Το αποτύπωμα που άφησε στην Υγεία η δεκαετία της οικονομικής κρίσης, επηρεάζοντας σημαντικά το προσδόκιμο αλλά και τα έτη υγιούς επιβίωσης, καθώς και το τίμημα τόσο για τους ασθενείς όσο και για τη φαρμακοβιομηχανία, ήταν μερικά από τα θέματα της μελέτης «Φαρμακευτικές πολιτικές και αποτίμηση της αποδοτικότητας του Συστήματος Υγείας την περίοδο των μνημονίων» του ΙΠΟΚΕ (Ινστιτούτο Πολιτικών Οικονομικών και Κοινωνικών Eρευνών) που παρουσιάστηκε σε πρόσφατη διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου από τον Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας κ. Ι. Υφαντόπουλο.
Η Ελλάδα έχει σήμερα την ιστορική ευκαιρία να προχωρήσει σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μέσα από τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (TAA), μπαίνοντας σε μία περίοδο ανάκαμψης.
Κομβικής σημασίας είναι να οικοδομηθεί ένα πλαίσιο αποτελεσματικών και αποδοτικών πολιτικών για ένα βιώσιμο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.
Όπως τονίζεται, οι πολιτικές των μνημονίων είχαν αρνητική επίδραση στο επίπεδο υγείας του ελληνικού πληθυσμού. Τα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν τότε αφορούσαν και το σύστημα υγείας της Ελλάδας, όπως η μείωση των δημόσιων δαπανών, με αποτέλεσμα την αύξηση της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος χρήσης υπηρεσιών υγείας.
Η μετακύλιση του κόστους αυτού στους πολίτες- ασθενείς οδήγησε, με τη σειρά της, σε μία δραματικά ανοδική τάση των νοικοκυριών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας μέσα σε μία δεκαετία. Συγκεκριμένα, μεταξύ 2008-2018, ο αριθμός των νοικοκυριών που υπέφεραν από «καταστροφικές» δαπάνες τριπλασιάστηκε επιδεινώνοντας τις κοινωνικές ανισότητες του πληθυσμού, καθώς τα νοικοκυριά αναγκάστηκαν να μειώσουν λειτουργικές δαπάνες επιβίωσης, προκειμένου να καλύψουν έξοδα υγειονομικής περίθαλψης.
Από το 2010 μέχρι και σήμερα, η εφαρμογή των αυστηρών Ευρωπαϊκών δημοσιονομικών μέτρων που συμφωνήθηκαν στα πλαίσια των τριών μνημονίων σε συνδυασμό με την γενικότερη οικονομική κρίση στην Ελλάδα οδήγησαν στη δραματική μείωση του ΑΕΠ. Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα αυξήθηκε με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι σε πολλές χώρες της ΕΕ μεταξύ 2000-2017. Όσον αφορά τα έτη υγιούς επιβίωσης, κατά την περίοδο της κρίσης (2005-2016) οι Έλληνες φαίνεται να έχασαν συνολικά 3,4 έτη υγιούς επιβίωσης, με τα άτομα της ηλικίας των 65 ετών να προσδοκούν 2 έτη υγιούς επιβίωσης λιγότερα συγκριτικά με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο ετών υγιούς επιβίωσης.
Ελλάδα: η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό clawback στην Ευρώπη
Ο μηχανισμός της επιστροφής χρηματικού ποσού από τις φαρμακευτικές εταιρείες προς το δημόσιο (clawback) θεσπίστηκε στο πλαίσιο της μνημονιακής περιόδου με στόχο τη γενικότερη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας και τον εξορθολογισμό του συστήματος υγείας, λειτουργώντας ως αυτόματος μηχανισμός επανείσπραξης για το κράτος που τίθεται σε εφαρμογή όταν η φαρμακευτική δαπάνη υπερβαίνει τα όρια του προϋπολογισμού.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα είναι η χώρα με το υψηλότερο clawback στην Ευρώπη, 27.3% έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου 8.6%, ενώ κατά την περίοδο 2015-2019, η μείωση κατά 60% του δημόσιου προϋπολογισμού στην εξωνοσοκομειακή αγορά, οδήγησε σε επιβάρυνση της φαρμακευτικής βιομηχανίας κατά 264%.
Το «φαινόμενο υποκατάστασης», χωρίς εξορθολογισμό, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Υφαντόπουλος, όπου η συμβολή της φαρμακευτικής βιομηχανίας (μέσω clawback και rebate) είναι εκθετικά υψηλότερη αυτής του κράτους, θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της φαρμακευτικής περίθαλψης μέχρι το 2024.
Συνεργασία και συνυπευθυνότητα: προϋπόθεση κοινωνικής δικαιοσύνης και ευημερίας
Η Ελλάδα έχει πλέον μπροστά της μια μοναδική, ιστορική ευκαιρία, μέσα από την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου «Ελλάδα 2.0» και τη σχετική χρηματοδότηση από το TAA. Αυτή τη συγκυρία καλείται να αξιοποιήσει με το βέλτιστο δυνατό τρόπο, προκειμένου η χώρα να επενδύσει στην Υγεία και να προχωρήσει σε διαρθρωτικές, στοχευμένες μεταρρυθμίσεις που θα την επαναφέρουν σε τροχιά ανάκαμψης.
Κράτος, φαρμακευτική βιομηχανία και ακαδημαϊκή κοινότητα αποτελούν τους ‘φυσικούς δορυφόρους’ του συστήματος Υγείας που θέτει στο επίκεντρο τον πολίτη- ασθενή, με στόχο τη βελτίωση των υπηρεσιών φαρμακευτικής περίθαλψης που του παρέχονται, την επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης, μέσω της άμβλυνσης κοινωνικών ανισοτήτων στην πρόσβαση όλων σε φαρμακευτική περίθαλψη, και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος υγείας σε βάθος χρόνου.
Ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός για την υγεία θα πρέπει να σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτει παρούσες και μελλοντικές ανάγκες του πληθυσμού με επανασχεδιασμό του μηχανισμού αυτόματων επιστροφών και χωρίς μετακύλιση του κόστους. Θα πρέπει να παρέχονται κίνητρα σε όλα τα συνεργαζόμενα μέρη για την αύξηση της αποδοτικότητας και μείωση της υπερβάλλουσας φαρμακευτικής δαπάνης με παράλληλο εξορθολογισμό της ζήτησης στον νοσοκομειακό και μετανοσοκομειακό τομέα. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να καλλιεργηθεί ορθολογική οικονομική συμπεριφορά τόσο από τους ασθενείς όσο και από τους γιατρούς.
Η συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων μερών, είναι η απαραίτητη ‘μαγιά’ για να διαμορφωθούν αναβαθμισμένες υπηρεσίες περίθαλψης που με τη σειρά τους θα οδηγήσουν σε κοινωνική ευημερία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
