Έρευνα του ΕΚΠΑ για την πρόγνωση μεταστάσεων του καρκίνου του στόματος

Μόριο, που φάνηκε να συσχετίζεται με τη δυναμική των κυττάρων του καρκίνου του στόματος να «μεταναστεύουν» πιο εύκολα σε άλλα σημεία, πιο μακριά από την αρχική εστία, μελετήθηκε από τα εργαστήρια γενικής ιστολογίας, ιατροδικαστικής και τοξικολογίας, της ιατρικής σχολής Αθηνών σε συνεργασία με την κλινική στοματολογίας της οδοντιατρικής σχολής Αθηνών.

«Η έρευνα, σε πρώτη φάση, άφησε ελπίδες πως θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν προγνωστικός δείκτης, δηλαδή να δούμε αν μια κακοήθεια στο στόμα έχει τη δυναμική να δώσει γρήγορα μεταστάσεις ή και ακόμα και θεραπευτικά μέσω της αναστολής της έκφρασης του μορίου», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρίνα Γεωργοπούλου, Χειρουργός Οδοντίατρος-Στοματολόγος, Δρ. Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.

Η πρώτη φάση της έρευνας ολοκληρώθηκε δίνοντας «θετικά δεδομένα, σε σχέση με τη διήθηση των καρκινικών κυττάρων, που παρουσιάζουν αύξηση έκφρασης του μορίου. Η σκέψη μας τώρα, είναι στην επόμενη φάση, δηλαδή την οργάνωση της μελέτης, περιλαμβάνοντας περισσότερα κλινικά στοιχεία από τα περιστατικά, καθώς και την πορεία των ασθενών».

Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ Γεωργοπούλου, «η μετανάστευση φαίνεται να διεκπεραιώνεται από την δημιουργία δομών που δημιουργούνται από τα καρκινικά κύτταρα σαν σεντόνια ή δάκτυλα, διαπερνώντας την περιοχή γύρω από τον όγκο». Προσθέτει ότι, «πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει πως η διαταραχή στη δομή του μορίου, αλλά και η αναστολή του, ήταν κομβική στην αναστολή της κυτταρικής κίνησης. Η υπερέκφραση του μορίου, έχει φανεί πως σχετίζεται με το μέγεθος του όγκου, το βάθος της διήθησης, την αγγειακή διείσδυση, το στάδιο του όγκου και τις λεμφαδενικές μεταστάσεις, στον γαστρικό καρκίνο, όπως και στον καρκίνο του κατώτερου πεπτικού και όσο πιο αυξημένη είναι τόσο πιο διηθητικό φάνηκε να είναι το καρκίνωμα».

Αναφέρει ότι σε μελέτη που έγινε από την Ιατρική Σχολή της Αθήνας μελετήθηκε στο ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του στόματος, ένα σύμπλεγμα που ονομάζεται Arp 2/3 και το οποίο παίζει ρόλο κλειδί στην κυτταρική κίνηση. «Ενδιέφερε κυρίως τους ερευνητές η έκφραση των μορίων, ώστε να διερευνηθεί η προγνωστική αξία τους στην έκβαση της νόσου. Παρατηρήθηκε μεγάλη έκφραση του μορίου κυρίως για το ARP2 σε ποσοστά που συμφωνούν με προηγούμενες ανάλογες μελέτες στο καρκίνο του κατώτερου πεπτικού, του καρκίνου του μαστού, το γλοίωμα, το γαστρικό καρκίνο».

Τι είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα αποτελεί το σημαντικότερο κακοήθες νεόπλασμα στην περιοχή της στοματικής κοιλότητας. Εμφανίζεται συνήθως σε ηλικίες μεγαλύτερες των 60 ετών αν και οι περιπτώσεις σε νεαρότερα άτομα έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και λόγω βλαβών που προκύπτουν με αιτιολογία τους HPV ιούς.

Πληθώρα εξωγενών (κάπνισμα, αλκοόλ, ακτινοβολίες κ.α) και ενδογενών (μεταλλάξεις, ιοί κ.α) παραγόντων συμβάλουν στη γένεση της κακοήθειας. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του στοματικού βλεννογόνου αποτελεί περισσότερο από το 90% του συνόλου των κακοήθων νεοπλασμάτων του στόματος και περίπου 2-4% του συνόλου των καρκίνων του σώματος. Μεγάλο πρόβλημα προκύπτει από τη μη έγκαιρη διάγνωση των βλαβών, καθώς η μέση πενταετής επιβίωση των ασθενών υπολογίζεται σε περίπου 35%, και εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Ειδικότερα, στα καρκινώματα που διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια η πενταετής επιβίωση υπολογίζεται σε 15-20%, ενώ στα πρώιμα στάδια ανέρχεται στο 60% ή 70% περίπου, και σε μερικές ανατομικές εντοπίσεις, όπως στο κάτω χείλος, φτάνει το 90% με 95%.

Σύμφωνα με τα όσα είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Γεωργοπούλου «το μέγεθος του όγκου, η ύπαρξη μεταστάσεων, αποτελούν κάποιους από τους παράγοντες που συμμετέχουν και καθορίζουν το βαθμό κακοήθειας του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος και κατ' επέκταση την πρόγνωσή του. Η μεταστατική διασπορά των καρκινικών κυττάρων, φαίνεται πως είναι η βασική αιτία θνησιμότητας σε ασθενείς με κακοήθεις όγκους τα οποία μεταναστεύουν από την αρχική περιοχή του καρκινικού όγκου, και καταλήγουν στις απομακρυσμένες εστίες τους. Η παρουσία των μεταστάσεων επηρεάζει άμεσα τον θεραπευτικό σχεδιασμό, όπως την ανάγκη για τραχηλικό λεμφαδενικό καθαρισμό ή συμπληρωματική ακτινο- ή χημειο-θεραπεία. Η πρόβλεψη της δυναμικής ενός ακανθοκυτταρικού καρκινώματος του στόματος να μεταναστεύσει θα μπορούσε να συμβάλει στην καλλίτερη αντιμετώπιση των ασθενών».