Οι Κυκλάδες μετατρέπονται σε σημείο συγκέντρωσης θαλάσσιων σκουπιδιών

Οι Κυκλάδες αναδεικνύονται σε σημείο συγκέντρωσης θαλάσσιων απορριμμάτων που προέρχονται από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, σύμφωνα με επιστημονική έρευνα για τη διαδρομή των σκουπιδιών μέσω των υδάτινων δρόμων.

Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα από 200 ειδικές πλωτές συσκευές με GPS, που τοποθετήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια σε ποτάμια και στο Αιγαίο. Στόχος ήταν η παρακολούθηση των ρευμάτων και των ανέμων που μεταφέρουν τα απορρίμματα σε συγκεκριμένες περιοχές.

Η τοποθέτηση των συσκευών πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος REMEDIES MISS 2021 OCEAN03, το οποίο χρηματοδοτείται για την ανάπτυξη λύσεων παρακολούθησης, συλλογής και αξιοποίησης (μικρο)πλαστικών στους ωκεανούς.

Όπως εξηγεί ο μηχανικός περιβάλλοντος Γιάννης Δελέκης, που σχεδίασε τις συσκευές σε συνεργασία με το Μετσόβειο Πολυτεχνείο, τα δεδομένα επιβεβαίωσαν ότι η μεταφορά των θαλάσσιων απορριμμάτων, κυρίως των πλαστικών, επηρεάζεται άμεσα από τους ανέμους και τα θαλάσσια ρεύματα. Μέσα από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, οι επιστήμονες μπόρεσαν να διακρίνουν πότε κυριαρχεί ο ρόλος του ανέμου και πότε των ρευμάτων, καθώς και τη σχετική σημασία τους ανά περιοχή.

Τα αποτελέσματα, τα οποία παρουσιάστηκαν πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δείχνουν ότι συσκευές που ξεκίνησαν από τη Μύκονο κατέληξαν στο Ισραήλ, από την Άνδρο έφτασαν μέχρι τη Λιβύη, περνώντας δυτικά της Κρήτης, ενώ από τη Χίο και τις Οινούσσες κατέληξαν στις Κυκλάδες. Ιδιαίτερη επιρροή παρατηρήθηκε από τη Μαύρη Θάλασσα στα βόρεια θαλάσσια οικοσυστήματα της Ελλάδας, καθώς η διαφορά αλατότητας μεταξύ Μαύρης Θάλασσας και Αιγαίου επηρεάζει την κατεύθυνση των πλαστικών, οδηγώντας τα συχνά προς τις βόρειες ακτές αντί να τα μεταφέρει νότια.

Η διαφορά αλατότητας δημιουργεί δίνες που στροβιλίζουν τα πλαστικά και, με τη βοήθεια των ρευμάτων και των ανέμων, τα οδηγούν πίσω στη Βόρεια Ελλάδα ή τα βυθίζουν. Ταυτόχρονα, οι βόρειοι άνεμοι και τα ρεύματα ωθούν τα απορρίμματα από βόρεια προς νότια, με αποτέλεσμα να περνούν από τις Κυκλάδες. Εξαιτίας της γεωγραφικής τους διάταξης, τα απορρίμματα παγιδεύονται κυρίως στις βόρειες πλευρές των νησιών, μετατρέποντας τις Κυκλάδες σε δίχτυ για τα θαλάσσια σκουπίδια.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας, αρκετές από τις πλωτές συσκευές με εμφανή διακριτικά και ταμπελάκι με στοιχεία για το ερευνητικό έργο χάθηκαν ή κλάπηκαν. Ορισμένοι που τις βρήκαν, τις επέστρεψαν, φοβούμενοι ότι μπορεί να σχετίζονται με μεταφορά ναρκωτικών.

Σύμφωνα με τον κ. Δελέκη, περισσότερες από 30 συσκευές χάθηκαν ή κλάπηκαν. Αρχικά, οι συσκευές κατασκευάζονταν από ξύλο, αλλά λόγω διαφοράς στην ταχύτητα πλεύσης σε σχέση με τα πλαστικά απορρίμματα, η ομάδα επέλεξε τελικά πλαστικές συσκευές με βάρος αντίστοιχο ενός μεγάλου μπουκαλιού νερού.

Τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν ότι, αν και ο τουρισμός συμβάλλει στη ρύπανση, το πρόβλημα των πλαστικών στη θάλασσα είναι υπερεθνικό. Πλαστικά από τη Μαύρη Θάλασσα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία μεταφέρονται προς την Ελλάδα και καταλήγουν σε χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η Λιβύη. Η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί συντονισμένη δράση όλων των κρατών της Μεσογείου.