Κερδίζουν έδαφος στους Έλληνες καπνιστές τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης

Η διείσδυση των εναλλακτικών καπνικών προϊόντων όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα  θερμαινόμενα προϊόντα καπνού στην ελληνική αγορά βελτιώνεται κάθε χρόνο. Σε πανελλαδική έρευνα για το κάπνισμα που διενεργήθηκε από την εταιρεία Marc για λογαριασμό της Παπαστράτος, διαπιστώθηκε ότι το 8% του συνολικού πληθυσμού 21 ετών και άνω δηλώνει πως τα χρησιμοποιεί, με το 4,4% να τα χρησιμοποιεί αποκλειστικά, και το 3,6% συνδυαστικά με τα συμβατικά τσιγάρα. Πέρυσι, το αντίστοιχο ποσοστό διείσδυσης των εναλλακτικών μορφών καπνίσματος στην Ελλάδα  ήταν 5,5%.

Ποιοι είναι οι λόγοι όμως που οδηγούν στη χρήση εναλλακτικών προϊόντων καπνού; Οι πέντε  κορυφαίες αιτίες που οδηγούν στη χρήση εναλλακτικών προϊόντων καπνού -σύμφωνα πάντα με την έρευνα της Marc- συνδέονται με τις ανησυχίες των καπνιστών για το τσιγάρο. Οι μισοί (51,7%) αναφέρουν ως βασικό λόγο τον μειωμένο κίνδυνο για την υγεία, ενώ 4 στους 10 (43%) ότι δεν μυρίζει. Η απουσία της καύσης του καπνού και της στάχτης παρουσιάζονται στην τρίτη (21,7%) και τέταρτη (20,6%) θέση αντίστοιχα στη λίστα, ενώ τη βασική πεντάδα συμπληρώνει το γεγονός πως είναι πιο οικονομικά (14,5%). Σε ποσοστά μικρότερα από 15% αναφέρθηκαν ως λόγοι η περιέργεια, η προσπάθεια διακοπής ή ελάττωσης του τσιγάρου, και το γεγονός πως είναι καινοτόμο προϊόν. Με μικρότερα, μονοψήφια ποσοστά ακολουθούν η σύσταση γιατρού, η ευχρηστία, η καπνιστική ικανοποίηση που προσφέρει και η προτροπή φίλων/συγγενών. Σημειώνεται πως 7 στους 10 (72,5%) χρήστες εναλλακτικών προϊόντων τα προτείνουν σε καπνιστές συμβατικού τσιγάρου. 

Η έρευνα όμως αναδεικνύει και το πρόβλημα ενημέρωσης των καπνιστών σχετικά με τα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα. Ειδικότερα, ανάμεσα στους καπνιστές, μόνο 2 στους 10 (21,7%) δηλώνουν πως έχουν την πληροφόρηση που χρειάζονται για τα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα, ενώ 4 στους 10 (42,6%) δήλωσαν πως γνωρίζουν κάποια πράγματα, αλλά όχι αρκετά. Χαρακτηριστικό της έλλειψης ενημέρωσης είναι το ότι μόνο το 33,5% του συνολικού ενήλικου πληθυσμού γνωρίζει ποιες είναι οι βασικές διαφορές ανάμεσα στα συμβατικά τσιγάρα και στα εναλλακτικά προϊόντα καπνού.

Μάλιστα 6 στους 10 ενήλικες πολίτες (63%) δηλώνουν πως θα τα επέλεγαν ή θα τα πρότειναν σε καπνιστές πιο εύκολα εάν είχαν πιο σαφή ενημέρωση για τα επιστημονικά δεδομένα πίσω από αυτά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και  το γεγονός ότι 63,2% του συνόλου των ερωτηθέντων και 79,2% των χρηστών εναλλακτικών προϊόντων, θεωρούν ότι ο βαθμός βλαπτικότητας ενός καπνικού προϊόντος θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν κατά την φορολόγησή του, όπως αντίστοιχα συμβαίνει σε άλλους κλάδους, όπως ενέργεια, αυτοκίνηση κ.λπ

Ένας στους τέσσερις Έλληνες καπνίζει συστηματικά

Το ποσοστό των ενήλικων καπνιστών στην Ελλάδα ανέρχεται σήμερα στο 28,5% ή περίπου 2.250.000 άτομα. Το 23,2% συστηματικά και το 5,3% περιστασιακά. Τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών καταγράφονται στους άνδρες (31,4% έναντι 25,6% των γυναικών) και στις μεσαίες ηλικιακές κατηγορίες 45-65 ετών. Παρόλο που οι καπνιστές στην Ελλάδα παραμένουν, τους τελευταίους 12 μήνες, σταθεροί, το 83,9% ανησυχεί για τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία του, θέτοντας την υγεία και τη φυσική κατάσταση στην κορυφή των κινήτρων για τη διακοπή του. Οι επιπτώσεις στην υγεία αποτελούν το κυρίαρχο κίνητρο διακοπής σε όλες τις πληθυσμιακές κατηγορίες (57,1%), ενώ το οικονομικό κόστος (13,7%) αποτελεί ισχυρό κίνητρο διακοπής στις νεότερες ηλικίες καπνιστών. Η τάση αύξησης της συχνότητας καπνίσματος καταγράφεται εντονότερη στις γυναίκες, στις νεότερες ηλικιακές κατηγορίες, στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι καπνιστές φαίνεται πως έχουν αρχίσει να νιώθουν κοινωνική πίεση σε σχέση με αυτή τους τη συνήθεια. Οι 4 στους 10 (41,9%) καπνιστές δηλώνουν πως αισθάνονται συχνά άβολα σε παρέες που δεν καπνίζουν, ενώ 1 στους 3 (34,4%) αισθάνεται πως γίνονται διακρίσεις εις βάρος του. Επίσης,  4 στους 10 (42,8%) καπνιστές δηλώνουν πως το κάπνισμα προκαλεί συχνά εντάσεις και τσακωμούς με αγαπημένα πρόσωπα του κοινωνικού τους περιβάλλοντος.  Γι’ αυτό και το 15,2% των καπνιστών παραδέχτηκε πως κρύβει ότι καπνίζει από αγαπημένα πρόσωπα ή φίλους. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 22,2% στους καπνιστές ηλικίας 21-34 ετών.

Ξεπερασμένη συνήθεια θεωρούν το κάπνισμα το 70% των ερωτηθέντων

Το εντυπωσιακό στοιχείο της έρευνας είναι ότι 7 στους 10 ερωτηθέντες θεωρούν το τσιγάρο μια ξεπερασμένη συνήθεια, που, όπως επιβεβαιώνει ο σταθερά υψηλός αριθμός καπνιστών, δεν λέμε να ξεπεράσουμε.

Η κυρία Λένα Πλαΐτη, Γενική Διευθύντρια Επικοινωνίας της Παπαστράτος, σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, σημείωσε: «Για δεύτερη συνεχή χρονιά παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας της Marc για το τσιγάρο, η οποία μας βοηθά να κατανοήσουμε όσα συμβαίνουν στην κοινωνία τόσο από τη μεριά των καπνιστών όσο και από εκείνη των μη καπνιστών για μία συνήθεια που παρότι θεωρείται ξεπερασμένη συνεχίζει να υιοθετείται από 1 στους 4 Έλληνες. Δέσμευση που ακολουθεί κάθε πράξη μας στην Παπαστράτος είναι να μειώσουμε τους καπνιστές στην Ελλάδα κατά 1,5 εκατομμύριο μέχρι το 2025. Με όχημα την επιστήμη εντείνουμε τις προσπάθειές μας ώστε να υπάρχουν εναλλακτικές, καινοτόμες λύσεις για όσους επιμένουν να καπνίζουν, θεωρώντας, πάντα τη διακοπή του καπνίσματος ως την καλύτερη επιλογή για έναν καπνιστή

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία Marc για λογαριασμό της Παπαστράτος, τον Ιούνιο του 2022. Συμμετείχαν 1.204 νοικοκυριά από όλη την Ελλάδα. Το δείγμα περιελάμβανε άνδρες και γυναίκες άνω των 21 ετών.