Την ανάγκη η Ευρώπη να επανεξετάσει τις πολιτικές που εφαρμόζει για να επιτύχει τους στόχους της πράσινης μετάβασης, επισημαίνει σε συνέντευξή του στο Platts, ο κ. Ευάγγελος Μυτιλιναίος.
Σημειώνει ότι ο τομέας του αλουμινίου βρίσκεται αντιμέτωπος με μία «υπαρξιακή» πρόκληση, ενώ ο επερχόμενος μηχανισμός Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), ουσιαστικά μειώνει τον ανταγωνισμό των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, στην προσπάθειά τους να «εξαλείψουν» τον άνθρακα.
Οι Ευρωπαίοι παραγωγοί αλουμινίου βρίσκονται αντιμέτωποι με τις υποτονικές αγορές τελικών χρηστών εν μέσω χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης, ιδίως στη μεγαλύτερη αγορά της Ευρώπης, τη Γερμανία, τις υψηλές τιμές ενέργειας και την αυξανόμενη πίεση για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Η Mytilineos, όπως σημειώνει ο επικεφαλής της, ήταν από τις πρώτες που κατάλαβαν ότι οι συνέργειες μεταξύ των τομέων της ενέργειας και των μετάλλων θα μπορούσαν να την καταστήσουν πιο ανθεκτική εν μέσω της δαπανηρής κούρσας προς την απεξάρτηση από τον άνθρακα. Σύμφωνα με τον κ. Μυτιληναίο, η εταιρεία έχει ένα από τα χαμηλότερα κόστη παραγωγής στον κλάδο, λόγω των συνεργειών της με τον τομέα της ενέργειας και της τοποθέτησής της ως ο μεγαλύτερος κάθετος παραγωγός αλουμινίου στην ΕΕ.
Κατά συνέπεια, η επιχείρηση αλουμινίου της Μυτιληναίος, η Αλουμίνιο της Ελλάδος -αν και δεν είναι απρόσβλητη από την αδύναμη κατάσταση της ζήτησης και τις ασταθείς τιμές - ήταν σε θέση να λειτουργήσει το διυλιστήριο αλουμίνας και το χυτήριο αλουμινίου σε πλήρη δυναμικότητα το 2023. Η εταιρεία παρήγαγε συνολικά 239.000 εκατ. τόνους αλουμινίου το 2023, αυξημένους κατά 1% σε σχέση με το 2022, συμπεριλαμβανομένων 183.000 εκατ. τόνων πρωτογενούς αλουμινίου και 56.000 εκατ. τόνων ανακυκλωμένου. Η παραγωγή αλουμίνας ήταν επίσης αυξημένη κατά 1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και ανήλθε σε 869.000 mt το 2023.
Απαιτείται επανεξέταση της CBAM
Συζητώντας τη δύσκολη κατάσταση για τους παραγωγούς της ΕΕ, ο κ. Μυτιληναίος σημείωσε ότι «η ζήτηση για αλουμίνιο είναι πολύ χαμηλή στην Ευρώπη, επειδή η ευρωπαϊκή οικονομία δεν πάει καλά» και σημείωσε ότι οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν βασική πρόκληση για τον κλάδο, καθώς η ηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του συνολικού κόστους παραγωγής πρωτογενούς αλουμινίου».
Ο κ. Μυτιληναίος προειδοποίησε επίσης ότι η επερχόμενη CBAM της ΕΕ δεν θα επιτύχει αυτό που έχει σχεδιαστεί να κάνει - να εξισώσει τους όρους ανταγωνισμού για τις βιομηχανίες της Ένωσης, καθώς αυτές απεξαρτώνται από τον άνθρακα ταχύτερα από άλλα μέρη του κόσμου.
«Από την αρχή, υποστηρίξαμε ότι το CBAM δεν είναι ένα κατάλληλο ή αποτελεσματικό εργαλείο διαρροής άνθρακα- είναι ουσιαστικά ένας δασμός στα σύνορα που δεν αντισταθμίζει σε τίποτα το καταστροφικό πλήγμα που προκύπτει από το ETS [Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ] στο κόστος παραγωγής των βιομηχανιών της ΕΕ», επεσήμανε, πράγμα που σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι παραγωγοί θα παλέψουν για την ανταγωνιστικότητά τους.
Ο κ. Μυτιληναίος πρότεινε ότι η Ευρώπη πρέπει να επανεξετάσει την προσέγγιση CBAM και να κοιτάξει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού τον νόμο των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού και να σχηματίσει μια "λέσχη για το κλίμα" με άλλες χώρες για να προωθήσει την απαλλαγή από τον άνθρακα.
«Οι βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται σε χώρες εντός της κλιματικής λέσχης θα αντιμετώπιζαν όλες το ίδιο κόστος άνθρακα, αν υπάρχει», δήλωσε ο κ. Μυτιληναίος.
Και ενώ ο κλάδος παλεύει με την αναμενόμενη αύξηση του κόστους του διοξειδίου του άνθρακα επιπλέον των τιμών της ενέργειας και της χλιαρής κατάστασης της ζήτησης, η αγορά αλουμινίου με χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα δεν έχει ακόμη απογειωθεί. Σύμφωνα με τον κ. Μυτιληναίο, η αγορά πρέπει πρώτα να εξετάσει τα "υπαρξιακά" της προβλήματα.
Παρ' όλα αυτά, η Mytilineos αναμένει μακροπρόθεσμα μια αναπτυσσόμενη αγορά που καθοδηγείται από τη βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων και την αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και επιδιώκει να λειτουργεί το χυτήριο της κυρίως με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στοχεύοντας σε 3,4/mt εκπομπών CO2 ανά mt παραγόμενου αλουμινίου έως το 2030, από 11,3 mt CO2 το 2023.
Η απόφαση της Mytilineos να αποσχίσει την κατασκευαστική δραστηριότητα και να επικεντρώσει την εταιρεία στην ενέργεια και τα μέταλλα του ήρθε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Οι Ευρωπαίοι ανταγωνιστές μας χρειάστηκαν δύο ή τρία χρόνια για να συνειδητοποιήσουν ότι το ενεργειακό τοπίο έχει αλλάξει κάπως κατά τη διάρκεια της κρίσης [των υψηλών τιμών]», δήλωσε ο κ. Μυτιληναίος, προσθέτοντας ότι οι μεγάλοι καταναλωτές, όπως τα χυτήρια αλουμινίου, χρειάζονται "ειδικές συμβουλές" για το πώς να οργανώσουν καλύτερα την ενεργειακή τους τροφοδοσία και δεν μπορεί να το κάνει κάθε εταιρεία ενέργειας.
Πραγματική μετάβαση
Η Αλουμίνιον της Ελλάδος τερμάτισε στο τέλος του 2023 την 60ετή σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με την ελληνική επιχείρηση ηλεκτρισμού ΔΕΗ. Η εταιρεία είχε συμβόλαιο σταθερής τιμής με τη ΔΕΗ και όταν οι τιμές έκαναν άλμα το 2022, είχαν αντισταθμιστεί έναντι των τιμών χονδρικής πώλησης, οι οποίες σε ορισμένα σημεία εκτινάχθηκαν πάνω από τα 400 ευρώ/MWh.
Τώρα που έληξε το συμβόλαιο με τη ΔΕΗ, η εταιρεία εστιάζει περαιτέρω στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να επιτύχει καθαρό μηδενισμό έως το 2030. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, το 8% του ενεργειακού μείγματος για την επιχείρηση μετάλλων ήταν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μέχρι το τέλος του έτους, δήλωσε ο Μυτιληναίος στην S&P Global, το ποσοστό αυτό θα φθάσει πιθανότατα το 20% στο μείγμα, ενώ μέχρι το 2030 η Αλουμίνιον της Ελλάδος θα καλύπτει όλες τις ανάγκες της σε ηλεκτρική ενέργεια από τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αυτή τη στιγμή, η τυπική μεγαβατώρα στη χονδρική είναι περίπου 70-80 ευρώ/MWh. «Αλλά ακόμα και αυτό για τις εταιρείες μετάλλων, είναι πολύ», δήλωσε ο κ. Μυτιληναίος. «Ο τομέας των μετάλλων μας αντανακλά το 6% της συνολικής κατανάλωσης του δικτύου στην Ελλάδα και είναι μακράν ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας».
Παρά την κίνηση της εταιρείας του προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο κ. Μυτιληναίος προσχωρεί σε έναν αυξανόμενο αριθμό παραγόντων του κλάδου που υποστηρίζουν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση για την απαλλαγή από τον άνθρακα.
«Στην Ευρώπη, η έμφαση δόθηκε αποκλειστικά στην επιθετική προώθηση της απεξάρτησης της ενέργειας από τον άνθρακα, θεωρώντας την αξιοπιστία και την οικονομική προσιτότητα δεδομένες- κάναμε οδυνηρό λάθος», δήλωσε ο κ. Μυτιληναίος.
Η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή απέδειξαν ότι οι εξαρτήσεις του εφοδιασμού πρέπει να διαφοροποιηθούν και ότι τα ορυκτά καύσιμα θα χρειαστούν για να γεφυρώσουν τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια. «Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε τη μαζική υπονόμευση της ίδιας της μετάβασης- αν ζητήσουμε από τις εταιρείες να επενδύσουν μόνο σε έργα με προκλητικά οικονομικά χαρακτηριστικά, αργά ή γρήγορα η πορεία θα αποτύχει».