Κάθειρξη έως 20 έτη για φοροδιαφυγή, βαριές ποινές και σε λογιστές

Δραματική αύξηση των ποινών και για φοροδιαφυγή φέρνει ο νέος Ποινικός Κώδικας που ψηφίστηκε από τη Βουλή, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ο καταδικασθείς δεν αποφεύγει τη φυλάκιση ούτε με εξαγορά. Από τον συνδυασμό του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας με τον νέο Ποινικό Κώδικα προκύπτει, πως, η μέγιστη ποινή κάθειρξης φτάνει πλέον μέχρι και 20 χρόνια, ενώ μικρότερες ποινές θα πρέπει να εκτίονται είτε στο σύνολό τους, ή τουλάχιστον κατά 1/5, όπως οι ποινές φυλάκισης άνω των δύο ετών. Ακόμη, στις περιπτώσεις που οι ποινές φυλάκισης για εγκλήματα φοροδιαφυγής είναι μετατρέψιμες, οι παραβάτες θα τιμωρούνται με αισθητά αυξημένες χρηματικές ποινές, σε σχέση με τα ισχύοντα έως τώρα.

Η αυστηροποίηση των ποινών για τη φοροδιαφυγή, προκύπτει από την επέκταση της εφαρμογής των αλλαγών στον Ποινικό Κώδικα, που επέφερε ο ν. 5090/2024 και στα αδικήματα που σχετίζονται με τη διάπραξη φορολογικών παραβάσεων. Στις υποθέσεις επιχειρήσεων, οι νέες ποινές δεν αφορούν μόνο τους «άμεσα υπεύθυνους» των επιχειρήσεων, αλλά και τους «άμεσους συνεργούς». Ειδικότερα, στις εταιρείες, τις νέες αυστηρές ποινές αντιμετωπίζουν ως αυτουργοί οι πρόεδροι των διοικητικών συμβουλίων, οι διευθύνοντες, εντεταλμένοι ή συμπράττοντες σύμβουλοι, οι διοικητές, οι γενικοί διευθυντές ή διευθυντές ή κάθε πρόσωπο εντεταλμένο είτε άμεσα από τον νόμο είτε από ιδιωτική βούληση είτε με δικαστική απόφαση στη διοίκηση ή διαχείριση ή εκπροσώπηση αυτών.

Επίσης, ως άμεσοι συνεργοί στα αδικήματα φοροδιαφυγής αντιμετωπίζονται από τον νόμο και έχουν τις ίδιες ποινές, ο εν γνώσει υπογράφων ανακριβή φορολογική δήλωση ως πληρεξούσιος (π.χ. ο λογιστής), καθώς και όποιος με οποιονδήποτε άλλον τρόπο εν γνώσει του συμπράττει ή προσφέρει άμεση συνδρομή στην τέλεση των εγκλημάτων φοροδιαφυγής. Υπενθυμίζεται ότι, σε πρόσφατη υπόθεση στην Αχαΐα, ο λογιστής επιχείρησης τιμωρήθηκε από την ΑΑΔΕ με πρόστιμο ύψους 2,25 εκατ. ευρώ, ως συνυπεύθυνος στη φοροδιαφυγή που διέπραξε η εταιρεία, της οποίας τηρούσε τα βιβλία.

Κάθειρξη και πρόστιμα

Όπως προκύπτει από την εγκύκλιο του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή (Ο.3011/2024), οι ποινές που προβλέπονται στον ισχύοντα Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, για τα ίδια αδικήματα καθίστανται αυστηρότερες με την εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα. Αρχικά, σύμφωνα με τον ΚΦΔ, ως αδικήματα «μεγάλης φοροδιαφυγής», τα οποία και τιμωρούνται με αυστηρές ποινές είναι:

• Η απόκρυψη φορολογητέας ύλης που έχει ως συνέπεια να μην καταβληθεί στο Δημόσιο ποσό φόρου άνω των 100.000 ευρώ ανά φορολογικό έτος.
• Η απόκρυψη φορολογητέας ύλης που έχει ως συνέπεια να μην αποδοθεί στο Δημόσιο ποσό ΦΠΑ μεγαλύτερο των 50.000 ευρώ ανά φορολογικό έτος.
• Η έκδοση πλαστών φορολογικών στοιχείων, καθώς και η έκδοση ή η λήψη εικονικών φορολογικών στοιχείων.

Σε συνδυασμό του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας με τον νέο Ποινικό Κώδικα, οι ποινές, για τα ανωτέρω αδικήματα, διαμορφώνονται ως εξής:

• Ποινή κάθειρξης από 5 έως και 20 έτη, για έγκλημα φοροδιαφυγής αντί των ποινών από 5 έως 15 έτη που προβλεπόταν, εφόσον το ποσό του φόρου που δεν καταβλήθηκε υπερβαίνει ανά φορολογικό ή διαχειριστικό έτος το ποσό των 100.000 ευρώ, εφόσον αφορά Φ.Π.Α., ή το ποσό των 150.000 ευρώ εάν αφορά σε φόρο εισοδήματος ή άλλη κατηγορία φόρου, τέλος ή εισφορά.
• Σε περίπτωση που το ποσό μη απόδοσης ΦΠΑ είναι μεταξύ 50.000 και 100.000 ευρώ και μεταξύ 100.000 και 150.000 ευρώ για άλλες κατηγορίες φόρων, θα ισχύει η ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών και θα φυλακίζεται για ένα διάστημα. 
• Για τους εκδότες πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων, καθώς και για όποιον αποδέχεται εικονικά φορολογικά στοιχεία ή νοθεύει τέτοια στοιχεία, ανεξάρτητα από το αν διαφεύγει ή μη την πληρωμή φόρου, ισχύει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών ή χρηματική ποινή.
• Ωστόσο, μετά τις αλλαγές στον Π.Κ. οι χρηματικές ποινές θα κυμαίνονται: Από 300 ευρώ έως και 40.000 ευρώ αν πρόκειται για πλημμελήματα. Από 5.000 ευρώ έως και 120.000 ευρώ αν πρόκειται για κακουργηματικού χαρακτήρα παραβάσεις.

Πλαστά και εικονικά τιμολόγια

Για όσους εκδίδουν ή αποδέχονται εικονικά φορολογικά στοιχεία για ανύπαρκτη συναλλαγή στο σύνολό της ή για μέρος αυτής ισχύουν οι ποινές:

• Φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους ή χρηματική ποινή η οποία όμως θα είναι αυξημένη, σύμφωνα με το τροποποιημένο άρθρο 57 του Π.Κ., εφόσον η συνολική αξία των εικονικών φορολογικών στοιχείων υπερβαίνει το ποσό των 75.000 ευρώ και φθάνει μέχρι τις 200.000 ευρώ
• Φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους ή κάθειρξη έως έξι (6) έτη, εφόσον το ως άνω ποσό υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ.

Χρηματικές ποινές

Συγχρόνως, αυξάνεται και το κόστος της μετατροπής των ποινών φυλάκισης σε χρήμα, για τις ποινές που επιτρέπεται στις περιπτώσεις φοροδιαφυγής και συγκεκριμένα:

• Για τα πλημμελήματα οι χρηματικές ποινές που επιβάλλονται σε περιπτώσεις μετατροπής ποινών φυλάκισης κυμαίνονταν από 90 ευρώ έως 36.000 ευρώ και αυξάνονται σε 300 έως 40.000 ευρώ.
• Για τις υποθέσεις που χαρακτηρίζονται κακουργήματα φοροδιαφυγής, οι ποινές μετατροπής των χρηματικών ποινών αυξάνονται σε 5.000 έως 200.000 ευρώ.