Ραγδαία αύξηση παρουσιάζουν τα κρούσματα εποχικής γρίπης στην Ευρώπη, με τις υγειονομικές αρχές να αναμένουν έξαρση και στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα.
Η φετινή περίοδος γρίπης ξεκίνησε περίπου τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα σε σχέση με προηγούμενα έτη, γεγονός που αποδίδεται στην επικράτηση του υποκλάδου Κ του ιού της γρίπης A(H3N2). Οι αρμόδιες αρχές παρακολουθούν στενά την εξέλιξη, καθώς το συγκεκριμένο στέλεχος φαίνεται να μεταδίδεται ταχύτερα, οδηγώντας σε αυξημένο αριθμό περιστατικών.
Όπως σημειώνει η καθηγήτρια Επιδημιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, "αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το νέο αυτό υποστέλεχος προκαλεί βαρύτερη νόσο στον γενικό πληθυσμό, η ταχεία διασπορά του αυξάνει σημαντικά το φορτίο στα συστήματα υγείας".
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το στέλεχος αυτό έχει καταστεί κυρίαρχο στην ευρωπαϊκή ήπειρο, αντιπροσωπεύοντας έως και το 90% των επιβεβαιωμένων περιστατικών. Ιδιαίτερα υψηλή είναι η κυκλοφορία σε παιδιά ηλικίας 5-14 ετών, ενώ σε αρκετές χώρες παρατηρείται αύξηση των νοσηλειών, κυρίως μεταξύ ηλικιωμένων και ατόμων με υποκείμενα νοσήματα.
Αυξημένη πίεση στα συστήματα υγείας
Τα συστήματα υγείας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες δέχονται έντονη πίεση λόγω της αύξησης των κρουσμάτων γρίπης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Εθνικό Σύστημα Υγείας βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα από τα πιο επιβαρυμένα χειμερινά κύματα των τελευταίων ετών, καθώς η έξαρση της γρίπης συμπίπτει με την κυκλοφορία και άλλων αναπνευστικών ιών. Η κατάσταση αυτή προκαλεί καθυστερήσεις στα επείγοντα και έλλειψη διαθέσιμων κλινών, αποτελώντας προειδοποιητικό παράδειγμα για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Έξαρση γρίπης κατά την εορταστική περίοδο
Οι ελληνικές υγειονομικές αρχές βρίσκονται σε αυξημένη επαγρύπνηση, καθώς η χώρα εισέρχεται στην καρδιά του χειμώνα. Ο υποκλάδος K του ιού της γρίπης A(H3N2) έχει ήδη ανιχνευθεί και στην Ελλάδα.
Οι ειδικοί προειδοποιούν για αναμενόμενη έξαρση της εποχικής γρίπης τις επόμενες εβδομάδες, ενόψει των αυξημένων κοινωνικών επαφών λόγω των γιορτών. Όπως επισημαίνει η κ. Ψαλτοπούλου, οι συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους, τα ταξίδια και η αυξημένη κινητικότητα δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για τη μετάδοση των αναπνευστικών ιών.
Η εμπειρία των προηγούμενων ετών δείχνει ότι τέτοιες περίοδοι συνοδεύονται από απότομη αύξηση των κρουσμάτων, η οποία συχνά αποτυπώνεται με καθυστέρηση στις νοσηλείες μετά το τέλος των εορτών.
Ο ΠΟΥ επισημαίνει πως η μετάδοση της εποχικής γρίπης γίνεται κυρίως μέσω σταγονιδίων και επαφής με μολυσμένες επιφάνειες, ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους με ανεπαρκή αερισμό. Η εορταστική περίοδος ενισχύει περαιτέρω αυτή τη δυναμική μετάδοσης.
Ευπαθείς ομάδες και μέτρα προστασίας
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ και την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, αυξημένο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών διατρέχουν οι πολίτες άνω των 60 ετών, άτομα με χρόνια νοσήματα, ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, έγκυες γυναίκες και μικρά παιδιά έως 5 ετών. Για αυτές τις ομάδες, η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονία, επιδείνωση υποκείμενων νοσημάτων και ανάγκη νοσηλείας.
Ο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός παραμένει το βασικότερο μέτρο πρόληψης, όπως υπογραμμίζει ο ΠΟΥ. Ακόμη και αν πραγματοποιηθεί αργότερα μέσα στη σεζόν, μειώνει ουσιαστικά τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου, ιδίως στις ευπαθείς ομάδες.
Στην Ελλάδα, παρέχεται δωρεάν εμβολιαστική κάλυψη, συμπεριλαμβανομένων και ειδικών ανοσοενισχυτικών εμβολίων για τα άτομα τρίτης ηλικίας, καθώς και ρινικού εμβολίου για τα παιδιά. Παράλληλα, η τήρηση βασικών μέτρων ατομικής προστασίας – όπως η υγιεινή των χεριών, ο καλός αερισμός και η χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους με συνωστισμό – συμβάλλει στον περιορισμό της διασποράς.
Σε περίπτωση επιδείνωσης των συμπτωμάτων συνιστάται ιατρική συμβουλή και, για τα άτομα υψηλού κινδύνου, άμεση έναρξη αντι-ιϊκής αγωγής μόλις εμφανιστούν σχετικά συμπτώματα, ανεξαρτήτως θετικής διαγνωστικής δοκιμασίας.
Επιπλέον, διατίθεται ειδικό διαγνωστικό kit για διαφοροδιάγνωση μεταξύ γρίπης Α ή Β, κορονοϊού και αναπνευστικού συγκυτιακού ιού.
Η φετινή έξαρση της γρίπης υπενθυμίζει ότι, παρά την εξοικείωση της κοινωνίας με τις εποχικές ιώσεις, ο ιός της γρίπης παραμένει σοβαρή πρόκληση για τη δημόσια υγεία. Η πρόληψη και η συμμόρφωση με τις διεθνείς οδηγίες είναι καθοριστικές για την προστασία τόσο των ευπαθών ομάδων.