Brexit: Απειλή βαρύτατων δασμών στα ελληνικά προϊόντα

Αντιμέτωπες με τον κίνδυνο επιβολής δασμών από 2% έως και 30% θα βρεθούν από την 1η Ιανουαρίου 2021 οι ελληνικές εξαγωγές, σε περίπτωση που οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις Ηνωμένου Βασιλείου και Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν καταλήξουν σε κάποιου είδους Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών (ΣΕΣ), όπως επισημαίνει το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο. 

Στο επίκεντρο βρίσκεται ο κλάδος των τροφίμων καθώς μια ευρεία γκάμα από νωπά οπωροκηπευτικά εγχώρια προϊόντα αλλά και τα ισχυρά εξαγωγικά benchmarks όπως το γιαούρτι, η φέτα και το ελαιόλαδο ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωπα με δασμούς επί όγκου ή επί της αξίας με το ποσοστό να διαμορφώνεται από 2% εως 18%. 

Με βάση τα όσα ανακοίνωσε το Γραφείο ΟΕΥ του Λονδίνου,  από την εξέταση συνολικά των ελληνικών εξαχθέντων στη Βρετανία προϊόντων το 2019, με βάση τα στοιχεία της βρετανικής Υπηρεσίας Εσόδων και Τελωνείων, που ξεπερνούν σε αξία τις 500 χιλ. λίρες Αγγλίας (84% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών το συγκεκριμένο χρόνο), καταδεικνύεται ότι : 

1. Από τους 185 οκταψήφιους κωδικούς που εμπίπτουν στα παραπάνω κριτήρια, οι 47 απολαμβάνουν μηδενικό δασμό, ενώ οι 138 επιβαρύνονται με δασμό επί της αξίας που κυμαίνεται μεταξύ 2% και 30%, ή με δασμό επί του όγκου ή επί των τεμαχίων.
2. Σε 118 οκταψήφιους κωδικούς επιβάλλεται μη μηδενικός δασμός επί της αξίας. Το σύνολο των εξαγωγών μας σε αυτούς τους κωδικούς το 2019 ήταν 410 εκ. λίρες (44% του συνόλου) και οι αναλογούντες δασμοί, με βάση το UKGT, ανέρχονται σε 29,5 εκ. λίρες.
3. Σε 20 οκταψήφιους κωδικούς επιβάλλεται δασμός επί του όγκου ή επί των τεμαχίων. Το σύνολο των εξαγωγών μας σε αυτούς τους κωδικούς το 2019 ήταν 121,5 εκ. λίρες (13% του συνόλου). 
4. Ειδικά για τα τρόφιμα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η ανακοίνωση προβλέπεται η επιβολή δασμού σε όλα τα τρόφιμα ελληνικού ενδιαφέροντος, με εξαίρεση τον κωδικό 12089000 (άλλα αλεύρια από σπέρματα και ελαιώδεις καρπούς).

Οι δασμοί που επιβάλλονται στις βασικές κατηγορίες τροφίμων είναι: 

• Γιαούρτι (04031011, 04031019, 04031013, 04031091), κωδικοί που το 2019 αντιπροσώπευαν αθροιστικά το 6,3% των εξαγωγών μας στο Η.Β., δασμοί από 17 μέχρι 49 λίρες ανά 100 κιλά, ή σε άλλη περίπτωση, 8% επί της αξίας και 10 λίρες ανά 100 κιλά. 
• Φέτα (04069032), που αντιστοιχεί στο 4,5% των εξαγωγών μας, 126 λίρες ανά 100 κιλά. 
• Φρούτα νωπά, κατεψυγμένα ή αποξηραμένα, (επιτραπέζια σταφύλια 08061010, σταφίδες 08062010, ακτινίδια 08105000, φράουλες 08101000, κατεψυγμένοι καρποί και φρούτα 08119095, κεράσια 08092900, αποξηραμένα σύκα 08042090), 4,3% των εξαγωγών μας, δασμός 2% - 14%. 
• Παρασκευασμένα φρούτα (ροδάκινα 20087098, 20087079, 20087071, 20087069 και 20087061, δαμάσκηνα 20089978 και 20089972 και μείγματα 20089798, 20089774 και 20089967), 3% των εξαγωγών μας, δασμός 12% - 20%. 
• Ελιές παρασκευασμένες (20057000, 20019065), 1,8% των εξαγωγών μας, δασμός 12% - 16%. 
• Παρασκευασμένες ντομάτες (20029031, 20021090), 1,4% των εξαγωγών μας, δασμός 14%. 
• Φρέσκα λαχανικά (07099390, 07070005, 07096010), 0,5% των εξαγωγών μας, δασμός 6% - 12% 
• Ελαιόλαδο (15091020, 15091080), 0,4% των εξαγωγών μας, δασμός 104 λίρες ανά 100 κιλά. 
• Προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας (03028410, 03044500, 03028530), 0,4% των εξαγωγών μας, δασμός 14% - 18%.  

Όσον αφορά επιμέρους προϊόντα ελληνικού ενδιαφέροντος ενδεικτικά αναφέρεται ότι δεν επιβάλλονται δασμοί στα φάρμακα (κωδικός 30049000) και στους κωδικούς πετρελαιοειδών (27101921), ενώ προβλέπεται  η επιβολή δασμού 4% στους χάλκινους σωλήνες και 12% σε όλες τις κατηγορίες ειδών με εξαίρεση τα βρεφικά (62099090) στα οποία ο δασμός ανέρχεται σε 10%.

Ποιες εταιρείες απειλούνται

Συνεπώς στο απευκταίο σενάριο να μην κλειδώσει η ΣΕΣ μεταξύ Βρετανίας και Ε.Ε. παραγωγοί και βιομηχανίες, που έχουν μεγάλη έκθεση επί βρετανικού εδάφους όπως για παράδειγμα η ΦΑΓΕ, η ΚΡΙ ΚΡΙ, η ΗΠΕΙΡΟΣ, η Μινέρβα, η πλειονότητα των εταιρειών ιχθυοκαλλιέργειας με αιχμή τον όμιλο Andromeda κτλ καλούνται να προετοιμάσουν στρατηγικές διαχείρισης, προκειμένου να περιορίσουν τις απώλειες, να ενδυναμωθούν ανταγωνιστικά και να «πέσουν» σε νέα μάχη διεκδίκησης των Βρετανών καταναλωτών. 

Και σε επίπεδο πρωτογενούς παραγωγής, η βρετανική αγορά είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού οι ελληνικές εξαγωγές οπωροκηπευτικών, καταλαμβάνουν μερίδιο της τάξεως του 6% από το σύνολο της κατηγορίας, με εκτιμώμενη αξία στα 150 εκατ. ευρώ.

Επίσης, η επιβολή δασμών αναμένεται να επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα ισχυρές βιομηχανίες τροφίμων οι οποίες αναπτύσσουν σημαντικό χαρτοφυλάκιο πωλήσεων επί βρετανικού εδάφους, όπως πχ Chipita, η Ε.Ι Παπαδόπουλος  ενώ πολυάριθμοι είναι οι μικρομεσαίοι και startup παίχτες με αμιγώς εξωστρεφή χαρακτήρα που βασίζουν μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς τους στους Βρετανούς καταναλωτές.

«Όλοι θα επηρεαστούμε από ενδεχόμενο επιβολής δασμών, αφού μια τέτοια εξέλιξη καθιστά τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες ανταγωνίστριες των βρετανικών. Από εκεί και πέρα, ανά κατηγορία προϊόντος και ύψος δασμών θα διαμορφωθούν και τα δεδομένα των διαπραγματεύσεων με γνώμονα τη διατήρηση ανταγωνιστικών τιμών στο ράφι» σημειώνουν στελέχη της βιομηχανίας, προσθέτοντας ότι «το πρώτο που πρέπει να εξασφαλιστεί είναι ότι θα υπάρχει επάρκεια στα αποθέματα επί βρετανικού εδάφους πριν την ενεργοποίησης ενός νέου καθεστώτος δασμών, για να μην χαθούν πωλήσεις ή και η θέση στο ράφι μέχρι ο μηχανισμός ελέγχων να μη καταγράφει καθυστερήσεις πχ στα τελωνεία».

Το νέο δασμολόγιο

Σημειώνεται ότι με την έναρξη ισχύος του Παγκόσμιου Δασμολογίου του Η.Β. (UK GlobalTariff - UKGT), εκτιμάται ότι το 60% των εισαγωγών της χώρας θα είναι αδασμολόγητο, ενώ δεν θα εφαρμοστεί στα εμπορεύματα τα οποία προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες και στα εμπορεύματα που προέρχονται από χώρες με τις οποίες το Η.Β. έχει συνάψει ή θα συνάψει Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών (ΣΕΣ).

Σε γενικές γραμμές, το UKGT,  προβλέπει μεταξύ άλλων μηδενικούς δασμούς σε πολλά βιομηχανικά προϊόντα κυρίως της ελαφράς βιομηχανίας αλλά και για προϊόντα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή εγχώριων π.χ. στους σωλήνες από κράμα χαλκού.  

Οι αλλαγές περιλαμβάνουν επίσης την κατάργηση περιττών δασμών, τη στρογγυλοποίηση δασμών σε ομοιόμορφα ποσοστά, τη μετατροπή των αξιών σε λίρες από ευρώ και την απαλλαγή από όλους τους «ενοχλητικούς» δασμούς (εκείνους κάτω του 2%).

Διατηρήθηκαν ορισμένοι δασμοί σε προϊόντα που υποστηρίζουν επιχειρήσεις του Η.Β., στους τομείς της γεωργίας (π.χ. αρνί, βόειο κρέας, πουλερικά), της αυτοκινητοβιομηχανίας (10% στα αυτοκίνητα) και της αλιείας.