Στην τελική ευθεία μπαίνει το ψηφιακό ευρώ, μια καινοτόμος λύση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που ευελπιστεί να αλλάξει ριζικά το τοπίο στις πληρωμές στην Ευρωζώνη και να προσφέρει ασφάλεια online αλλά και offline.
Η φάση προετοιμασίας αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στον Οκτώβριο, με το έργο να αποτελεί αποφασιστικό βήμα προς την ψηφιοποίηση της οικονομίας, αλλά και μια απάντηση στην αυξανόμενη εξάρτηση από ξένους παρόχους πληρωμών.
Μάλιστα, το «πράσινο» φως έδωσαν και οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης στη συνεδρίαση του Eurogroup την Παρασκευή, όπου κατέληξαν σε κοινή γραμμή για το πώς θα οριστούν τα ανώτατα όρια κατοχής του ψηφιακού ευρώ.
Συγκεκριμένα, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ τόνισε ότι είναι «πρόωρο» να γίνει συζήτηση για το πού θα καθοριστεί τελικά το όριο κατοχής, όμως χαρακτήρισε την τελευταία συμφωνία «ένα καλό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», προσθέτοντας ότι ελπίζει η διαδικασία να ολοκληρωθεί «το συντομότερο δυνατό».
Τι είναι το ψηφιακό ευρώ και πώς θα λειτουργεί
Το ψηφιακό ευρώ θα αποτελέσει την ψηφιακή μορφή των παραδοσιακών χαρτονομισμάτων που εκδίδονται από την ΕΚΤ και σχεδιάζεται έτσι ώστε να αποτελεί εγγύηση πληρωμών ακόμη και σε ακραίες περιπτώσεις, όπως κυβερνοεπιθέσεις ή γενικευμένες διακοπές σε υποδομές. Θα λειτουργεί τόσο online όσο και offline, εντός της ζώνης του ευρώ, ενώ θα είναι δωρεάν για τους πολίτες. Στόχος είναι να μην υπάρξει ποτέ διακοπή στη δυνατότητα πληρωμών, ακόμη και σε περιόδους κρίσης.
Το ψηφιακό ευρώ θα είναι προσβάσιμο από το ηλεκτρονικό πορτοφόλι του χρήστη, το οποίο θα μπορεί να δημιουργηθεί είτε από τράπεζα είτε από δημόσιο φορέα, επιτρέποντας στους πολίτες της ζώνης του ευρώ να πραγματοποιούν τις ηλεκτρονικές πληρωμές τους όπως έχουν ήδη συνηθίσει, μέσω κάρτας, smartphone, smartwatch κλπ.
Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να «γεμίζουν» με ψηφιακά ευρώ τα ψηφιακά τους πορτοφόλια, μέσω μεταφοράς από τον τραπεζικό λογαριασμό της επιλογής τους, χωρίς να χρειάζεται να έχουν σύνδεση στο ίντερνετ, αυξάνοντας την αυτονομία της συγκεκριμένης μεθόδου πληρωμής.
Η «απεξάρτηση» από το ίντερνετ θα πραγματοποιηθεί μέσω secure hardware σε κινητές συσκευές και έξυπνες κάρτες, εξασφαλίζοντας ότι οι συναλλαγές θα είναι δυνατές ακόμη και σε περιπτώσεις διακοπής ρεύματος ή δικτυακών προβλημάτων. Η ικανότητα αυτή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική λόγω της αυξανόμενης συχνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων και διακοπών ρεύματος.
Απεξάρτηση της Ευρώπης από ξένους παρόχους πληρωμών
Η ΕΚΤ τονίζει πως το ψηφιακό ευρώ είναι απαραίτητο για την απεξάρτηση της Ευρώπης από ξένους πολυεθνικούς οργανισμούς που ελέγχουν τις ηλεκτρονικές πληρωμές, όπως η Visa και η Mastercard.
Σήμερα, περίπου δύο στις τρεις συναλλαγές μέσω καρτών στην Ευρωζώνη διεκπεραιώνονται από μη-ευρωπαίους παρόχους υπηρεσιών. Αυτή η εξάρτηση δημιουργεί κινδύνους για την οικονομική ασφάλεια και την νομισματική κυριαρχία της Ευρώπης, ιδιαίτερα σε μια περίοδο αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων.
Παράλληλα, η υιοθέτησή του θα παίξει κομβικό ρόλο στο να αποτραπούν απειλές από σταθερά κρυπτονομίσματα στην κυριαρχία του ευρώ, ενώ θα αποτελέσει και δωρεάν ψηφιακό μέσο πληρωμών για όλους τους πολίτες της Ευρωζώνης.
Η ΕΚΤ έχει ξεκαθαρίσει ότι το ψηφιακό ευρώ είναι θεμελιωδώς διαφορετικό από τα κρυπτονομίσματα, καθώς υποστηρίζεται από μια κεντρική τράπεζα και χαρακτηρίζεται από σταθερές τιμές. Να σημειωθεί πως το ψηφιακό ευρώ δεν αποσκοπεί στο θα αντικαταστήσει τα μετρητά, αλλά στο να λειτουργεί συμπληρωματικά.
Ανησυχίες για την ιδιωτικότητα των πολιτών
Μια βασική ανησυχία που γεννιέται στο άκουσμα του ψηφιακού ευρώ είναι το κατά πόσο αυτό μπορεί να αποτελέσει μια μέθοδο παρακολούθησης των συναλλαγών των πολιτών. Κάποιοι ακόμη υποστηρίζουν πως η ΕΚΤ και οι κυβερνήσεις θα έχουν τον έλεγχο στο τι μπορούν να αγοράσουν ή πού μπορούν να ξοδέψουν τα χρήματά τους.
Η ΕΚΤ έχει ήδη δώσει την απάντησή της σε αυτή τη θεωρία και τονίζει πως η ιδιωτικότητα είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό σχεδιασμού του ψηφιακού ευρώ. Ούτε η ΕΚΤ ούτε το Ευρωσύστημα θα έχει πρόσβαση στο ποιοι είναι οι χρήστες του ψηφιακού ευρώ και στο τι αγοράζουν με αυτό.
Στις πληρωμές σε φυσικά καταστήματα, τα προσωπικά στοιχεία των συναλλαγών θα είναι γνωστά μόνο στον πληρωτή και τον αποδέκτη, προσφέροντας ένα επίπεδο ιδιωτικότητας παρόμοιο με τα μετρητά.
Μένει να φανεί το κατά πόσο οι πολίτες της Ευρωζώνης θα ενδιαφερθούν πράγματι για την νέα επιλογή στις πληρωμές, και αν το ψηφιακό ευρώ θα καταφέρει να διεκδικήσει ένα σημαντικό μερίδιο στην «πίτα» των πληρωμών.