Αλλάζει τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, που θέτει σε δοκιμασία και τα ελληνικά νοικοκυριά. Σύμφωνα με πληροφορίες του Business Daily, η κυβέρνηση θα δώσει το επόμενο διάστημα προτεραιότητα σε μέτρα ανακούφισης των καταναλωτών από τις μεγάλες αυξήσεις στα ενεργειακό κόστη, με μέτρα όπως η σημαντική αύξηση της δαπάνης για επίδομα θέρμανσης, περιορίζοντας τις πρωτοβουλίες για φοροελαφρύνσεις και άλλες παροχές.
Το οικονομικό επιτελείο, έντονα προβληματισμένο από τις τελευταίες εξελίξεις, ψάχνει τώρα ελεύθερο δημοσιονομικό χώρο και ευελιξία για να ενισχύει τα «πυροσβεστικά» μέτρα κατά των ανατιμήσεων στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα βάζοντας στο τραπέζι σενάρια για αύξηση της κρατικής επιδότησης στα οικιακά τιμολόγια και αναπροσαρμογή του επιδόματος θέρμανσης.
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, το καυτό και μείζον θέμα σε αυτή τη συγκυρία είναι να στηθεί ένα ισχυρό και αποτελεσματικό ανάχωμα, έτσι ώστε να μετριασθούν ή και να εξουδετερωθούν οι απώλειες στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και να μην εξανεμισθούν τα οφέλη από τις μειώσεις φόρων και εισφορών.
Μάλιστα η σκέψη που κυριαρχεί πλέον είναι να μπουν σε δεύτερο πλάνο και μέχρι νεωτέρας τα σχέδια για τον εμπλουτισμό του πακέτου των ελαφρύνσεων και τα όποια δημοσιονομικά περιθώρια να αξιοποιηθούν για την χρηματοδότηση παρεμβάσεων - ασπίδα στο ρεύμα των ανατιμήσεων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Οικονομικών Χ. Σταικούρας άνοιξε παράθυρο για την εφαρμογή συμπληρωματικών μέτρων κατά της ακρίβειας, σημειώνοντας ότι «λάβαμε, λαμβάνουμε και θα λάβουμε όποια μέτρα χρειαστεί για να βελτιώσουμε το διαθέσιμο εισόδημα του πολίτη προκειμένου να ανταπεξέλθει σε μία, όπως φαίνεται μέχρι τώρα, παροδική κρίση». Ο υπουργός παρέπεμψε στο τελικό σχέδιο του νέου προϋπολογισμού για τυχόν πρόσθετες ενισχύσεις ανάλογα με την έκταση και το βάθος της κρίσης των τιμών, λέγοντας ότι σαφής εικόνα θα υπάρξει σε ένα περίπου μήνα.
Η ξέφρενη κούρσα των τιμών στην ενέργεια ανατρέπει τους αρχικούς σχεδιασμούς καθώς καθιστά ανεπαρκή τα μέτρα για τη στήριξη των εισοδημάτων, με κυβερνητικές πηγές να κάνουν λόγο για ανάγκη δραστικότερων παρεμβάσεων. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η αύξηση του κονδυλίου για το επίδομα θέρμανσης για πετρέλαιο και φυσικό αέριο ακόμα και πάνω από τα 150 εκατ. ευρώ, από 100 εκατ. ευρώ, με στόχο να δοθεί υψηλότερο ποσό σε περισσότερα νοικοκυριά.
Σήμερα οι δικαιούχοι ανέρχονται σε περίπου 700.000 και τα εισοδηματικά όρια κυμαίνονται από 12.000 ευρώ (ετήσιο συνολικό εισόδημα) για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, στα 20.000 ευρώ για το ζευγάρι και στα 22.000 ευρώ για μονογονεϊκές οικογένειες με προσαύξηση 2.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο τέκνο. Τα όρια αυτά είναι πιθανόν να διευρυνθούν κυρίως για τους καταναλωτές φυσικού αερίου.
Παράλληλα στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται η ενίσχυση της κρατικής επιδότησης στους οικιακούς καταναλωτές για την απορρόφηση των ανατιμήσεων στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, όπου οι ανατιμήσεις σπάνε καθημερινά τα κοντέρ, με παράγοντες της αγοράς να εκτιμούν ότι τα σημερινά δεδομένα οδηγούν σε τριπλασιασμό των λογαριασμών φυσικού αερίου για τα ελληνικά νοικοκυρά μόλις αρχίσει η χειμερινή περίοδος.
Επίσης, στο οικονομικό επιτελείο έχει αρχίσει συζήτηση για εφάπαξ εισοδηματική ενίσχυση ασθενών κοινωνικών ομάδων, όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι, με ένα «μέρισμα ανάπτυξης» που θα χορηγηθεί πριν το τέλος του χρόνου. Οι αποφάσεις θα οριστικοποιηθούν στο στάδιο της τελικής συζήτησης για τον προϋπολογισμό του 2022, τον Νοέμβριο, όταν θα υπάρχει σαφέστερη εικόνα για την εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης. Το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, που κατατίθεται σήμερα στη Βουλή και βασίζεται σε πρόβλεψη για ανάπτυξη 6,1% φέτος και 4,5% το 2022 τελεί υπό αναθεώρηση.
Η ενεργειακή κρίση, κύριο θέμα στο Eurogroup
Αρμόδιοι παράγοντες δεν αποκλείουν ενίσχυση των κρατικών παρεμβάσεων, διαβλέποντας ανάλογες κινήσεις από την ΕΕ, δεδομένου ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα σύννεφα έχουν πυκνώσει και υπάρχει ήδη μεγάλη ανησυχία. Τα ζητήματα της «ενεργειακής ακρίβειας» και του πληθωρισμού θα είναι κεντρικά στη σημερινή συζήτηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης (αμιγώς ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η συζήτηση για την έξοδο της Ελλάδας από την ενισχυμένη εποπτεία τον Ιούνιο του 2022, οπότε μέσα στο επόμενο 9μηνο θα πρέπει να ολοκληρωθούν όλες οι «ουρές» στα προαπαιτούμενα).
Τα μέλη του Eurogroup θα ενημερωθούν από τον διευθυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), Christian Zinglersen για την κούρσα των τιμών στον ενεργειακό τομέα ενώ η συζήτηση θα γίνει στη βάση των δραματικών σεναρίων των αναλυτών που προϊδεάζουν για ένα βαρύ χειμώνα.
Ευρωπαϊκές πηγές αναφέρουν ότι σχεδιάζεται η δημιουργία «εργαλειοθήκης» μέτρων για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων, καθώς η διεθνής τιμή φυσικού αερίου βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα όταν φέτος τον Απρίλιο ήταν στα 18 ευρώ, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Bloomberg η τιμή των 100 ευρώ της θερμικής μεγαβατώρας είναι σαν να έχει ανέβει το πετρέλαιο στα 190 δολάρια το βαρέλι
Πάντως, όπως αναφέρει το Reuters, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει ότι πριν υπάρξει κάποια πολιτική απάντηση στο ράλι των τιμών θα πρέπει να διαπιστωθεί αν έχουμε να αντιμετωπίσουμε προσωρινές ή μόνιμες αυξήσεις τιμών. «Οι υψηλότερες τιμές ενέργειας μπορούν να επιβραδύνουν την ανάκαμψη. Οι υποθέσεις σχετικά με την ηλεκτρική ενέργεια, το φυσικό αέριο και τις τιμές αποτελούν βασική συμβολή στην προετοιμασία δημοσιονομικών σχεδίων, ιδίως υπό το πρίσμα της πρόσφατης αστάθειας», τονίζεται στο σημείωμα της Κομισιόν που θα συζητηθεί στο Eurogroup.
Εκφράζονται επίσης φόβοι για αύξηση της ενεργειακής φτώχειας ενόψει του χειμώνα ενώ υπογραμμίζεται η ανάγκη για αύξηση των επενδύσεων σε ΑΠΕ. Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει σημειώσει ότι οι αυξήσεις είναι πρόσκαιρες και θα μειωθούν το 2022.
Η πρόταση για Ευρωπαϊκό Ταμείο
Υπενθυμίζεται ότι ήδη έχει υπάρξει κίνηση από πλευράς Ελλάδας και Ισπανίας για να να επιδοτηθούν με ευρωπαϊκά κονδύλια οι καταναλωτές που επιβαρύνονται από τις υψηλές τιμές στο ρεύμα. Σε άτυπο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στη Λιουμπλιάνα, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας υπέβαλε πρόταση για την ελάφρυνση των καταναλωτών κατά τη διάρκεια της διεθνούς ενεργειακής κρίσης, η οποία έχει οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Αντίστοιχες προτάσεις έχει καταθέσει και η Ισπανία που έχει ζητήσει να γίνει η συζήτηση στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, στις 21 και 22 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.
Η ελληνική πρωτοβουλία προβλέπει τη σύσταση ενός Μεταβατικού Ταμείου Αντιστάθμισης, που θα αντλεί έσοδα από τις δημοπρασίες του ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS). Σύμφωνα με τα όσα παρουσίασε στους Ευρωπαίους ομολόγους του ο κ. Σκρέκας, ο πανευρωπαϊκός μηχανισμός θα μπορεί να χρηματοδοτείται και από τις δημοπρασίες μελλοντικών δικαιωμάτων εκπομπών.
Εκτιμάται ότι για την αποτελεσματική στήριξη των Ευρωπαίων πολιτών για τη χειμερινή περίοδο 2021-2022, θα απαιτηθεί ποσό που θα κυμαίνεται από 5 έως 8 δισ. ευρώ. Οι πόροι του μηχανισμού θα κατανέμονται στα κράτη μέλη αναλογικά, λαμβάνοντας υπόψη την κατανάλωση θέρμανσης και ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και το ΑΕΠ της κάθε χώρας.
Το κανονιστικό πλαίσιο του Ταμείου Αντιστάθμισης θα προβλέπει ρητά ότι ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται μόνο σε έκτακτες περιστάσεις μεγάλης ανόδου του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Η διενέργεια δημοπρασιών για μελλοντικά δικαιώματα εκπομπών, θα μπορούσε να αποτελέσει και έναν τρόπο μείωσης της έκθεσης των επιχειρήσεων από την αύξηση του κόστους των ρύπων τα επόμενα έτη.
Αύξηση επιδομάτων και μείωση ΥΚΩ
Με επιδότηση στο ρεύμα, διεύρυνση του επιδόματος θέρμανσης και μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας) από το 2022 η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να βάλει ένα «ανάχωμα» στις αυξήσεις που θα δουν οι καταναλωτές στα τιμολόγια ρεύματος και φυσικού αερίου.
Όπως έγραφε το Business Daily, το υπουργείο Οικονομικών και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο θα διευρυνθούν τα εισοδηματικά κριτήρια ώστε να λάβουν το επίδομα θέρμανσης όσο το δυνατόν περισσότεροι καταναλωτές που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο.
Η κυβέρνηση διατηρεί τη δυνατότητα και για την απευθείας επιδότηση των λογαριασμών φυσικού αερίου, όπως ήδη γίνεται με τους λογαριασμούς του ρεύματος, αλλά η ενεργοποίηση αυτής της επιδότησης θα εξετασθεί αργότερα, ανάλογα με την εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης. Με νέα νομοθετική ρύθμιση προβλέπεται ότι «δύναται να παρέχεται από τον ειδικό λογαριασμό ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, επιδότηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου και να πιστώνεται στους λογαριασμούς των δικαιούχων ως έκπτωση από τους προμηθευτές φυσικού αερίου».
Παράλληλα, θα επιδοτείται από το κράτος η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλής τάσης ως έκπτωση από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 30 ευρώ/MWh. Τα έσοδα για την κάλυψη της επιδότησης θα προέρχονται από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030 και διαχειριστής των χρημάτων αυτών θα είναι ο ΔΑΠΕΕΠ (Διαχειριστής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εγγυήσεων Προέλευσης).
Τέλος, ελάφρυνση στους λογαριασμούς ρεύματος όλων των πολιτών, μέσα από «ψαλίδισμα» των χρεώσεων ΥΚΩ, από το νέο έτος προανήγγειλε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τις ανακοινώσεις να αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες.
«Από την επόμενη χρονιά θα υπάρξει σημαντική μείωση, που θα ανακοινώσουμε τις επόμενες εβδομάδες, σε ό,τι αφορά τις ΥΚΩ γιατί έχουμε προχωρήσει σε μικρή ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης, κι από εκεί θα εξοικονομήσουμε αρκετές δεκάδες εκατ. ευρώ από την επόμενη χρονιά, τα οποία θα αφαιρεθούν από τους λογαριασμούς όλων των καταναλωτών. Έως το τέλος του χρόνου θα ξέρουμε ποια ακριβώς θα είναι αυτή η ελάφρυνση. Την έχουμε υπολογίσει, είναι αρκετά σημαντική, και θα ανακοινώσουμε και ποια θα είναι η ελάφρυνση τα επόμενα χρόνια από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις μέσα από το επενδυτικό πλάνο που προωθούμε ως κυβέρνηση και ο ΑΔΜΗΕ, ο αρμόδιος διαχειριστής, υλοποιεί», τόνισε ο Κώστας Σκρέκας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
