Έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έχουν αρρύθμιστες φορολογικές υποχρεώσεις, έχουν αρρύθμιστες ασφαλιστικές εισφορές, έχουν ξεπεράσει τα όρια των κρατικών επιχορηγήσεων, έχουν αρνητικά ίδια κεφάλαια και τέλος γιατί είναι ήδη υπερδανεισμένες: αυτοί είναι έξι βασικοί λόγοι - «κόφτες» για τους οποίους οι τράπεζες λένε όχι στη χορήγηση επιχειρηματικών δανείων.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ), Γιώργος Χαντζηνικολάου, μιλώντας την προηγούμενη Παρασκευή στη Βουλή «δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δανεισμό οι επιχειρήσεις και ιδιώτες που δεν ικανοποιούν τα βασικά τραπεζικά κριτήρια».
Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες έχουν δεχθεί έντονη κριτική τους προηγούμενους μήνες για αναποτελεσματική διοχέτευση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία λόγω των, όπως υποστηρίζεται, πολύ αυστηρών πιστοδοτικών κριτηρίων που οδηγούν στον αποκλεισμό χιλιάδων επιχειρήσεων (ειδικά μικρού μεγέθους) από τη χορήγηση δανείων.
Όπως τόνισε ο πρόεδρος της ΕΕΤ, μία επιχείρηση ή ένα νοικοκυριό με αρνητική οικονομική εικόνα, δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. «Εποπτικά, οι κανόνες δεν μας επιτρέπουν να δανείζουμε προβληματικές επιχειρήσεις».
«Οι τράπεζες είναι εποπτευόμενοι οργανισμοί», τόνισε, «διότι δέχονται καταθέσεις και αναλαμβάνουν την υποχρέωση να επιστρέψουν αυτές τις καταθέσεις όταν οι καταθέτες τις απαιτήσουν. Και για να είναι αυτό δυνατόν, τα δάνεια τα οποία δίνουν πρέπει να είναι επίσης εισπράξιμα. Εάν τα δάνεια σταματούν να είναι εισπράξιμα, υπονομεύεται η ικανότητα των τραπεζών να ανταποκριθούν στην υποχρέωση επιστροφής των καταθέσεων στους καταθέτες. Γι’ αυτό οι τράπεζες είναι εποπτευόμενες επιχειρήσεις, και ο κύριος στόχος της εποπτείας τους είναι διττός.
Πρώτον, να διασφαλισθεί η ποιότητα των δανείων που χορηγούν οι τράπεζες, ώστε να εξασφαλισθεί η ικανότητα αποπληρωμής των καταθετών. Και, δεύτερον, η διατήρηση μίνιμουμ ίδιων κεφαλαίων για να καλύψουν τυχόν ζημιές, που συμβαίνουν όπως σε κάθε επιχείρηση».
Σε ό,τι αφορά τα δάνεια της Αναπτυξιακής Τράπεζας, σημείωσε ότι οι προϋποθέσεις για αυτά τα δάνεια είναι ευρωπαϊκές και κοινές για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και δεν αντικατοπτρίζουν την πιστωτική πολιτική των τραπεζών.
Δεν πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος
Ο κ. Χαντζηνικολάου προειδοποίησε για τον κίνδυνο να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος, αναφορικά με τη χορήγηση δανείων χωρίς να τηρούνται τραπεζικά κριτήρια, και την δημιουργία μιας νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων. Παράλληλα, πρότεινε για την ενίσχυση επιχειρήσεων που δεν πληρούν βασικά τραπεζικά κριτήρια, εφόσον κριθεί σκόπιμο, να αναζητηθούν άλλοι τρόποι όπως οι κρατικές επιδοτήσεις.
«Θα ήθελα λοιπόν να είμαι απόλυτα ειλικρινής. Το τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί και δεν πρέπει να επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος. Όση κατανόηση και να υπάρχει για την κρίση που περνάμε, οι τράπεζες δεν μπορούν να ξεπεράσουν τα εποπτικά και πιστοδοτικά κριτήρια που διέπουν την λειτουργία τους, και πιο συγκεκριμένα δεν μπορούν να δώσουν δάνεια σε οικονομικές μονάδες όταν η ικανότητα εξυπηρέτησης και η δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων ή δεν υπάρχει ή δεν μπορεί να τεκμηριωθεί.
Αντιλαμβάνομαι πως και αυτές οι οικονομικές μονάδες έχουν ανάγκη ρευστότητας. Το τραπεζικό σύστημα όμως δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση. Η πρόκληση αυτή ξεπερνάει τους βασικούς και αδιαπραγμάτευτους θεσμικούς κανόνες που διέπουν την λειτουργία του.
Και το ξεπερνάει γιατί αν διοχετεύσει την ρευστότητα που έχει – δηλαδή τα χρήματα των καταθέσεων και τα δικά του κεφάλαια - σε δανειολήπτες που δεν ικανοποιούν τα εποπτικά και πιστοδοτικά κριτήρια, θα δημιουργηθούν νέα κόκκινα δάνεια. Δηλαδή ένα νέο κύμα κόκκινων δανείων, θα μας πάει ένα βήμα πίσω (και ίσως παραπάνω) στην ηράκλεια προσπάθεια που κάνουμε να μειώσουμε τα κόκκινα δάνεια που κληρονομήσαμε από την πολυετή κρίση.
Η συγκεκριμένη πρόκληση της χρηματοδότησης οικονομικών μονάδων, οι οποίες δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τις τράπεζες, μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο από το κράτος που μπορεί να μεταφέρει πόρους, αν το κρίνει εφικτό, προς αυτό τον σκοπό, μέσω επιδοτήσεων. Το πρόγραμμα της επιστρεπτέας προκαταβολής και η επιδότηση των θέσεων εργασίας είναι τέτοια παραδείγματα», υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΕΕΤ.
Υπενθυμίζεται ότι το 2020 σημειώθηκε ρεκόρ στις χορηγήσεις νέων δανείων οι οποίες ανήλθαν στα 20 δισ. ευρώ, ενώ η κατανομή τους στους επιχειρηματικούς κλάδους δείχνει ότι το εμπόριο ήταν ο κλάδος που είχε το μεγαλύτερο μερίδιο στα νέα δάνεια, αντλώντας περίπου το ένα τέταρτο των πιστώσεων.
Σημαντικές πιστώσεις, που ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ για κάθε κλάδο, έλαβαν επίσης οι κλάδοι: μεταφορών, πετρελαιοειδών, ναυτιλίας, καταλυμάτων, βιομηχανίας τροφίμων και ποτών και ενέργειας. Σε λοιπούς κλάδους κατανεμήθηκαν περίπου 1,9 δισ. ευρώ.