Πώς έγινε η Ελλάδα... πρωταθλήτρια σε ρυθμό ανάπτυξης στην ευρωζώνη

Από το 2019 και μετά -με εξαίρεση το πρώτο έτος της πανδημίας-, οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης που καταγράφηκαν στην Ελλάδα ήταν σημαντικά υψηλότεροι σε σύγκριση με τους αντίστοιχους στην ευρωζώνη.

Όπως τονίζει η Alpha Bank  στην τακτική της έκδοση για την ελληνική οικονομία, η τάση αυτή διατηρήθηκε το πρώτο εννεάμηνο του 2023, με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) να αυξάνεται κατά 2,2% σε ετήσια βάση (Α’ τρίμηνο: 1,9%, B’ τρίμηνο: 2,6%, Γ’ τρίμηνο: 2,1%), επίδοση η οποία είναι μία από τις υψηλότερες μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, υπερβαίνοντας σημαντικά τον μέσο όρο αυτής (0,6%).

Το αποτέλεσμα αυτό μάλιστα, έλαβε χώρα εν μέσω σημαντικών προκλήσεων για την ελληνική οικονομία, όπως το ασταθές διεθνές περιβάλλον, οι πληθωριστικές πιέσεις, τα αυξημένα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και οι φυσικές καταστροφές στην ελληνική επικράτεια κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου, και ιδιαίτερα οι καταστροφικές πλημμύρες στην Θεσσαλία.

Από την άλλη πλευρά, η οικονομική δραστηριότητα υποστηρίχθηκε από:

1. Πρώτον, τις επενδύσεις, οι οποίες είχαν τη μεγαλύτερη θετική συμβολή στην οικονομική μεγέθυνση, το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023, που προσέγγιζε το 50% της συνολικής ανόδου του ΑΕΠ (Γράφημα 1α), σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από αυτά που σημειώθηκαν τη διετία 2021-2022.
2. Δεύτερον, την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία συνέχισε να συνεισφέρει θετικά στην οικονομική δραστηριότητα, βασιζόμενη, μεταξύ άλλων, στην αύξηση των ονομαστικών μισθών κατά 7,4% σε ετήσια βάση το πρώτο εξάμηνο, με βάση τον Δείκτη Μισθολογικού Κόστους της Eurostat και στην αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων (1,6% σε ετήσια βάση, το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2023), με το εποχικά διορθωμένο ποσοστό της ανεργίας να υποχωρεί στο 9,6%, τον Οκτώβριο του 2023, έναντι 11,7%, τον Δεκέμβριο του 2022.
3. Τρίτον, τη σημαντική άνοδο των εξαγωγών, ειδικά λόγω των εξαιρετικών επιδόσεων του τουρισμού, ο οποίος διανύει χρονιά ρεκόρ σε όρους αφίξεων και εισπράξεων, γεγονός που ενίσχυσε επιπρόσθετα και την ιδιωτική κατανάλωση.

Για το σύνολο του 2023, ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης εκτιμάται ότι θα υπερβεί το 2%. Το τελευταίο αντανακλάται στην εξέλιξη των βραχυχρόνιων δεικτών οικονομικής συγκυρίας, όπως οι πωλήσεις Ι.Χ. επιβατικών αυτοκινήτων, οι οποίες καταγράφουν σημαντική αύξηση κατά 15,8% σε ετήσια βάση, το πρώτο δεκάμηνο του έτους.

Επιπρόσθετα, σε ό,τι αφορά στον τουρισμό, το πρώτο εννεάμηνο του έτους οι διεθνείς ταξιδιωτικές αφίξεις και εισπράξεις (συμπ. κρουαζιέρας) διαμορφώθηκαν σε 27,8 εκατ. και Ευρώ 17,9 δισ., καταγράφοντας ετήσια αύξηση κατά 17,3% και 15,2%, ενώ υπερβαίνουν τις αντίστοιχες επιδόσεις του 2019 κατά 3,1% και 11,3%, αντίστοιχα. Οι εκτιμήσεις για το τελευταίο τρίμηνο του έτους είναι θετικές, καθώς τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο η επιβατική κίνηση από το εξωτερικό στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών ήταν αυξημένη κατά περίπου 21% σε ετήσια βάση και κατά 18% και 12% σε σύγκριση με τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2019, αντίστοιχα.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Fraport, τον Οκτώβριο η διεθνής επιβατική κίνηση στα περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας κατέγραψε ετήσια αύξηση κατά 7,3%, υπερβαίνοντας την αντίστοιχη επίδοση του Οκτωβρίου του 2019 κατά 23,3%. Το γεγονός αυτό αφενός ενισχύει την εκτίμηση ότι το 2023 θα αποτελέσει έτος ορόσημο για τον ελληνικό τουρισμό, ξεπερνώντας τις ιστορικά υψηλές επιδόσεις του 2019 και αφετέρου υποδηλώνει ότι ο τουρισμός, ο οποίος αποτελεί βαρόμετρο για την ελληνική οικονομία, θα συμβάλει και το τέταρτο τρίμηνο στην άνοδο της οικονομικής δραστηριότητας.

Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα βελτιώνονται σημαντικά. Η συμβολή των επενδύσεων στην οικονομική μεγέθυνση ενισχύεται μετά από την πρόσφατη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για το αξιόχρεο της Ελληνικής Δημοκρατίας από τον διεθνή οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch (ΒΒΒ- με σταθερές προοπτικές) αλλά και από την αναμενόμενη εξασφάλιση επιπλέον πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Πιο αναλυτικά, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 1,3%, το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023 -παρουσιάζοντας, ωστόσο, σημάδια αποδυνάμωσης, το τρίτο τρίμηνο- έχοντας θετική συνεισφορά στην άνοδο του ΑΕΠ, ίση με 0,9 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.). Οι επενδύσεις διατήρησαν την ισχυρή δυναμική τους, καθώς αυξήθηκαν κατά 7,4% σε ετήσια βάση, στο ίδιο χρονικό διάστημα, έχοντας τη μεγαλύτερη θετική συνεισφορά στην άνοδο του ΑΕΠ, ίση με 1 π.μ.

Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις καταγράφουν θετικό ρυθμό ετήσιας μεταβολής από το τρίτο τρίμηνο του 2020, ήτοι για δέκατο τρίτο διαδοχικό τρίμηνο. Επιπρόσθετα, το ποσοστό τους στο ΑΕΠ της χώρας βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2011, κινούμενο τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα σταθερά πάνω από 14% (Γ’ τρίμηνο 2023: 14,3%), απέχοντας, ωστόσο, από τα επίπεδα που βρισκόταν πριν από την οικονομική κρίση που έπληξε τη χώρα (Γ΄ τρίμηνο 2007: 27,4%) αλλά και από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (22%).

Ως προς την ανάλυση των επενδύσεων ανά κατηγορία, οι μεγαλύτερες αυξήσεις το πρώτο εννεάμηνο καταγράφηκαν στις επενδύσεις σε κατοικίες (40,2%) και μεταφορικό εξοπλισμό (21,8%), ενώ ακολούθησαν οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές εκτός κατοικιών (5,5%) και οι λοιπές επενδύσεις (4,1%). Αντίθετα, οι επενδύσεις σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό μειώθηκαν κατά 1,6% σε ετήσια βάση.

Οι καθαρές εξαγωγές είχαν οριακά θετική συνεισφορά στην αύξηση του ΑΕΠ, ίση με 0,1 π.μ. Τούτο αποδίδεται στην ετήσια άνοδο των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (2,3%), η οποία υπερέβη την αντίστοιχη αύξηση των εισαγωγών (1,8%).

Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές αγαθών (2,9%) αυξήθηκαν εντονότερα από τις αντίστοιχες εισαγωγές (0,5%), ενώ αντίστροφη είναι η εικόνα στις υπηρεσίες, με τις εξαγωγές (2,6%) να αυξάνονται ηπιότερα από τις εισαγωγές (5,6%). Αξίζει να αναφερθεί ότι η άνοδος των εξαγωγών αγαθών αποδίδεται εξ ολοκλήρου στην ισχυρή επίδοση του πρώτου τριμήνου, όπου καταγράφηκε διψήφιος ρυθμός ανόδου, καθώς, το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο, οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν σε ετήσια βάση, για πρώτη φορά από το δεύτερο τρίμηνο του 2020. Τέλος, η δημόσια κατανάλωση αυξήθηκε κατά 1,1%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο εννεάμηνο του 2023, έχοντας ήπια θετική συμβολή (0,2 π.μ.) στη μεταβολή του ΑΕΠ.