Έφοδος Επ. Ανταγωνισμού στην Πληροφορική, στο στόχαστρο 13 διαγωνισμοί

Εφόδους σε τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και εταιρείες πληροφορικής που έχουν αναλάβει ψηφιακά έργα του Δημοσίου πραγματοποίησε χθες η Επιτροπή Ανταγωνισμού, έπειτα από καταγγελίες για πιθανή νόθευση δημόσιων διαγωνισμών μέσω απαγορευμένων συμπράξεων από συμμετέχοντες (καρτέλ).

Σύμφωνα με πληροφορίες, στελέχη της Επιτροπής Ανταγωνισμού πραγματοποίησαν αιφνιδιαστικούς ελέγχους στους τρεις τηλεπικοινωνιακούς παρόχους (ΟΤΕ, Vodafone, Nova) που έχουν κυρίαρχη θέση στους διαγωνισμούς, και σε αρκετές εταιρείες πληροφορικής, μεγάλες και μικρότερες. Συνολικά έγιναν περίπου δέκα επιτόπιοι έλεγχοι, αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες.

Όπως αναφέρουν στο BD άνθρωποι με γνώση της αγοράς, η υπό διερεύνηση καταγγελία αφορά 13 δημόσιους διαγωνισμούς, όπου εξετάζεται αν υπήρξαν καταχρηστικές συμπράξεις μεταξύ των εταιρειών. Στελέχη του κλάδου αναγνωρίζουν ότι είναι δύσκολο να γίνει οποιαδήποτε υπόθεση για την προέλευση της καταγγελίας, δεδομένου μάλιστα ότι από το 2021 η Επιτροπή έχει δημιουργήσει ειδική πλατφόρμα για να υποβάλλονται ανώνυμα οι καταγγελίες.

Οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν πως στο επίκεντρο των ερευνών της Επιτροπής Ανταγωνισμού βρίσκονται πιθανές παραβιάσεις του δικαίου του ανταγωνισμού, σε συνδυασμό με την εφαρμογή του δικαίου για τις δημόσιες συμβάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζουν, θα έπρεπε να διερευνηθούν και πιθανές ευθύνες που μπορεί να έχουν οι αναθέτουσες αρχές, εάν διαπιστώνονται, για παράδειγμα, «φωτογραφικές» προκηρύξεις διαγωνισμών που έχουν στόχο να κατευθύνουν τις αναθέσεις σε συγκεκριμένες εταιρείες.

Όπως είχε γράψει και το BD οι ψίθυροι στην αγορά Πληροφορικής έχουν γίνει πλέον φωνές, με αποτέλεσμα να υπάρξουν καταγγελίες στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, για τον τρόπο που διενεργούνται οι διαγωνισμοί. Το κλίμα «συνεννόησης» που είχε διαμορφωθεί, με στόχο να προχωρήσουν ταχύτερα οι διαδικασίες και να αξιοποιηθούν έγκαιρα τα διαθέσιμα κονδύλια (4 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης), είχε καταλήξει σε καταστρατήγηση του ανταγωνισμού.

Στελέχη της αγοράς σημειώνουν στο BD πως θα πρέπει να εξεταστεί κάποια στιγμή η πιθανή καταχρηστική συμπεριφορά επιχειρήσεων με δεσπόζουσα θέση στην αγορά, καθώς διαπιστώνεται πως υπάρχουν μεγάλες εταιρείες που έχουν πάρει πολλά έργα, δημιουργώντας σχήματα υπεργολαβιών που τείνουν να δημιουργήσουν συνθήκες προσυμφωνημένης κατανομής της «πίτας».

Βαριές οι ποινές αν βρεθούν στοιχεία

Στην ανακοίνωσή της η Επιτροπή αναφέρει ότι προχώρησε σε έλεγχο σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων δραστηριοποιούμενων στον κλάδο πληροφορικής και τεχνολογίας και συναφών υπηρεσιών στο πλαίσιο αυτεπάγγελτης έρευνας για πιθανή οριζόντια σύμπραξη νόθευσης δημόσιων διαγωνισμών (bid rigging) κατά παράβαση των άρθρων 1 ν. 3959/2011 και 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). 

Σημειώνεται ότι η διεξαγωγή τέτοιων ελέγχων γίνεται σε επιχειρήσεις από τις οποίες μπορεί να συλλεχθούν στοιχεία για αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές στις ερευνώμενες αγορές και δεν προδικάζει ότι οι επιχειρήσεις έχουν εμπλακεί σε αντί-ανταγωνιστική συμπεριφορά ούτε προδικάζει το αποτέλεσμα της έρευνας.

Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού είχε εκδώσει το 2022 έναν οδηγό για τις αναθέτουσες αρχές με στόχο την προστασία των διαδικασιών από παράνομες συμπράξεις, όπου σημείωνε, μεταξύ άλλων, ότι:

• Ο ανταγωνισμός σε διαγωνισμούς προμηθειών και δημόσιες συμβάσεις γενικότερα προστατεύεται σε δύο επίπεδα: το επίπεδο της συγκεκριμένης διαγωνιστικής διαδικασίας για την προμήθεια, και αυτό των γενικότερων γεωγραφικών αγορών προϊόντων όπου πραγματοποιείται η προμήθεια ή στις οποίες επιδρά η προμήθεια.
• Η προστασία του ανταγωνισμού στο πρώτο επίπεδο επιτυγχάνεται μέσω της εφαρμογής του δικαίου δημοσίων συμβάσεων (κυρίως ν. 4412/2016 και 4413/2016), όπως και του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού (ν. 3959/2011 και άρθρα 101, 102 Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης – «ΣΛΕΕ»), ενώ στο δεύτερο επίπεδο, η προστασία του ανταγωνισμού επιτυγχάνεται κυρίως από την εφαρμογή του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού.
• Η εφαρμογή του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού (ν. 3959/2011, καθώς και άρθρα 101 και 102 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης – «ΣΛΕΕ») έχει ως κύριο σκοπό την αποφυγή πρακτικών συμπράξεων μεταξύ προμηθευτών στις συγκεκριμένες διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων, αλλά και την αποφυγή παραγόντων/δομών αγοράς που ευνοούν την εμφάνιση συμπαιγνίας (ή άλλων αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών).
• Αυτή είναι πιθανότερο να επιτευχθεί όταν δραστηριοποιούνται λίγοι ανταγωνιστές σε μία αγορά, π.χ. ιδιαίτερα μεγάλες καθιερωμένες επιχειρήσεις που κυριαρχούν στην αγορά, οι προδιαγραφές των προϊόντων είναι ιδιαίτερα περιοριστικές, τα προϊόντα είναι τυποποιημένα, οι προμηθευτές είναι εξοικειωμένοι με τις διαγωνιστικές διαδικασίες, ειδικά σε επαναλαμβανόμενους διαγωνισμούς, όπως επίσης και όταν υπάρχουν επαγγελματικές ενώσεις και άλλου είδους στενές επιχειρηματικές σχέσεις.

Υπενθυμίζουμε πως η διαπίστωση συμμετοχής επιχείρησης σε συμφωνίες καρτελικής φύσεως, δηλαδή σε μυστικές συμφωνίες μεταξύ ανταγωνιστών, οι οποίες έχουν ως αντικείμενο τον καθορισμό τιμών ή ποσοτήτων, κατανομή πελατών ή μεριδίων αγοράς, ή βάσει των οποίων λαμβάνει χώρα νόθευση διαγωνισμών, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά πρόστιμα από την ΕΑ (έως 10% του κύκλου εργασιών), σε ποινικές κυρώσεις σε υπεύθυνα φυσικά πρόσωπα και σε αποκλεισμό των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων από δημόσιους διαγωνισμούς και συμβάσεις παραχωρήσεων για τρία (3) έτη από την έκδοση της απόφασης.