Νέα βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ με τέσσερα μαθήματα από την κρίση

Μία ημέρα μετά την παρουσίαση της νέας βιομηχανικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Μάρτιο του 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε πως η COVID-19 είναι πανδημία. Έτσι, χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το αναπροσαρμοσμένο σχέδιο για τη στήριξη της βιομηχανίας, με βάση και την εμπειρία του τελευταίου χρόνου.

Όπως φαίνεται, ενώ ο τουρισμός χτυπήθηκε ανελέητα και οι κλάδοι της ένδυσης, των μετακινήσεων και της ψυχαγωγίας δυσκολεύονται να ανακάμψουν, το ψηφιακό οικοσύστημα ενίσχυσε τα έσοδά του στη διάρκεια της κρίσης. Επιπλέον, οι μικρότερες εταιρείες δέχθηκαν και το μεγαλύτερο πλήγμα, καθώς περισσότερο από το 60% δηλώνoυν πως είχαν μικρότερα έσοδα στο δεύτερο εξάμηνο του 2020.

Στο χθεσινό κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρονται τα τέσσερα μαθήματα που πήρε η Ευρώπη τον τελευταίο χρόνο:

1. Το πρώτο είναι πως η κρίση ανέδειξε την ανάγκη να ενισχυθεί περαιτέρω η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, προϊόντων, υπηρεσιών και κεφαλαίων εντός της Ενιαίας Αγοράς. Οι περιορισμοί, που εφάρμοζε κάθε κράτος ξεχωριστά, κατά την περίοδο της πανδημίας είχαν μεγάλο κόστος για ορισμένους κλάδους της βιομηχανίας.
2. Δεύτερο, η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη της Ε.Ε. να μελετήσει και να αντιμετωπίσει την εξάρτηση που έχει από τρίτες χώρες σε βασικά βιομηχανικά προϊόντα και τεχνολογίες, από τον ιατρικό εξοπλισμό μέχρι τα φάρμακα και τα εμβόλια.
3. Το τρίτο μάθημα είναι η διαπίστωση πως οι ευκαιρίες που δημιουργούνται για τις επιχειρήσεις από την ψηφιακή μετάβαση και την πράσινη ενέργεια είναι πλέον μεγαλύτερες από ποτέ. Η πανδημία ήρθε να επιταχύνει τάσεις όπως η μεγαλύτερη χρήση της τεχνολογίας και η προστασία του περιβάλλοντος.
4. Τέταρτο, η κρίση έδειξε πως το επιχειρηματικό δαιμόνιο μπορεί να δώσει λύσεις, αλλά ταυτόχρονα πως απαιτούνται νέες μορφές συνεργασιών μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα ώστε να εφαρμοστούν καινοτόμες ιδέες σε ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχουν και οι επιμέρους διαπιστώσεις και τα κενά που επισημαίνουν, λόγω της κρίσης, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Προτεραιότητα θα δοθεί, όπως τονίζεται, στην εφαρμογή ποιοτικών και άλλων κοινών προτύπων για τις υπηρεσίες στην Ε.Ε. Ενώ στα προϊόντα υπάρχουν και εφαρμόζονται με επιτυχία κοινά ευρωπαϊκά πρότυπα, δεν ισχύει το ίδιο για τις επαγγελματικές υπηρεσίες. Η Κομισιόν θα εξετάσει το ενδεχόμενο Οδηγίας που θα καλύπτει αυτό το κενό. Μεγάλα κενά εντοπίστηκαν και στις κοινοτικές Οδηγίες για τους εργαζόμενους που πρέπει να απασχοληθούν σε ένα άλλο κράτος – μέλος από αυτό που ανήκει η εταιρεία τους. Η γραφειοκρατία θα αντιμετωπιστεί με ηλεκτρονική φόρμα στην οποία θα δηλώνονται αυτοί οι εργαζόμενοι.

Η κρίση ανέδειξε, επίσης, την ανάγκη στενότερης εποπτείας της Ενιαίας Αγοράς, όπως αποδείχθηκε με τη διακίνηση επικίνδυνων ή ακατάλληλων προϊόντων προστασίας από τον κορoνοϊό (μάσκες, αντισηπτικά, κ.α.). Η Κομισιόν θα στηρίξει τις ρυθμιστικές αρχές ώστε να ψηφιοποιήσουν τη διαδικασία ελέγχων, να αξιοποιήσουν τεχνολογίας επεξεργασίας δεδομένων, κ.α. Σειρά μέτρων σχεδιάζονται για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, από εργαλεία ενίσχυσης της ρευστότητας και αντιμετώπισης των καθυστερήσεων στις πληρωμές, μέχρι ρυθμίσεις για ταχύτερη επίλυση εμπορικών διαφορών μεταξύ εταιρειών.

Τα μέτρα θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2022. Άμεσα προωθείται και η νομοθεσία για την αντιμετώπιση των εξαγορών ευρωπαϊκών εταιρειών από ομίλους τρίτων χωρών με κρατική στήριξη (δηλαδή, πρωτίστως, από κινεζικές κρατικές εταιρείες), καθώς και τα μέτρα (δασμοί) για τις χώρες που δεν εφαρμόζουν αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία με αποτέλεσμα να παράγουν προϊόντα με χαμηλότερο κόστος έναντι της Ε.Ε. Εκτενές σχέδιο παρουσιάστηκε χθες και για την αντιμετώπιση της εξάρτησης της Ευρώπης από εισαγόμενες πρώτες ύλες και τεχνολογίες.