Άλλο ένα επεισόδιο προστέθηκε στο σίριαλ της υπερσύγχρονης λιγνιτικής μονάδας της Πτολεμαΐδας 5 που φαίνεται πώς μετά από όλα τα εναλλακτικά σενάρια που εξετάστηκαν τελικά θα μετατραπεί πολύ πιο σύντομα από όσο αρχικά αναμενόταν σε μονάδα φυσικού αερίου.
Η μονάδα που δημιουργήθηκε με τον αρχικό στόχο να χρησιμοποιηθεί ως λιγνιτική μονάδα πρόκειται να ενταχθεί στο σύστημα μέσα στο 2022 ενώ θα μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου νωρίτερα από το αναμενόμενο, όπως φαίνεται από πρόσφατες σχετικές δηλώσεις στελεχών τόσο από πλευράς ΑΔΜΗΕ όσο και από τη ΔΕΗ.
Ειδικότερα, σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου μετά από την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων του 2020, ο Αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ Γιάννης Μάργαρης ερωτήθηκε για τις απαραίτητες για την ασφάλεια του δικτύου μονάδες φυσικού αερίου και ανέφερε ότι «εμείς παρακολουθούμε την κατασκευή των μονάδων του Αγίου Νικολάου (Μυτιλιναίος ΑΕ) και της Πτολεμαϊδας 5 (ΔΕΗ Α.Ε.), οι οποίες αναμένεται να μπουν στο σύστημα εντός του 2022. Δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσες μονάδες θα χρειαστούν για την επάρκεια του συστήματος, αυτό σχετίζεται και με τη διαδικασία απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων, καθώς όσες βγαίνουν εκτός θα πρέπει να αντικαθίστανται».
Αντίστοιχα, πριν από μερικές ημέρες στην ταχύτερη από το αναμενόμενο μετατροπή της μονάδας Πτολεμαϊδα 5 από λιγνιτική σε μονάδα φυσικού αερίου αναφέρθηκε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης μιλώντας στο Power and Gas Supply Forum. Ο κ. Στάσσης τόνισε ότι σύμφωνα με τον προγραμματισμό η μονάδα στην Πτολεϊμαίδα θα ξεκινήσει μεν την παραγωγή της ως λιγνιτική αλλά η πορεία των τιμών του διοξειδίου του άνθρακα φέρνει πιο σύντομα την ανάγκη να μετασχηματιστεί σε μονάδα φυσικού αερίου, αρκετά νωρίτερα από το 2028 που ήταν η αρχική πρόβλεψη. Πλέον, σύμφωνα με τον κ. Στάσση η μετατροπή αυτή θεωρείται πιθανότερη στα μέσα της δεκαετίας.
Υπενθυμίζεται πως η νέα αυτή μονάδα της ΔΕΗ με προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ έχει αποτελέσει την «αχίλλειο πτέρνα» του σχεδίου για την απολιγνιτοποίηση της χώρας.
Η κατασκευή της μονάδας αποφασίστηκε τον Νοέμβριο 2007, καθώς η ΔΕΗ είχε δεκαετίες να ανανεώσει τις λιγνιτικές μονάδες της και η μονάδα αυτή θεωρήθηκε απαραίτητη για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας λόγω της αυξημένης ζήτησης. Η σχετική σύμβαση υπογράφηκε τον Μάρτιο του 2013 από τη διοίκηση του Α. Ζερβού. Ο τότε υπουργός Ενέργειας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε τον Απρίλιο του 2015 να επιταχύνει τις διαδικασίες για τις πολεοδομικές αδειοδοτήσεις ώστε να επισπευθεί η λειτουργία της μονάδας.
Φθάνοντας στον Σεπτέμβριο του 2019, ο πρωθυπουργός εξήγγειλε την πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας έως το 2028 ώστε να καταφέρει η χώρα να πιάσει τους περιβαλλοντικούς στόχους. Ωστόσο ήδη φαινόταν πώς το κόστος του λιγνίτη θα έβγαζε τη ΔΕΗ εκτός τροχιάς οικονομικά.
Αναφερόμενος στο ζήτημα ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης είχε πει πώς η Πτολεμαΐδα 5 αποτελεί λάθος και των τριών κομμάτων που κυβέρνησαν. «Η παραγωγή λιγνίτη θεωρείτο, την προηγούμενη δεκαετία, ότι ήταν το διαμάντι, το συγκριτικό πλεονέκτημα της ΔΕΗ. Από εκείνο το χρονικό σημείο μέχρι σήμερα, λόγω των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας και των αποφάσεων στην Ευρώπη, φτάσαμε πέρυσι η ΔΕΗ να “μπει μέσα”, μόνο από τις λιγνιτικές μονάδες, 200.000.000 ευρώ. Φτάσαμε συνολικά η ΔΕΗ να έχει μπει μέσα από τις λιγνιτικές μονάδες 683.000.000 ευρώ. Φτάσαμε στο σημείο σήμερα, αν κλείσουμε τις παλαιές λιγνιτικές μονάδες και συνεχίσουμε να πληρώνουμε τους εργαζόμενους, να μας κοστίζει λιγότερα από ό,τι να τις κρατήσουμε ανοιχτές. Γι’ αυτό θα προχωρήσουμε γρήγορα σε αυτή την κατεύθυνση», είχε πει ο Κωστής Χατζηδάκης.
Φυσικά τότε οι αντιδράσεις από την πλευρά της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ ήταν έντονες. «Όσοι κλείσουν την Πτολεμαΐδα 5 ανοίγουν ταυτόχρονα το δρόμο για εξεταστικές επιτροπές στην Βουλή», είχε δηλώσει ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ Γιώργος Αδαμίδης. Μάλιστα τότε είχε πει ότι η κίνηση αυτή είναι σαν να «κλείνει» το μάτι στα ιδιωτικά συμφέροντα και το φυσικό αέριο.
Είναι σαφές ότι πέραν των όποιων πολιτικών ή οικολογικών θέσεων το διαρκώς αυξανόμενο κόστος των τιμών των εκπομπών ρύπων θα έκανε έτσι κι αλλιώς δυσβάσταχτη οικονομικά τη λειτουργία της μονάδας. Σύμφωνα με αναλυτές, ακόμα κι αν οι τιμές ρύπων παρέμεναν στα ίδια επίπεδα – κάτι που δεν είναι πιθανό να συμβεί– η ΔΕΗ θα έπρεπε να πληρώσει πάνω από 1 δισ ευρώ για τα δικαιώματα εκπομπών ρύπων έως το 2028. Δηλαδή τα δικαιώματα ρύπων θα κόστιζαν όσο η ίδια η κατασκευή της μονάδας.
Ακόμη και η μετατροπή σε φυσικό αέριο αμφισβητείται ότι θα είναι μακροπρόθεσμα οικονομικά αποδοτική, λόγω των διαρκώς αυξανόμενων δικαιωμάτων ρύπων. Αναλυτές σημειώνουν ότι η μετατροπή της μονάδας σε εργοστάσιο φυσικού αερίου θα έχει ένα κόστος που θα φτάσει τα 300 εκατ. ευρώ, ενώ επίσης το φυσικό αέριο αποτελεί και αυτό ένα μεταβατικό καύσιμο που επίσης παρουσιάζει μεγάλες εκπομπές αερίων ενώ θα είναι απαραίτητη εισαγωγή σημαντικών όγκων φυσικού αερίου από το εξωτερικό.