Φορολογικές και πολεοδομικές αλλαγές φέρνει το 2021 για την αγορά ακινήτων, καθώς, με βάση τον σχεδιασμό της κυβέρνησης, προωθείται η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν να ισχύουν από το καλοκαίρι, έχοντας όμως αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου για τον υπολογισμό φόρων, όπως π.χ. ο ΕΝΦΙΑ. Παράλληλα, το νέο έτος θα σηματοδοτήσει και την έναρξη εφαρμογής των νέων διατάξεων που ψηφίστηκαν πριν λίγες ημέρες και εισάγουν σημαντικές αλλαγές στην εκτός σχεδίου δόμηση.
Ειδικά όσον αφορά την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, αυτή θα έχει ευρεία μορφή, καθώς στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι να επέλθει πλήρης εξορθολογισμός, ώστε η φορολόγηση να είναι δίκαιη. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αναμένονται σημαντικές αυξήσεις σε πληθώρα περιοχών, που ευνοήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια (π.χ. συνοικίες στο εμπορικό τρίγωνο της Αθήνας, περιοχές των νοτίων προαστίων και δημοφιλείς τουριστικές ζώνες σε νησιά κτλ.). Σε ορισμένες περιοχές, οι εισηγήσεις που έχει λάβει το υπουργείο Οικονομικών από τους εκτιμητές ακινήτων ξεπερνούν ακόμα και το 50%, καθώς στις προηγούμενες αναπροσαρμογές επικράτησαν μικροπολιτικοί υπολογισμοί και δεν έγινε οι δέουσες κινήσεις.
Παράλληλα, η παρούσα αναπροσαρμογή προβλέπει και τη σημαντική διεύρυνση της φορολογητέας ύλης, καθώς σχεδιάζεται η ένταξη χιλιάδων ζωνών στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού, με στόχο την άντληση πρόσθετων εσόδων από τον ΕΝΦΙΑ. Ανάλογα με τα επιπλέον έσοδα, θα καθοριστούν και οι μειώσεις που επιθυμεί να πραγματοποιήσει το οικονομικό επιτελείο στις ιδιαίτερα επιβαρυμένες σήμερα περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων.
Υπενθυμίζεται ότι η έκθεση Πισσαρίδη έχει προτείνει την πλήρη κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ, ο οποίος επιβάλλεται σήμερα σε κατόχους ακινήτων αξίας άνω των 250.000 ευρώ. Τα έσοδα από τον συμπληρωματικό αυτό φόρο υπολογίζονται σε περίπου 400 – 500 εκατ. ευρώ ετησίως. Δεν αποκλείεται λοιπόν, εφόσον το ποσό αυτό αντληθεί από την προσθήκη νέων ζωνών στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών, να προκύψει και κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου ΕΝΦΙΑ.
Αυτό που διαβεβαιώνουν από κυβερνητικής πλευράς είναι ότι οι αυξήσεις που τυχόν προκύψουν από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, δεν πρόκειται να οδηγήσουν και σε υψηλότερο ΕΝΦΙΑ, καθώς σχεδιάζεται παράλληλα και η μείωση των συντελεστών του φόρου, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι δημοσιονομικά ουδέτερο.
Εκτός σχεδίου δόμηση
Το νομοσχέδιο για τον έλεγχο της άναρχης εκτός σχεδίου δόμησης ψηφίστηκε πριν από λίγες ημέρες και πλέον ξεκινά η περίοδος της εφαρμογής των σχετικών διατάξεων. Με βάση αυτή, οι συντελεστές δόμησης για τις εκτός σχεδίου περιοχές μειώνονται κατά 10% (από 0,2 σε 0,18), ενώ καταργούνται και οι παρεκκλίσεις αρτιότητας. Αυτές αφορούν κυρίως την παροχή δυνατότητας δόμησης σε οικόπεδα μικρότερα των τεσσάρων στρεμμάτων. Σε όσα οικόπεδα πληρούν ήδη τις προϋποθέσεις αρτιότητας (π.χ. είναι τουλάχιστον 4 στρεμμάτων), παρέχεται χρονικό περιθώριο έξι ετών για να οικοδομηθούν.
Ειδικότερα, θα πρέπει να εκδοθεί οικοδομική άδεια εντός δύο ετών, ενώ για να εκτελεστεί θα υπάρχει χρονικό περιθώριο άλλων τεσσάρων ετών. Με το πέρας της περιόδου αυτής κι εφόσον ο ιδιοκτήτης δεν έχει κάνει χρήση των υφιστάμενων διατάξεων, οι όροι δόμησης για το οικόπεδό του, θα εξαρτώνται από το πολεοδομικό σχέδιο της κάθε περιοχής. Στόχος είναι η επιτάχυνση της εκπόνησης των σχετικών σχεδίων, ώστε αυτά να καλύψουν το σύνολο της χώρας μέχρι το 2028, αλλά και το 32% μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2023. Προτεραιότητα θα δοθεί σε περιοχές υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος και τα νησιά.
Ρυθμίσεις για τους ιδιοκτήτες ακινήτων στο νομοσχέδιο «σκούπα»
Η πιο πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση αφορά πάντως τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο «σκούπα» που κατατέθηκε πριν λίγες ημέρες στην Βουλή, με την οποία ρυθμίζονται διάφορα επείγοντα ζητήματα. Στην περίπτωση των ιδιοκτητών ακινήτων, με το άρθρο 54 επεκτείνεται η ρύθμιση περί μη επιβολής προστίμων σε εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9).
Ειδικότερα για εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) ετών 2010 και επόμενων, που υποβλήθηκαν ή θα υποβληθούν από τις 31.12.2014 μέχρι την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, δεν επιβάλλονται το πρόστιμο του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 (Α 170), ή το αυτοτελές πρόστιμο του άρθρου 4 του ν. 2523/1997 (Α 179). Πρόστιμα που έχουν βεβαιωθεί δεν διαγράφονται. Πρόστιμα που έχουν καταβληθεί δεν επιστρέφονται.
Εξάλλου, με το άρθρο 144 ορίζεται ότι οι οφειλές δημοτικών τελών αδήλωτων εμβαδών ακινήτων που προέκυψαν μέσω της πλατφόρμας της ΚΕΔΕ, για το διάστημα από 1.1.2020 και μετά, θα καταβληθούν σε έως 24 μηνιαίες δόσεις (μέσω των λογαριασμών ΔΕΗ κλπ.) με ελάχιστο ποσό κάθε δόσης τα 10 ευρώ για τους ιδιώτες και τα 50 ευρώ για τα νομικά πρόσωπα, αυτεπαγγέλτως και χωρίς αίτηση των οφειλετών. Με το ίδιο άρθρο θεωρούνται έγκυρες όλες οι δηλώσεις για αδήλωτα τετραγωνικά που υποβλήθηκαν στην πλατφόρμα της ΚΕΔΕ μέχρι 30.10.2020.