Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα που έχει θέσει η χώρα και μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια για την προσέλκυση επενδυτών και την ανάπτυξη της οικονομίας και πλέον ανεβάζει ρυθμούς με πέντε σημαντικά έργα που θα αλλάξουν την εικόνα των Δικαστηρίων και θα δώσουν νέα «εφόδια» σε δικαστικούς και δικηγόρους.
Ο ΣΕΒ έχει υπογραμμίσει την αναγκαιότητα ψηφιοποίησης της Δικαιοσύνης, τονίζοντας τα οφέλη που θα φέρει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, σημειώνοντας πως η επιτάχυνση και η διεύρυνση της ψηφιοποίησης των διεπαφών του δικαστικού συστήματος μπορούν να απελευθερώσουν πόρους τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, που παραμένουν εγκλωβισμένοι σε γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με στοιχεία του 2020 σε έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας Doing Business, ο χρόνος οριστικής επίλυσης μιας δικαστικής διαφοράς για τις ελληνικές επιχειρήσεις ξεπερνά τα 4,5 χρόνια, με τη χώρα μας να είναι στην τελευταία θέση στην ΕΕ και στην 146η μεταξύ 190 χωρών. Επίσης, σύμφωνα με το EU Justice Scoreboard (2022), η Ελλάδα το 2019 εμφάνιζε το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην ΕΕ για την επίλυση μιας αστικής ή εμπορικής υπόθεσης με 637 ημέρες (πάνω από 1,5 χρόνο), επίδοση που την περίοδο της πανδημίας εκτιμάται ότι επιδεινώθηκε. Επίσης, μόλις το 86% των αστικών και εμπορικών υποθέσεων επιλύονται στα πρωτοβάθμια δικαστήρια.
Ανεβάζουν ταχύτητα τα έργα ψηφιοποίησης
Ένα ψηφιακό άλμα επιχειρείται τους τελευταίους μήνες και τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη μπορούν να αλλάξουν σε σημαντικό βαθμό την αργή λειτουργία της Δικαιοσύνης.
Όπως ανέφερε την περασμένη εβδομάδα, ο διευθύνων σύμβουλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας Σταύρος Ασθενίδης, πέντε πολύ σημαντικά έργα για την ψηφιακή μετάβαση της Δικαιοσύνης βρίσκονται καθ’ οδόν. Υπογράμμισε, παράλληλα, την ανάγκη εκπαίδευσης των δικαστικών ώστε να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες που προσφέρει η νέα εποχή.
Επίσης, επισήμανε την ανάγκη βελτιστοποίησης των διαδικασιών που αφορούν στην απόδοση της δικαιοσύνης, ώστε τα εργαλεία ψηφιακού μετασχηματισμού που ήδη υλοποιούνται, να μπορούν πράγματι να αξιοποιηθούν ουσιαστικά από τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη για την ενίσχυση των κινήτρων στην εκπαίδευση των λειτουργών στα ψηφιακά εργαλεία της Δικαιοσύνης, ώστε αυτά πραγματικά να αποτελούν σημαντικό κεφάλαιο στις δεξιότητες τους. «Είναι αναγκαία η επιμόρφωση των δικαστών αλλά και όλου του νομικού προσωπικού στις ψηφιακές τεχνολογίες, όπως και η συνεχής, λειτουργική υποστήριξη και συντήρηση των ψηφιακών διαδικασιών», τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ασθενίδης σημείωσε επίσης την ανάγκη για συνεχή υποστήριξη και συντήρηση των ψηφιακών συστημάτων και εργαλείων από το Ελληνικό Δημόσιο. Όπως είπε, «οι ανάγκες αυτές πρέπει να αποτελούν οργανικό κομμάτι του Δημοσίου και να υποστηρίζονται διαρκώς με τις αναγκαίες λειτουργικές δαπάνες, ώστε τα έργα που παραδίδει η Κοινωνία της Πληροφορίας υπό την καθοδήγηση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, να συνεχίζουν να αποδίδουν για πολλά χρόνια».
Τα πέντε έργα που βρίσκονται στην τελική ευθεία
Όπως είχε αναφέρει ο κ. Ασθενίδης, αποτελεί στοίχημα για την Κοινωνία της Πληροφορίας η έγκαιρη και αποτελεσματική υλοποίηση των έργων που αφορούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δικαιοσύνης και τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ.
Αναβάθμιση του Συστήματος Τήρησης των Αρχείων των Δικαστηρίων
Το έργο αξίας 22,99 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και μη περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων προαίρεσης αύξησης φυσικού αντικειμένου έως 40% του συμβατικού τιμήματος με βάση τις τιμές μονάδας της οικονομικής προσφοράς του Αναδόχου δηλαδή ποσού 9.196.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ 24%, και συντήρησης έως του ποσού του 1.574.418 ευρώ, πλέον ΦΠΑ 24%, το έχει αναλάβει η Profile.
Το έργο περιλαμβάνει την αναβάθμιση των κεντρικών και τοπικών υπολογιστικών υποδομών, του λογισμικού και περιφερειακού εξοπλισμού και την διασύνδεση του Πληροφοριακού Συστήματος και των υποδομών για την ψηφιακή καταγραφή, αρχειοθέτηση και διάθεση των Πρακτικών των Συνεδριάσεων των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων της χώρας, που παράγονται με το υπάρχον σύστημα της Ηχογράφησης - Αποηχογράφησης.
Την παροχή υπηρεσιών Ηχογράφησης - Αποηχογράφησης των πρακτικών των δικαστηρίων, μέσω της Ψηφιακής καταγραφής, αποθήκευσης και διάθεσης των Πρακτικών των Συνεδριάσεων των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων της χώρας, που παράγονται με το υφιστάμενο σύστημα της Ηχογράφησης – Αποηχογράφησης (έως 120.000 ωρών/έτος), κατά την διάρκεια του έργου.
Ο ανάδοχος θα αναβαθμίσει και θα διασυνδέσει τις υπάρχουσες υποδομές, θα υλοποιήσει τις αναβαθμίσεις και διασυνδέσεις του υπάρχοντος λογισμικού και θα παρέχει υπηρεσίες ηχογράφησης και απο-ηχογράφησης των πρακτικών των δικαστηρίων για τριάντα έξι μήνες.
Αναβάθμιση και επέκταση υποδομών ΤΠΕ τομέα Δικαιοσύνης
Το έργο είναι αξίας 52,719 εκατ. ευρώ, μη περιλαμβανομένου ΦΠΑ 24% (ποσό με ΦΠΑ: 65,372 εκατ. ευρώ) και μη περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων προαίρεσης: α) αύξησης φυσικού αντικειμένου έως 30% του συμβατικού τιμήματος ποσού 15,815 εκατ. πλέον ΦΠΑ 24%, και β) συντήρησης έως του ποσού 13,679 εκατ. πλέον ΦΠΑ 24%.
Ανάδοχος είναι η κοινοπραξία Netcompany – Intasoft – Uni Systems – Quality & Reliability – Cosmos Business Systems και σκοπός του έργου είναι η προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της Ελληνικής Δικαιοσύνης, μέσω της υλοποίησης δράσεων ΤΠΕ. Οι τρεις λειτουργικές ενότητες του έργου καλύπτουν σημαντικό τμήμα των βασικών λειτουργιών της Δικαιοσύνης, με παρεμβάσεις που αφορούν στην ψηφιοποίηση διαδικασιών και υπηρεσιών, αλλά και στην αναβάθμιση και επέκταση υποδομών ΤΠΕ.
Πιο συγκεκριμένα, οι δράσεις που θα υλοποιηθούν στα πλαίσια του έργου καλύπτουν τις ακόλουθες λειτουργικές ενότητες:
Λειτουργική ενότητα 1 (ΛΕ1): Ανάπτυξη ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ) για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Λειτουργική ενότητα 2 (ΛΕ2): Δέσμη δράσεων για την ενίσχυση του πληροφοριακού συστήματος του Εθνικού Ποινικού Μητρώου και περαιτέρω επέκτασης των υπηρεσιών του
Λειτουργική ενότητα 3 (ΛΕ3): Αναβάθμιση και επέκταση λειτουργικότητας του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων Πολιτικής & Ποινικής Δικαιοσύνης (ΟΣΔΔΥ-ΠΠ) – ΟΣΔΔΥ-ΠΠ Β’ Φάση
Ψηφιοποίηση Αρχείων Δεδομένων του Υπουργείου Δικαιοσύνης
Το έργο, με προϋπολογισμό 145 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων προαίρεσης), αφορά την ψηφιοποίηση 300.244.990 σελίδων και περιλαμβάνει ακόμη και αρχεία, όπως αποφάσεις του Αρείου Πάγου, που χρονολογούνται από το 1835.
Το έργο θα αναλάβουν από κοινού οι ΟΤΕ, Vodafone, Nova καθώς και οι Uni Systems, Globitel, Netcompany-Intrasoft, Mytilineos, και Intrakat και μετά την υλοποίηση του, δεν θα είναι απαραίτητες οι χρονοβόρες αναζητήσεις έγχαρτων τίτλων στα τοπικά Δικαστήρια και τις Εισαγγελίες. Αντιθέτως, η ψηφιακή έκδοση θα ανακτάται από το κεντρικό σύστημα διαχείρισης εγγράφων / σύστημα ψηφιακής αρχειοθέτησης που θα τεθεί σε λειτουργία και θα το διαχειρίζεται το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Η ψηφιοποίηση περιλαμβάνει, τόσο τη σάρωση στοιχείων των παραπάνω αναφερομένων Δικαστηρίων/Εισαγγελιών, όσο και την καταχώριση βασικών στοιχείων τους σε εξειδικευμένο πληροφοριακό σύστημα, ώστε να δημιουργηθούν ψηφιακά αντίγραφα. Στο έργο συμπεριλαμβάνονται τα αρχεία 368 Δικαστηρίων/Εισαγγελιών, εκ των οποίων 288 βρίσκονται στην ηπειρωτική χώρα και 80 σε νησιά.
Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης σε Δικαστήρια και Σωφρονιστικά Καταστήματα και παροχή Υπηρεσιών Ενημέρωσης της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων και των Δικαστηρίων
Το έργο ύψους 19,2 εκατ. ευρώ θα αναπτύξει λύση που, μεταξύ άλλων, θα επιτρέπει τη διεξαγωγή δικών με μάρτυρες από απόσταση μέσω Διαδικτύου, κ.α. Ειδικότερα, περιλαμβάνει την υλοποίηση ενός δικτύου παροχής υπηρεσιών τηλεδιασκέψεων σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας, καλύπτοντας τις ανάγκες των πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων (πρωτοδικεία και εφετεία), του ανακριτικού έργου (πρωτοδικεία και εισαγγελίες) και των αιτημάτων δικαστικής συνδρομής.
Η δεύτερη δράση του έργου αφορά την ανάπτυξη και θέση σε λειτουργία πληροφοριακού συστήματος, μέσω του οποίου θα γίνεται η δημοσίευση σε πραγματικό χρόνο της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων των Δικαστηρίων της χώρας στο διαδίκτυο στους ενδιαφερομένους (δικηγόροι, πολίτες κλπ.).
Αλληλεπιδραστικές ψηφιακές υπηρεσίες διαχείρισης πόρων, δομών και δεδομένων προδικασίας – on line ενημέρωση φορέων, δικηγόρων, πολιτών (ΔΣΑ)
Το έργο αξίας 6,58 εκατ. ευρώ αφορά τη μετάπτωση και αναβάθμιση του ΟΠΣ Ολομέλειας στο Gcloud. Θα δημιουργηθεί ένα Ολοκληρωμένο και ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον διαχείρισης πόρων, δομών, και δεδομένων προδικασίας για όλους τους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας, που θα περιλαμβάνει τη διαχείριση και την απόδοση πόρων στους δικαιούχους φορείς και στους Δικηγορικούς Συλλόγους (63 συνολικά), καθώς και την ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, των 357 Δικαστηρίων της Χώρας, την ΑΑΔΕ, τον ΕΦΚΑ, τα περιφερειακά Ταμεία Προνοίας και Αλληλεγγύης κ.λπ.),
Επίσης θα υπάρξει η δημιουργία Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Πειθαρχικών Υποθέσεων των 63 Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, οι οποίοι έχουν, οικονομική, διοικητική και διαχειριστική αυτονομία και αυτοτέλεια και διοικούνται από αιρετά Διοικητικά Συμβούλια.
Θα αναπτυχθεί και περιβάλλον διαλειτουργικότητας που θα διαλειτουργεί με τα απαιτούμενα υπάρχοντα πληροφοριακά συστήματα των εμπλεκομένων φορέων και θα αναπτύξει τα πρότυπα για την υλοποίηση των απαραίτητων διεπαφών, ώστε να διαλειτουργήσει και με μελλοντικά πληροφοριακά συστήματα.