία φωτοβολταϊκού συστήματος σε κτίριο ή πάρκο για εικονική αυτοπαραγωγή των μελών της κοινότητας (π.χ. νοικοκυριά σε πολυκατοικίες, μικρές επιχειρήσεις κ.α.),
- Λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου από ΟΤΑ ή πάροχο ενέργειας για ηλιακή κοινωνική πολιτική
- Λειτουργία αιολικού πάρκου από τα μέλη της κοινότητας ή/και από ΟΤΑ για εικονική αυτοπαραγωγή ή πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο,
- Λειτουργία σταθμού βιομάζας ή βιοαερίου για παραγωγή ενέργειας από αγροτική κοινότητα και διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας,
- Λειτουργία θερμοκηπίου με μονάδα συμπαραγωγής ενέργειας,
- Λειτουργία εγκατάστασης ΑΠΕ με σύστημα αποθήκευσης ενέργειας,
- Λειτουργία μονάδας αφαλάτωσης με ΑΠΕ.