Η κυβέρνηση της Ελλάδας απέρριψε την έκκληση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας να αναλάβει δράση σχετικά με την ενδεχόμενη ποινική ευθύνη δύο πρώην υπουργών Μεταφορών μετά τη θανατηφόρα σύγκρουση τρένων στα Τέμπη, που συγκλόνισε τη χώρα τον περασμένο Φεβρουάριο, αναφέρει σε δημοσίευμα του το περιοδικό Politico.
Όπως γράφει σχετικά το δημοσίευμα «Οι διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους πέρυσι μετά τον θάνατο 57 ανθρώπων -πολλών εκ των οποίων φοιτητές- στη χειρότερη σιδηροδρομική καταστροφή της χώρας στις 28 Φεβρουαρίου. Κατηγόρησαν την κακοδιοίκηση και τη διαφθορά σε ανώτατο επίπεδο για τη μετωπική σύγκρουση μεταξύ μιας εμπορικής και μιας επιβατικής αμαξοστοιχίας στα Τέμπη, στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) υποστήριξε αυτές τις υποψίες τον περασμένο μήνα, όταν απήγγειλε κατηγορίες σε 23 υπόπτους -μεταξύ των οποίων 18 δημόσιοι υπάλληλοι- για εγκλήματα που συνδέονται με την εκτέλεση συμβάσεων για συστήματα τηλεχειρισμού της κυκλοφορίας και σηματοδότησης στο δίκτυο, που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Ωστόσο, η EPPO είχε ακόμη μεγαλύτερους στόχους στο στόχαστρό της: δύο πρώην υπουργούς.
Σε επιστολή που απέστειλε η εισαγγελέας της EPPO Πόπη Παπανδρέου στις 2 Ιουνίου στις ελληνικές αρχές και την οποία είδε το POLITICO, σημείωνε ότι κατά τη διάρκεια της έρευνας για το δυστύχημα ''προέκυψαν υποψίες σχετικά με φερόμενα ποινικά αδικήματα που διαπράχθηκαν από πρώην μέλη της ελληνικής κυβέρνησης. Αυτά τα φερόμενα ποινικά αδικήματα αφορούν παράβαση καθήκοντος που διαπράχθηκε από τον πρώην υπουργό Χρήστο Σπίρτζη και υπεξαίρεση που διαπράχθηκε από τον πρώην υπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή''', έγραφε η Παπανδρέου στο έγγραφο. ''Σας ζητάμε να προβείτε στις δικές σας ενέργειες'', συνέχισε.
Η απαίτηση αυτή για ανάληψη δράσης κατά των δύο πρώην υπουργών βασίζεται σε μια ιδιαιτερότητα της ελληνικής νομοθεσίας, σύμφωνα με την οποία μόνο το κοινοβούλιο μπορεί να διεξάγει έρευνες για καταγγελίες περί παραπτωμάτων κατά πρώην υπουργών. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση έθαψε πολιτικά την υπόθεση, χρησιμοποιώντας την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία για να απορρίψει την ανάγκη σύστασης εξεταστικής επιτροπής.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απέδωσε αρχικά το περιστατικό σε “τραγικό ανθρώπινο λάθος”, αλλά αναγκάστηκε να υπαναχωρήσει αφού κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να καλύψει τον ρόλο της κυβέρνησης. Η EPPO θεωρεί ότι η ελληνική συνταγματική ιδιορρυθμία – ότι μόνο το κοινοβούλιο μπορεί να ασκήσει αγωγή κατά υπουργών – αντιβαίνει στο δίκαιο της ΕΕ και έχει θέσει το αδιέξοδο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
“Εναπόκειται στην Επιτροπή να παρακολουθεί τις ασυμβατότητες του εθνικού δικαίου με το δίκαιο της ΕΕ”, δήλωσε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας Λάουρα Κοντρούτα Κεβέσι σε συνέντευξή της στο POLITICO, όταν ρωτήθηκε για το μπλοκάρισμα στην Ελλάδα. “Η Επιτροπή γνωρίζει για την κατάσταση, είναι πολύ δημόσια, αλλά το τι θα κάνει, δεν μπορώ να το σχολιάσω”.
Ευθύνη των υπουργών
Ο Καραμανλής παραιτήθηκε μετά το δυστύχημα, λέγοντας ότι παραιτείται ''ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους τόσο άδικα''. Στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου επανεξελέγη στη βόρεια εκλογική του περιφέρεια στις Σέρρες με το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Ο Χρήστος Σπίρτζης, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Μεταφορών υπό την προηγούμενη αριστερή κυβέρνηση υπό τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν επανεξελέγη. Η Παπανδρέου έγραψε ότι παραπέμπει τον Σπίρτζη για “το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος”.
Έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τον Καραμανλή, λέγοντας ότι παραπέμπει την υπόθεσή του για ''το αδίκημα της υπεξαίρεσης σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ελληνικού Δημοσίου, από την οποία η ζημία που προκλήθηκε υπερβαίνει συνολικά τα 120.000 ευρώ'' σε σχέση με επισκευές και αναβαθμίσεις σιδηροδρομικών σηματοδοτών και διακοπτών.
Η δικογραφία της EPPO για τους Σπίρτζη και Καραμανλή παραπέμφθηκε στον Άρειο Πάγο και από εκεί στο ελληνικό κοινοβούλιο. Στη συνέχεια, το Κοινοβούλιο έπρεπε να αποφασίσει εάν θα συγκροτήσει προανακριτική επιτροπή για να διερευνήσει εάν η υπόθεση θα έπρεπε να παραπεμφθεί σε ειδικό δικαστήριο. Ο Άρειος Πάγος έστειλε τους φακέλους της υπόθεσης στον Κωνσταντίνο Τασούλα, πρόεδρο του κοινοβουλίου, στις 29 Ιουνίου, σύμφωνα με έγγραφο που είδε το POLITICO.
Τον Νοέμβριο, το κοινοβούλιο εξέτασε αν θα συσταθεί προανακριτική επιτροπή για πρώην υπουργούς, συμπεριλαμβανομένων των Σπίρτζη και Καραμανλή. Το ΠΑΣΟΚ αναφέρθηκε στο πόρισμα της EPPO κατά τη διάρκεια της συζήτησης και υποστήριξε την ιδέα. Τελικά, ωστόσο, η πρόταση απορρίφθηκε και η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο.
Ο κ. Σπίρτζης δήλωσε στο POLITICO ότι προσωπικά είχε υποστηρίξει τη σύσταση προκαταρκτικής έρευνας από το κοινοβούλιο ως έναν τρόπο απόρριψης των κατηγοριών εναντίον του και πρόσθεσε ότι είχε ζητήσει να αντιμετωπιστεί όπως κάθε άλλος Έλληνας πολίτης. Πρόσθεσε ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει παραγραφή λόγω της ειδικής ρύθμισης για τους υπουργούς. ''Δυστυχώς, η Νέα Δημοκρατία δεν υποστήριξε το αίτημά μου'', πρόσθεσε. ''Μιλώντας στη Βουλή στα τέλη Νοεμβρίου, είπε ότι η έρευνα θα αποδείξει την αθωότητά του και θα δώσει “μια οριστική απάντηση στην προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να διασπείρει την πολιτική ευθύνη''.
Ο κ. Καραμανλής δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό και παρέπεμψε σε ομιλία του τον Νοέμβριο. Μιλώντας στη Βουλή, ο Κ. Αχ. Καραμανλής είπε ότι αντιτίθεται στην πρόταση του ΠΑΣΟΚ για σύσταση εξεταστικής επιτροπής. ''Παραιτήθηκα αμέσως και δημοσιοποίησα την παραίτησή μου, επιστρέφοντας [από τα Τέμπη] και πριν καν φτάσω στην Αθήνα”, είπε. “Αυτό υπαγορεύτηκε από την ηθική και τις αρχές μου. Ανέλαβα την αντικειμενική πολιτική ευθύνη όχι μόνο για τη δική μου θητεία, αλλά και για τις θητείες όλων των προκατόχων μου. Αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο στα πολιτικά ήθη της χώρας μας''.
Η κυβέρνηση της Ελλάδας και το γραφείο του προέδρου της Βουλής δεν απάντησαν σε αιτήματα σχολιασμού. Το κοινοβούλιο αποφάσισε τελικά τη σύσταση ευρύτερης κοινοβουλευτικής έρευνας για τη ''διερεύνηση του εγκλήματος στα Τέμπη και όλων των σχετικών πτυχών''. Ωστόσο, η αξιοπιστία της έχει ήδη υπονομευθεί. Αντί να επικεντρωθεί στο δυστύχημα, η έρευνα διατρέχει όλη την ιστορία του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ η κυβερνητική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας απέρριψε τις προτάσεις για διακομματική εκπροσώπηση στην έδρα.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγορούν την κυβέρνηση για συγκάλυψη, ενώ την περασμένη εβδομάδα η οικογένεια του μηχανοδηγού που έχασε τη ζωή του στο δυστύχημα απέστειλε νομικό υπόμνημα στην επιτροπή, κατηγορώντας τον εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας στην επιτροπή ότι ''επιχειρεί να μεταθέσει τις ευθύνες στον αποβιώσαντα μηχανοδηγό χρησιμοποιώντας ιατρικά έγγραφα, δημιουργώντας εντυπώσεις για ιατρικά προβλήματα που δήθεν τον κατέστησαν ανίκανο για εργασία''.
''Πού είναι λοιπόν η προσπάθεια όπου θα αποκαλυφθεί η αλήθεια;'' αναρωτήθηκε η Μαρία Καρυστιάνου, η οποία έχασε την 20χρονη κόρη της στο δυστύχημα, μιλώντας στην εξεταστική την Τετάρτη. ''Όταν έμαθα πώς λειτουργούσε ο σιδηρόδρομος, δεν θα φόρτωνα ούτε λαχανικά σε αυτόν''.
Η ίδια επέμεινε ότι θα έπρεπε να καταθέσει σε δικαστήριο και όχι στο κοινοβούλιο, καταγγέλλοντας ότι οι νομοθέτες δεν έχουν την αρμοδιότητα για μια τέτοια έρευνα. Διαμαρτυρόμενη για την ασυλία που απονεμήθηκε στον Καραμανλή ως βουλευτή, κατηγόρησε τους συναδέλφους του ότι δεν έχουν ''νομική υπόσταση'', για να αναλάβουν μια υπόθεση που στέρησε ''τις ζωές τόσων νέων ανθρώπων''.» καταλήγει το δημοσίευμα.